Υπ. Παιδείας: Εσφαλμένη η απόφαση για την τηλεκπαίδευση – Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων: Συμμορφώσου σε δυο μήνες…

Για «εσφαλμένες παραδοχές» κάνει λόγο η ανακοίνωση του υπουργείου Παιδείας (ΥΠΑΙΘ) σχετικά με την Απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) 50/2021 σχετικά με την τηλεκπαίδευση.

Το υπουργείο κατηγορεί την Αρχή για «ξαφνική αλλαγής πλεύσης» και «παράκαμψη του διαρκούς διαλόγου της με το υπουργείο Παιδείας».

Παράλληλα το ΥΠΑΙΘ επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ, ότι υιοθετεί «ερμηνείες χωρίς αντίκρισμα», «αναφέροντας ψευδώς πως δήθεν στην απόφαση περιλαμβάνεται, ότι προσωπικά δεδομένα διαβιβάστηκαν στις ΗΠΑ και αποτέλεσαν αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης».

Η ΑΠΔΠΧ, με την 4/2020 γνωμοδότησή της, αναφέρει το υπουργείο, είχε κρίνει καταρχήν νόμιμη την τηλεκπαίδευση, προβαίνοντας σε κάποιες συστάσεις, «τις οποίες υιοθέτησε το υπουργείο εντός της προβλεπόμενης τρίμηνης προθεσμίας». Έκτοτε, συνεχίζει η ανακοίνωση, «και ενώ το υπουργείο βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία με την Αρχή και παρείχε επιπλέον πληροφορίες που ζητήθηκαν, ουδέποτε επισημάνθηκαν αποκλίσεις από τους κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων, ούτε βεβαίως αναφέρθηκαν τα όσα μόλις επικαλέστηκε για πρώτη φορά η Αρχή για να αιτιολογήσει τη νέα απόφασή της».

Μεταξύ άλλων, το υπουργείο υποστηρίζει ότι «η Αρχή θεωρεί εσφαλμένα, ότι η επεξεργασία δεδομένων που εφαρμόζεται στην τηλεκπαίδευση είναι αυτή που περιγράφεται στα Privacy data sheets της CISCO». Όμως, επισημαίνει η ανακοίνωση, «το υπουργείο πέτυχε ειδικούς, αυστηρότερους όρους προστασίας των δεδομένων που ισχύουν μόνο στο πλαίσιο της δικής μας σύμβασης» και ότι «τα δεδομένα είναι ψευδωνυμοποιημένα και ότι είναι αμφίβολο αν μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τρόπο που να επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στα υποκείμενα των δεδομένων».

Σημειώνεται, πως η εν λόγω απόφαση καταλήγει με πέντε επιπλήξεις για το υπουργείο Παιδείας, καθώς και με τη ρητή προειδοποίηση ότι θα πρέπει να υπάρξει συμμόρφωση μέσα σε δύο μήνες.

Στην απόφαση αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «σε σχέση με το ζήτημα της διαβίβασης δεδομένων εκτός Ε.Ε., όπως αναλύεται στη σκέψη 20 της παρούσης, διαπιστώνεται ότι το ΥΠΑΙΘ παραβίασε τις υποχρεώσεις του άρθρου 46 του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων, καθώς δεν έχει πραγματοποιηθεί αξιολόγηση της διαβίβασης με τον τρόπο που περιγράφεται στην εν λόγω σκέψη».

Τι διαπιστώνει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα

Μετά τη σχετική γνωμοδότηση (4/2020) όπου η Αρχή εντόπιζε πάμπολλες παραλείψεις και έδινε περιθώριο τριών μηνών στο υπουργείο Παιδείας να συμμορφωθεί με όσα ορίζει ο νόμος περί προσωπικών δεδομένων, έρχεται τώρα και με την οριστική της απόφαση επιπλήττει το υπουργείο για παραβιάσεις σωρείας άρθρων του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία των Δεδομένων (ΓΚΠΔ), δίνοντας παράλληλα ρητή εντολή, εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, το ΥΠΑΙΘ να καταστήσει σύμφωνες με τις διατάξεις του ΓΚΠΔ τις πράξεις επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών από την ιδιωτική εταιρεία CISCO και τη δυνατότητα εμπορικής αξιοποίησής τους.

Η πολυσέλιδη απόφαση εντοπίζει πέντε βασικές παραβιάσεις ως προς τον τρόπο που εφαρμόστηκε η τηλεκπαίδευση:

1. Ολόκληρες κατηγορίες δεδομένων/μεταδεδομένων έτυχαν παράνομης επεξεργασίας, καθώς για ορισμένους τύπους δεδομένων θα έπρεπε να ζητείται συγκατάθεση από τα φυσικά πρόσωπα, ενώ άλλοι τύποι δεν θα έπρεπε να τύχουν καθόλου επεξεργασίας. 

2. Τα υποκείμενα της επεξεργασίας δεν ενημερώθηκαν σαφώς και με διαφάνεια από το υπουργείο αναφορικά με την επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων. «Οι παρεχόμενες πληροφορίες είναι λιγότερες από όσες επιβάλλει ο ΓΚΠΔ», αναφέρει η απόφαση της ΑΠΔΠΧ και προσθέτει: «Οι πληροφορίες δεν είναι σε κατανοητή και εύκολα προσβάσιμη μορφή και δεν χρησιμοποιείται σαφής και απλή διατύπωση, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη και ότι πρόκειται για πληροφορία που απευθύνεται και σε παιδιά». 

3. Ανεπάρκεια των μέτρων ασφαλείας και των μέτρων για την ικανοποίηση των δικαιωμάτων των φυσικών προσώπων. 

4. Τα φυσικά πρόσωπα ουδέποτε ρωτήθηκαν για την επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων, όπως προβλέπει ο ΓΚΠΔ. 

5. Η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων από την εταιρεία Cisco είναι παράνομη. «Είναι σαφές ότι η εταιρεία Cisco (εν προκειμένω ο όμιλος και οι εταιρείες του) υπόκειται στο δίκαιο των ΗΠΑ, συνεπώς, κατ’ αρχήν, δεν εξασφαλίζεται επαρκές επίπεδο προστασίας προσωπικών δεδομένων», τονίζει η Αρχή, λέγοντας ουσιαστικά ότι τα δεδομένα των χρηστών της πλατφόρμας τηλεκπαίδευσης πωλήθηκαν παράνομα στις ΗΠΑ, ότι η εταιρεία συνέλεγε με την ανοχή του υπουργείου πλήθος δεδομένων/μεταδεδομένων μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών για εμπορικούς λόγους που δεν έχουν σχέση με την προσφορά της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.

Σημειώνεται, πως η εν λόγω απόφαση καταλήγει με πέντε επιπλήξεις για το υπουργείο Παιδείας, καθώς και με τη ρητή προειδοποίηση ότι θα πρέπει να υπάρξει συμμόρφωση μέσα σε δύο μήνες.

Στην απόφαση αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «σε σχέση με το ζήτημα της διαβίβασης δεδομένων εκτός Ε.Ε., όπως αναλύεται στη σκέψη 20 της παρούσης, διαπιστώνεται ότι το ΥΠΑΙΘ παραβίασε τις υποχρεώσεις του άρθρου 46 του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων, καθώς δεν έχει πραγματοποιηθεί αξιολόγηση της διαβίβασης με τον τρόπο που περιγράφεται στην εν λόγω σκέψη».

Πάντως, η απόφαση αυτή δικαιώνει τις εκπαιδευτικές ομοσπονδίες που είχαν προσφύγει στην Αρχή και οι οποίες με αναφορές τους είχαν επισημάνει τα προβληματικά σημεία της εφαρμογής της εξ αποστάσεως εκπαίδευση και πώς αυτός θέτει σε κίνδυνο τα προσωπικά δεδομένα χιλιάδων χρηστών ακόμη και ανήλικων παιδιών, από τη στιγμή μάλιστα που εμπλέκεται ένας ιδιωτικός τεχνολογικός κολοσσός.

ΣΥΡΙΖΑ: Μονόδρομος η παραίτηση Κεραμέως

Για «πλήρη αποκάλυψη του σκανδάλου Cisco» κάνει λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζοντας ότι μετά την οριστική απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η παραίτηση της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως είναι μονόδρομος.

«Εδώ που έχουμε φτάσει, αν υπάρχει πρωθυπουργός κι αν συνειδητοποιεί τι έχει συμβεί, οφείλει να ζητήσει αμέσως την παραίτηση της βαρύτατα εκτεθειμένης υπουργού του και να απολογηθεί στον ελληνικό λαό για την κάλυψη που ο ίδιος παρείχε στο πρωτοφανές αυτό σκάνδαλο» αναφέρει η ανακοίνωση της ΕΠΕΚΕ Παιδείας του κόμματος.