Υπ. Εργασίας: Κατατέθηκε στη Βουλή το ν/σ με το μηχανισμό αύξησης του κατώτατου μισθού

Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τίτλο «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (Ε.Ε.) 2022/2041 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Οκτωβρίου 2022 για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση – Αναπροσαρμογή μισθών προσωπικού δημοσίου τομέα – Ρυθμίσεις για τον καθορισμό κατώτατου μισθού για τα έτη 2025, 2026 και 2027»

Σύμφωνα με τη συνοδευτική Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης, η Οδηγία αποσκοπεί:

• Στη διασφάλιση επαρκών κατώτατων μισθών. Οι μισθοί είναι επαρκείς, αν είναι δίκαιοι σε σχέση με την κατανομή των αγαθών στα κράτη μέλη και αν διασφαλίζουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για τους εργαζόμενους με σχέση εργασίας πλήρους απασχόλησης.
• Στην ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων για τον καθορισμό των μισθών στα κράτη μέλη στα οποία το ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις υπολείπεται του 80%. Η ratio της ρύθμισης αυτής προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη 25 της Οδηγίας που εξηγεί ότι τα κράτη μέλη με υψηλό ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις, ήτοι με ποσοστό άνω του 80%, τείνουν να έχουν μικρό ποσοστό χαμηλόμισθων εργαζομένων και υψηλούς κατώτατους μισθούς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Οδηγία ορίζει ότι τα κράτη μέλη με ποσοστό κάλυψης μικρότερο του 80% υποχρεούνται να θεσπίσουν ένα πλαίσιο για την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και να συντάξουν ένα σχέδιο δράσης.
• Στη διασφάλιση της εφαρμογής των εθνικών πλαισίων για τους κατώτατους μισθούς σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, ιδίως για την αντιμετώπιση καταστάσεων, όπως η ψευδοαυτοαπασχόληση.
• Στον καθορισμό των μισθών με διαφανή και προβλέψιμο τρόπο, σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές και με σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων.

Το νομοσχέδιο του υπ. Εργασίας

Με το νομοσχέδιο το υπουργείο Εργασίας ενσωματώνει στην εθνική νομοθεσία την κοινοτική οδηγία 2022/2041 για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην Ε.Ε και θεσπίζεται ένας νέος μηχανισμός αυξήσεων για τον κατώτατο μισθό που θα βασίζεται στην παραγωγικότητα της οικονομίας και στην ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των φτωχότερων εργαζομένων.

Οι αυξήσεις 2025-2027

Για τα έτη 2025, 2026 και 2027 το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας, των τιμών, των εισοδημάτων και των μισθών, της απασχόλησης και του ποσοστού της ανεργίας, καθώς και την αγοραστική δύναμη του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου και την επάρκειά τους, λαμβανομένου υπόψη του κόστους διαβίωσης, του γενικού επιπέδου των μισθών, της κατανομής και του ρυθμού αύξησής τους. Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή του παρόντος δεν επιτρέπεται να καταλήγει σε μείωση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου.

Σημειώνεται ότι η η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να αυξήσει τον κατώτατο μισθό στα 950 ευρώ ως το 2027.

Αυτόματος μηχανισμός από το 2028

Από το 2028 τίθεται σε ισχύ ο νέος αυτόματος μηχανισμός αύξησης του κατώτατου μισθού. Ειδκότερα, όπως προβλέπει το νομοσχέδιο, ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός και το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο αναπροσαρμόζονται, έπειτα από διαβούλευση που διεξάγεται κατ’ έτος, βάσει συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα α) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ης Ιουνίου του τρέχοντος έτους για το χαμηλότερο ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών και β) του ημίσεος του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο. Αν ο συντελεστής που θα προκύπτει οδηγεί σε μείωση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου, δεν γίνεται αναπροσαρμογή, και ο μισθός θα μένει παγωμένος χωρίς να ,μειώνεται.

Για την προώθηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων στο άρθρο 5 προβλέπονται τα εξής:

1. Με την απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης καταρτίζεται Σχέδιο Δράσης μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους ή λαμβάνοντας υπόψη σχετική συμφωνία τους και προτάσεις τους. Το Σχέδιο Δράσης έχει διάρκεια από ένα (1) έως πέντε (5) έτη και ορίζει σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα για τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις, με πλήρη σεβασμό της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων. Τα μέτρα του Σχεδίου Δράσης αφορούν ιδίως: α) την ενθάρρυνση της αποτελεσματικότητας των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της ικανότητας των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζόμενων και των οργανώσεων των εργοδοτών να διεξάγουν συλλογικές διαπραγματεύσεις, β) τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με στοιχεία, ιδίως για τους μισθούς, το κόστος παραγωγής, την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την απασχόληση και γ) την πραγματοποίηση μελετών, ερευνών, ενημερωτικών και εκπαιδευτικών δράσεων για θέματα συλλογικών διαπραγματεύσεων.

2. Για την κατάρτιση του Σχεδίου Δράσης, ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης καλεί τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων να διατυπώσουν εγγράφως τις προτάσεις τους μέσα σε προθεσμία τουλάχιστον τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών από την παραλαβή της πρόσκλησης. Το Σχέδιο Δράσης εκδίδεται εντός ενενήντα (90) ημερολογιακών ημερών μετά από την ολοκλήρωση της προθεσμίας υποβολής των προτάσεων.

3. Oι κοινωνικοί εταίροι δικαιούνται να προτείνουν στον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης το Σχέδιο Δράσης, το οποίο έχουν συμφωνήσει, ή δράσεις προώθησης των συλλογικών διαπραγματεύσεων, στις οποίες συμφωνούν, ανεξάρτητα από ή παράλληλα με τη διαδικασία διαβούλευσης.

Επανεξετάζεται η επεκτασιμότητα

Ένα από τα κίνητρα αφορά στα ποσοστά εκπροσώπησης των εργοδοτών προκειμένου μια σύμβαση να κηρύσσεται υποχρεωτική για το σύνολο ενός κλάδου. Για να επεκταθεί στο 100% μια σύμβαση απαιτείται να την αποδέχεται το 50% των εργοδοτών, και το ποσοστό αυτό είναι πιθανό να κατέβει στο 40% ώστε οι κλαδικές συμβάσεις να προωθούνται ευκολότερα και σε περισσότερους εργαζόμενους.

Αυτή τη στιγμή από συλλογική σύμβαση καλύπτεται περίπου το 28% των εργαζομένων ενώ η κοινοτική οδηγία για τους επαρκείς μισθούς θέτει ως στόχο το 80%.

Οι μισθοί στο Δημόσιο

Ο νέος μηχανισμός θα εφαρμοστεί και στους μισθούς του Δημοσίου τομέα ώστε ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο να μην υπολείπεται από τον κατώτατο μισθό.

Σήμερα ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο (Υ.Ε κατηγορία) είναι 850 ευρώ και ο κατώτατος είναι 830 ευρώ. Με την αύξηση που θα πάρει ο κατώτατος το 2025 αναμένεται να διαμορφωθεί στα 870 ευρώ. Αυτομάτως θα αυξηθεί και ο εισαγωγικός του Δημοσίου και 20 ευρώ ώστε να διαμορφωθεί και αυτός στα 870 ευρώ.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο:

• Από το έτος 2026 και εξής, οι βασικοί μισθοί των μισθολογικών κλιμακίων του προσωπικού του δημόσιου τομέα, όπως αυτοί έχουν διαμορφωθεί την 31η.12.2025, προσαυξάνονται ισόποσα με την εκάστοτε ονομαστική αύξηση του κατώτατου μισθού. Η προσαύξηση είναι σταθερή και προστίθεται στους βασικούς μισθούς κάθε κατηγορίας προσωπικού, χωρίς να επηρεάζεται ο τρόπος με τον οποίο αυτοί διαμορφώνονται βάσει των εκάστοτε εφαρμοζόμενων διατάξεων.
• Ειδικά για το έτος 2025, η προσαύξηση καταβάλλεται στους δικαιούχους, απομειωμένη κατά την υφιστάμενη στις 31.12.2024 διαφορά μεταξύ του βασικού μισθού του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4354/2015, όπως έχει διαμορφωθεί κατά την ανωτέρω ημερομηνία, και του κατώτατου μισθού. Η ανωτέρω προσαύξηση δεν συμψηφίζεται με τυχόν καταβαλλόμενη προσωπική διαφορά.