Υπουργός Οικονομικών πέντε αστέρων

Αφορμή για την συγγραφή αυτού του άρθρου στάθηκε η θέση του επενδυτικού οίκου Japonica που θεωρεί επιβεβλημένη την πρόσληψη υπουργού Οικονομικών «πέντε αστέρων» στην Ελλάδα!

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα πάντα με τον προαναφερθέντα οίκο, o υπουργός αυτός θα πρέπει να είναι εξειδικευμένος στα χρηματοοικονομικά, στη λογιστική και στο management, αλλά και να έχει υψηλές ικανότητες σε τέσσερις τομείς, γνωστούς ως MACC: Μέτρηση, ανάλυση, δημιουργία πλούτου και επικοινωνία.

Δεν είναι καθόλου λίγες οι φορές στη χώρα μας, που έχει ασκηθεί δριμεία κριτική κατά των εκάστοτε υπουργών Οικονομικών για αποφάσεις που έλαβαν και οι οποίες αποδείχτηκαν άστοχες, αναποτελεσματικές και επιζήμιες. Αποφάσεις που όχι μόνο δεν οδήγησαν σε ανάπτυξη, αλλά έφεραν γραφειοκρατία και προκάλεσαν εν τέλει κόστος στην πραγματική οικονομία.

Πολλοί αποδίδουν τα φαινόμενα αυτά στην τακτική των εκάστοτε πρωθυπουργών να επιλέγουν υπουργούς και υφυπουργούς με άλλου είδους αξιολόγηση και πάντως όχι με βάση αξιοκρατικά και τεχνοκρατικά κριτήρια.

Προσωπικά εκτιμώ ότι το συγκεκριμένο Υπουργείο έχει τρία ουσιαστικά αντικείμενα:

Πρώτον, το κομμάτι που σχετίζεται με την μακροοικονομία, δηλαδή το ποιοι στόχοι θα τεθούν στον προϋπολογισμό, πόσο και πως θα αυξηθεί το ΑΕΠ, ποια μέτρα θα ληφθούν για την προσέλκυση επενδύσεων και για τη μείωση της ανεργίας, κ.λπ.

Δεύτερον, το τμήμα που αφορά τα δημόσια έσοδα και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, δηλαδή το πώς θα λειτουργήσουν οι εφορίες, τι φορολογικοί έλεγχοι θα γίνονται, ποιες ρυθμίσεις θα δωθούν σε όσους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προς το κράτος, πως θα παταχθεί η σπατάλη κλπ.. Η ανάπτυξη δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την κατάλληλη, προσαρμοσμένη στα ελληνικά δεδομένα, φορολογική πολιτική.

Και τρίτο, το αντικείμενο που αφορά στην παρακολούθηση, σταθερότητα και ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα, του κεντρικότερου πυλώνα κάθε ελεύθερης οικονομίας.

Στην πράξη, ίσως να μην έχουμε δει εώς τώρα υπουργό που να γνωρίζει σε βάθος και τα τρία αυτά αντικείμενα (όχι απλώς στην θεωρία τους) και ταυτόχρονα να έχει ‘σμιλευθεί’ στον στίβο της αγοράς, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται οι προαναφερθείσες αστοχίες. (….Ενδεικτικά, θα μπορούσα να αναφέρω την πρόσφατη περίπτωση του νόμου περί «επαγγελματία επενδυτή»).

Έτσι, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν υποστηρίξει (μεταξύ αυτών και ο πρώην Πρωθυπουργός κ. Κων/νος Μητσοτάκης), ότι το Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να «σπάσει» σε υπο- Υπουργεία και σίγουρα πάντως σε υποχαρτοφυλάκια.

Στο τρίτο αυτό αντικείμενο θα ήθελα να σταθώ λίγο παραπάνω.

Εννοείται ότι η χρηματοπιστωτική πολιτική της χώρας ασκείται από την Τράπεζα της Ελλάδος (και μέσω αυτής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα), ωστόσο εδώ υπάρχει ένα κενό, το οποίο προκύπτει από τα παρακάτω γεγονότα:

Η Τράπεζα της Ελλάδος αποτελεί ουσιαστικά έναν εποπτικό μηχανισμό (η βασική της δουλειά είναι ο έλεγχος της αξιοπιστίας των τραπεζών και ο κατά το δυνατόν ορθός τρόπος λειτουργίας τους), μέλος του ευρωσυστήματος της υπερεθνικής Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Τι γίνεται όμως με μια σειρά από αναπτυξιακά ζητήματα που ‘καίνε’ την ελληνική οικονομία, όπως για παράδειγμα η στοχευμένη παροχή επαρκούς ρευστότητας στην πραγματική οικονομία; Το ελληνικό κράτος δεν θα πρέπει με μια σειρά νόμους και ενέργειες να συμβάλει προς την επιθυμητή κατεύθυνση; Σύντομα επίσης, η Ελλάδα θα κληθεί να λάβει σημαντικότατες αποφάσεις για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, για τη δυνατότητα θέσπισης «κακής τράπεζας» και για τόσα άλλα θέματα, χωρίς στο Υπουργείο Οικονομικών να υπάρχει το αρμόδιο θεσμοθετημένο τμήμα που να παρακολουθεί συστηματικά και σε βάθος χρόνου τα συγκεκριμένα ζητήματα. Το ελληνικό δημόσιο που έχει χρεωθεί δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ για να στηριχθούν οι ελληνικές τράπεζες και που θα φορτωθεί σύντομα και με κάμποσα ακόμη , δεν θα πρέπει να έχει ενεργό ρόλο και άποψη στη χάραξη αυτής της γραμμής;

Η εκλογίκευση της οργάνωσης και λειτουργίας των τραπεζών θα φέρει επενδύσεις, διότι θα αυξήσει την κερδοφορία τους, και επιπλέον θα συμβάλει στην κατεύθυνση αποφυγής ‘κουρέματος’ σε πιστωτές, μετόχους (με την έννοια του dilution) και ομολογιούχους. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ομολογιούχος δάνεισε την Τράπεζα ακριβώς όπως και ο καταθέτης, ενώ και ο μέτοχος διαθέτει τα κεφάλαιά του (συχνά τις αποταμιεύσεις του) για την πρόοδο και ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, περιβάλλοντάς την με εμπιστοσύνη. Η στόχευση των πιστοδοτήσεων θα προάγει την οικονομική δραστηριότητα στον μέγιστο βαθμό και βεβαίως συσχετίζεται με την ύπαρξη εθνικού- αναπτυξιακού μοντέλου, κυρίαρχου θέματος (θα έπρεπε) της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής.

Επιπρόσθετα, στον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα δεν εντάσσονται μόνο οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις που ελέγχονται από την ΤτΕ, αλλά και άλλοι οικονομικοί φορείς. Αν για παράδειγμα τεθεί ο στόχος η Ελλάδα να μετεξελιχθεί σε διεθνές, ή έστω περιφερειακό, κέντρο παροχής επενδυτικών υπηρεσιών (Βλ. Λουξεμβούργο, Μάλτα κ.α.), από ποιο κομμάτι της πολιτείας θα σχεδιαστεί και στηριχθεί το εγχείρημα; Αν σήμερα μια ΕΠΕΥ θέλει να διεθνοποιήσει τις εργασίες της στο εξωτερικό και αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά αντικίνητρα σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε ποιο κυβερνητικό τμήμα θα πρέπει ακριβώς να απευθυνθεί;

Αναφέρθηκα στα ανωτέρω για να τονίσω μία διάσταση που νομίζω ότι έχει συστηματικά υποτιμηθεί εώς σήμερα και πιστεύω ότι θα έπρεπε ν’ αναδειχθεί.

Εκτός όμως από τα προηγούμενα ο Υπουργός Οικονομικών θα πρέπει, κατά την γνώμη μου, να είναι εξωκοινοβουλευτικό πρόσωπο, ευρύτερης αποδοχής και αναγνωρίσεως με προηγούμενη επιτυχημένη επαγγελματική διαδρομή -όχι (μόνο) ακαδημαϊκή- ο οποίος να ενδιαφέρεται πρωτίστως για το εθνικό συμφέρον και όχι για την κομματική του καθιέρωση ή την προσωπική του ανέλιξη. Αυτό θα του δώσει την δυνατότητα να συγκρουστεί με συντεχνίες και συμφέροντα, χωρίς να ‘λογαριάζει’ το λεγόμενο πολιτικό κόστος.

Σίγουρα υπάρχουν τέτοιοι Έλληνες, αρκεί να κοιτάξουμε λίγο παραπέρα από τα ….καθιερωμένα.

ΜιχαήλΚαραμανώφ

Certified International Investment Analyst