Τουρκία: ΝΟΤΑΜ για τα νησιά, επιστροφή στα περί αποστρατιωτικοποίησης

Τις τελευταίες εβδομάδες καταγράφεται σε επίσημα και δημόσια έγγραφα επιστροφή της Άγκυρας σε ορολογία που θυμίζει την περίοδο πριν από τις 6 Φεβρουαρίου 2023 και την ύφεση της έντασης στα ελληνοτουρκικά.

Μόλις προχθές, με τρεις διαδοχικές οδηγίες προς ναυτιλλομένους (NOTAM) οι τουρκικές αρχές επανήλθαν στα περί αποστρατιωτικοποίησης, αυτή τη φορά με αφορμή την αεροναυτική άσκηση που προγραμματίζεται για την επόμενη εβδομάδα από την Αθήνα (ΤΑΜΣ Τρίαινα) στο ανατολικό και νοτιοανατολικό Αιγαίο (ανάμεσα σε Ψαρά και Χίο και περί την Κάρπαθο τόσο προς την Ανατολική Μεσόγειο όσο και στα δυτικά, στο Καρπάθιο πέλαγος και συγκεκριμένα στη συστάδα των νησιών Ζαφοράς, Χαμηλή, Διβούνια και Αυγό).

Όπως αναφέρει η “Καθημερινή” η ελληνική πλευρά είχε πληροφορήσει μέσω του συστήματος NOTAM για την άσκηση, καθώς πρόκειται στο σύνολό τους για περιοχές που βρίσκονται εντός του FIR Αθηνών, και λίγες ημέρες αργότερα, συγκεκριμένα την Πέμπτη, οι τουρκικές αρχές εξέδωσαν τρεις διαδοχικές anti-NOTAMs (Α1233/24, Α1234/24 και A1235/24). Σε ό,τι αφορά την Κάρπαθο γίνεται αναφορά στη Συνθήκη των Παρισίων του 1947, μάλιστα με το τουρκικό και το ιταλικό όνομα του νησιού και όχι το ελληνικό (Κερπέ και Σκαρπάντο), και με τον ισχυρισμό ότι πρόκειται για περιοχές οι οποίες πρέπει να αποκλείονται από κάθε σενάριο στρατιωτικών εκπαιδεύσεων ή ασκήσεων.

Με την Α1234/24 σημειώνεται, ακόμη, ότι η ελληνική άσκηση αποτελεί παραβίαση της «Απόφασης των 6 δυνάμεων του 1914» για το αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Γίνεται ακόμη αναφορά στη Συνθήκη της Λωζάννης, υποστηρίζοντας ότι με βάση αυτή αποστρατιωτικοποιημένα θεωρούνται και τα νησιά Αγιος Ευστράτιος, Λήμνος και Μυτιλήνη (sic). Ανάλογες αναφορές γίνονται και στην περίπτωση της Χίου και των Ψαρών.

Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της “Κ”, η τουρκική πλευρά έχει επανέλθει στη σταδιακή ανάδειξη των απόψεών της για το Ανατολικό Αιγαίο και την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών ως προϋπόθεση για την κυριαρχία τους από την Ελλάδα μέσα από διαφόρους διαύλους. Ενας από αυτούς είναι οι επίσημες ειδοποιήσεις μέσω NOTAM, ωστόσο τον Ιανουάριο προηγήθηκαν και κάποια διαβήματα σε διπλωματικό επίπεδο (πρεσβεία Αγκυρας), ακριβώς προκειμένου να καταγραφούν διαμαρτυρίες για προαναγγελθείσες επισήμως ασκήσεις των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Υπενθυμίζεται ότι μόλις προ ολίγων 24ώρων, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν μίλησε για «ζητήματα που χρονίζουν» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αναφερόμενος συγκεκριμένα «στο καθεστώς των νησιών του Αιγαίου, της αποστρατιωτικοποίησης και του εναέριου χώρου».

Από την Αθήνα, όλες αυτές οι κινήσεις ερμηνεύονται αφενός ως μια προσπάθεια της Αγκυρας να διατηρήσει ενεργές τις θέσεις της σε μια περίοδο ουσιαστικής ύφεσης στο πεδίο, αφετέρου προκειμένου να δοθεί και προς την ελληνική πλευρά το μήνυμα ότι η περίοδος νηνεμίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν είναι δυνατόν να διαρκέσει εις το διηνεκές, ενώ συνδέονται και με τις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές στην Τουρκία.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η ελληνική πλευρά παρακολουθεί τα τεκταινόμενα, ενώ προετοιμάζεται και για τα επόμενα βήματα του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Υπενθυμίζεται ότι στις 11 Μαρτίου είναι προγραμματισμένη η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, υπό τον συντονισμό των υφυπουργών Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και Μπουράκ Ακσαπάρ, ενώ στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου θα γίνει και η επόμενη συνάντηση των δύο ηγετών, Κυριάκου Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ενδιάμεσα θα έχει πραγματοποιηθεί ο επόμενος γύρος των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και μια ακόμη συνάντηση των υφυπουργών Εξωτερικών που έχουν αναλάβει την επίβλεψη της θετικής ατζέντας.