Τουρκία: «Έμμεσα» capital controls επιβάλλει η κεντρική τράπεζα

Οποιος ψάχνει να αγοράσει πολλά δολάρια στην τουρκική αγορά θα πρέπει πρώτα να δώσει εξηγήσεις. Η τουρκική κεντρική τράπεζα έχει σφίξει τόσο τον έλεγχο της στην αγορά συναλλάγματος ενόψει των προεδρικών εκλογών του Μαΐου, που γίνεται πια η μόνη «προξενήτρα» για τις περισσότερες μεγάλες συναλλαγές, σύμφωνα με traders που επικαλείται το Bloomberg και που μίλησαν υπό τον όρο ανωνυμίας. Σχεδόν κάθε συναλλαγή που ξεπερνά κάποια εκατομμύρια δολάρια υπόκειται στον έλεγχο και την έγκρισή της, είπαν.

Η κεντρική τράπεζα, λένε, βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με τις τράπεζες, παρακολουθώντας και ελέγχοντας τις τιμές μόλις εμφανιστούν προσφορές σε πλατφόρμες, ενώ απαιτεί λεπτομερείς αναφορές για τις συναλλαγές. Πιο απλά, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό ποιος πουλά σε ποιον και πόσο, είπαν.

Αυτή η εποπτεία ισοδυναμεί με «ήπιες μορφές capital control» και δεν αναμένεται να συνεχιστεί μετά τις εκλογές, σύμφωνα με τον Ulrich Leuchtmann, επικεφαλής στρατηγικής νομισματικής πολιτικής της Commerzbank στη Φρανκφούρτη.

«Φαίνεται πως οι τουρκικές αρχές θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν το status quo, δηλαδή να κρατήσουν μια μέτρια ταχύτητα υποτίμησης, μέχρι να περάσουν οι εκλογές», είπε. Αλλά «καμία κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να καθορίσει μόνιμα τη συναλλαγματική ισοτιμία του νομίσματος σε μη βιώσιμα επίπεδα» και «τελικά, είτε το ισοζύγιο κεφαλαίων της Τουρκίας πρέπει να κλείσει περισσότερο, είτε θα πρέπει να γίνει δεκτή η ταχύτερη υποτίμηση της λίρας».

Το σημερινό κύμα παρεμβάσεων διαφέρει από αυτές του παρελθόντος σε κλίμακα, συχνότητα και εύρος, ανέφεραν οι traders. Προηγουμένως οι αρχές προσπαθούσαν να ελέγξουν την προσφορά συναλλάγματος, αλλά τώρα ελέγχουν και τη ζήτηση.

Σε υψηλό ρεκόρ το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας 

Η αυστηρή διαχείριση των συναλλαγών από την Άγκυρα αρχίζει να πιέζει την αγορά, με πρόσκαιρες εκτινάξεις της ισοτιμίας δολαρίου-λίρας στην αρχή ή στο τέλος των συναλλαγών και με άλματα στο κόστος δανεισμού της λίρας στο εξωτερικό.

Η κυβέρνηση προσπάθησε να περιορίσει αυτές τις διακυμάνσεις με περαιτέρω παρεμβάσεις, για παράδειγμα απαιτώντας από τις τράπεζες να πουλούν δολάρια σε ορισμένους πελάτες σε υψηλότερη τιμή σε σχέση με την αγορά. Δεκάδες άλλοι κανονισμοί έχουν εισαχθεί για να υποστηρίξουν την αποκαλούμενη «αποτελεσματική λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών». Και ορισμένες συναλλαγές έχουν βρει διέξοδο στην αγορά futures.

Η παρέμβαση έχει ένα τίμημα. Το Bloomberg εκτιμά ότι οι παράπλευρες δραστηριότητες της κεντρικής τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος έχουν κοστίσει περίπου 128 δισ. δολάρια από τον Δεκέμβριο του 2021. Η καθαρή συναλλαγματική θέση της τράπεζας είναι αρνητική όταν λογιστικοποιούνται οι υποχρεώσεις, ενώ το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας αυξήθηκε κατακόρυφα στα 9,85 δισ. δολάρια τον Ιανουάριο. 

Η διαφορά των στοιχημάτων μεταξύ τριμήνου και μήνα για τη λίρα δείχνει ότι η αστάθεια δεν θα διαρκέσει πολύ πέρα από τις εκλογές, ανεξάρτητα από την έκβασή τους.

Οι προσδοκίες μεταβλητότητας της λίρας μεταξύ ενός μήνα και ενός τριμήνου

 «Δεδομένου ότι οι παρεμβάσεις στο συνάλλαγμα είναι πολύ δαπανηρές, η κεντρική τράπεζα μπορεί τελικά να επιτρέψει στη λίρα να διαπραγματεύεται πολύ πιο ελεύθερα μετά τις εκλογές», δήλωσε ο Piotr Matys, ανώτερος αναλυτής στην In Touch Capital Markets στο Λονδίνο.