Το «εμπάργκο» στο ρωσικό πετρέλαιο, η ανάμειξη του ντίζελ στα δεξαμενόπλοια και οι «μετονομασίες»

Σηκώνουν τα χέρια πλέον οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των 27 στις Βρυξέλλες, καθώς αδυνατούν να καταλήξουν σε μια συμβιβαστική συμφωνία για την επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, στο πλαίσιο του έκτου πακέτου κυρώσεων που ανακοίνωσε η Κομισιόν.

Το απόγευμα της Κυριακής άλλος ένας γύρος συνομιλιών των 27 πρεσβευτών στο COREPER κατέληξε σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα οι αξιωματούχοι της Κομισιόν να διαπραγματεύονται σήμερα ένα νέο συμβιβαστικό  σχέδιο, πριν από την επόμενη συνεδρίαση των πρεσβευτών, πιθανότατα αύριο. Ουγγαρία, Σλοβακία, Τσεχία, αλλά και η Βουλγαρία αξιώνουν νέες παραχωρήσεις, παρά τις προτάσεις της Κομισιόν για παράταση ως το 2024 της απαγόρευσης του ρωσικού πετρελαίου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να δοθεί παράταση για την Ουγγαρία και τη Σλοβακία μέχρι το τέλος του 2024 και στην Τσεχία ως τα τέλη Ιουνίου του ίδιου έτους, πριν ξεκινήσει το εμπάργκο πετρελαίου. Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, όμως, τόνισαν ότι η συμβιβαστική πρόταση δεν προχώρησε, καθώς η Ουγγαρία πιέζει να εξαιρεθεί πλήρως από την απαγόρευση του πετρελαίου.

Αυτό-κυρώσεις από τις εταιρείες

Πάντως, μια μεγάλη αλλαγή στον κλάδο του πετρελαίου έχει ήδη ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες: Ο φόβος για πιθανές κυρώσεις στο πετρέλαιο και η δημόσια πίεση για τερματισμό των συναλλαγών με τη Ρωσία ώθησαν την πετρελαϊκή βιομηχανία να κάνει κάτι πρωτοφανές: σταδιακές αυτό-κυρώσεις. Η Ρωσία παράγει ήδη λιγότερο πετρέλαιο και έχει μειώσει την παραγωγή κατά περίπου 950.000 βαρέλια την ημέρα από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο. Ο επικεφαλής της BP, Μπέρναρντ Λούνεϊ, πιστεύει ότι η παραγωγή της Ρωσίας θα μπορούσε να μειωθεί έως και δύο εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα τον Μάιο. Αν και εξακολουθεί να είναι απολύτως νόμιμη η αγορά ρωσικού πετρελαίου στην Ευρώπη, καθώς δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη εμπάργκο, ορισμένες εταιρείες, όπως η Total Energies ή η BP, έχουν αρχίσει να επιβάλλουν κυρώσεις στον… εαυτό τους – ορισμένες πιο αυστηρές από άλλες. 

Μέχρι πρόσφατα, ο ευρωπαϊκός όμιλος της Shell θεωρούσε ότι ένα μείγμα πετρελαίου είναι ρωσικό μόνο εάν πάνω από το 49,99% του προϊόντος ήταν ρωσικής προέλευσης. Εάν το άλλο 50,01% προερχόταν από άλλη χώρα, η πρώτη ύλη κυκλοφορούσε ως «μη ρωσική». Οι ισχυρισμοί, μάλιστα, ότι ανάμεικτο ρωσικό ντίζελ και άλλα προϊόντα διύλισης θα συνεχίσουν απλώς να πωλούνται στην Ευρώπη ως αποτέλεσμα ενός τέτοιου κανονισμού, προκάλεσαν οργή. Πριν από μια εβδομάδα, η Shell τελικά ενέδωσε μετά από σφοδρή κριτική και άλλαξε τους όρους και τις προϋποθέσεις.

«Οι εταιρείες πετρελαίου μπορεί να μην είναι γνωστές για την ηθική τους, αλλά σε γενικές γραμμές δεν αγοράζουν πλέον ρωσικό πετρέλαιο» λέει ο Μάικλ Κάρολαν, αναλυτής πετρελαίου στην Argus Media στο Λονδίνο. Όπως τονίζει, μάλιστα, η απόφαση πολλών εταιρειών να γυρίσουν σταδιακά την πλάτη τους στο ρωσικό πετρέλαιο εξέπληξε όχι μόνο την αγορά, αλλά και τον ίδιο. Άλλωστε, οι  πέντε μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου της Δύσης κέρδισαν συνολικά 36,6 δισεκατομμύρια δολάρια, μόνο το πρώτο τρίμηνο-ή περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα. 

Μείξη πετρελαίου

Η ανάμιξη διαφόρων ειδών πετρελαίου δεν είναι κάτι καινούριο. Όπως για παράδειγμα στη βιομηχανία τροφίμων, όπου συχνά γίνεται ανάμειξη ελαιόλαδου από την ΕΕ με λάδι άλλων περιοχών, όπως επίσης και μελιού. Σύμφωνα με φήμες, τέτοια προϊόντα μικτού ντίζελ πωλούνται από εμπόρους με ανεπίσημες ονομασίες όπως «Λεττονικό μείγμα» ή «Τουρκμενικό μείγμα». Ο Έλιοτ Ράντλεϊ, αναλυτής προϊόντων πετρελαίου στην Argus Media, εξηγεί ότι «μπορεί να γίνει ανάμειξη ντίζελ τόσο σε δεξαμενόπλοιο όσο και σε δεξαμενές αποθήκευσης. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει η ανάμειξη» υποστηρίζει ο Ράντλεϊ.

Στη βορειοδυτική Ευρώπη, για παράδειγμα, είναι γνωστό στη βιομηχανία πετρελαίου το ακρωνύμιο “ARA”, που περιλαμβάνει τα λιμάνια του Άμστερνταμ, του Ρότερνταμ και της Αμβέρσας, για την ανάμειξη προϊόντων πετρελαίου. «Μόλις ένα πλοίο εισέλθει σε ένα από αυτά τα λιμάνια, δεν μπορείς πλέον να εντοπίσεις τι συμβαίνει στο φορτίο πετρελαίου. Το ρωσικό ντίζελ θα μπορούσε πολύ εύκολα να αναμειχθεί σε δεξαμενές εκεί με ντίζελ από τα τοπικά διυλιστήρια. Ένα δεξαμενόπλοιο με φορτίο από τη Ρωσία θα μπορούσε εξίσου να σταματήσει στο Ρότερνταμ για να φορτώσει περισσότερο ντίζελ εκεί» προσθέτει.

Ένα παράδειγμα του πώς θα μπορούσαν να συνεχιστούν τα πράγματα για τη Ρωσία είναι οι κυρώσεις κατά του Ιράν: Είναι σε ισχύ εδώ και χρόνια, αλλά το Ιράν πάντα έβρισκε τρόπους να πουλάει το πετρέλαιό του. «Απλώς όχι στις επιθυμητές ποσότητες και όχι στην επιθυμητή τιμή» εξηγεί ο Μάικλ Κάρολαν και υποστηρίζει ότι, λόγω των κυρώσεων, «το ρωσικό πετρέλαιο θα οδηγηθεί σταδιακά στη μαύρη αγορά».