Τι προβλέπει η συμφωνία της «Κωνσταντινούπολης» για εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών

H Ρωσία, η Τουρκία και η Ουκρανία θα υπογράψουν σήμερα Παρασκευή τη συμφωνία που πρότειναν τα Ηνωμένα Έθνη για την επανέναρξη των εξαγωγών σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα, ανακοίνωσε την Πέμπτη το γραφείο του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. 

Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι δύο από τις μεγαλύτερες σιτοπαραγωγικές χώρες στον κόσμο, αλλά ο πόλεμος που μαίνεται μετά την εισβολή της Μόσχας έχει οδηγήσει στο μπλοκάρισμα εξαγωγών σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα,  προκαλώντας μεγάλη άνοδο στις τιμές των τροφίμων παγκοσμίως.

Οι ΗΠΑ χαιρέτισαν χθες τη συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για την εξαγωγή σιτηρών, η οποία θα υπογραφεί σήμερα στην Κωνσταντινούπολη και προέτρεψαν τη Μόσχα να την εφαρμόσει.

«Χαιρετίζουμε την ανακοίνωση αυτής της κατ’ αρχάς συμφωνίας, όμως αυτό που μας ενδιαφέρει τώρα είναι να την εφαρμόσει η Ρωσία και να φτάσουν τα ουκρανικά σιτηρά στις παγκόσμιες αγορές», είπε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νεντ Πράις. «Εν πρώτοις, δεν θα έπρεπε να βρεθούμε ποτέ σε αυτή την κατάσταση. Ήταν μια σκόπιμη απόφαση της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τα τρόφιμα ως όπλο», πρόσθεσε.

Ο Πράις χαιρέτισε κυρίως τις προσπάθειες που κατέβαλαν ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες και η Τουρκία, η οποία έχει συγκρουστεί με τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια στο θέμα της Συρίας και για την αγορά όπλων από τη Ρωσία.

Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας είπε ότι η Ουάσιγκτον έχει ενημερωθεί για τις λεπτομέρειες της συμφωνίας. Με βάση αυτή τη συμφωνία, περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι ουκρανικών σιτηρών θα εξαχθούν μέσω της Μαύρης Θάλασσας, κυρίως από το λιμάνι της Οδησσού, ενώ θα διευκολυνθούν και οι εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων της Ρωσίας.

Τι προβλέπει η συμφωνία:

– Τη σύσταση κέντρου συντονισμού και ελέγχου με έδρα την Κωνσταντινούπολη

Στο κέντρο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των τριών πλευρών, ένας Ουκρανός, ένας Ρώσος, ένας Τούρκος, καθώς και ένας εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών και οι ομάδες τους.

Θα είναι επιφορτισμένο με την κατάρτιση του χρονοδιαγράμματος εναλλαγής των πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα.

Σύμφωνα με ειδικούς που συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις, θα χρειασθούν ακόμη τρεις έως τέσσερις εβδομάδες για να ολοκληρωθούν οι προετοιμασίες και να ξεκινήσει η λειτουργία του.

– Την πραγματοποίηση επιθεωρήσεων των πλοίων κατά την αναχώρησή τους από τα ουκρανικά λιμάνια και κατά την άφιξή τους στην Τουρκία

Η επιθεώρηση των πλοίων που θα μεταφέρουν τα φορτία των σιτηρών αποτελούσε απαίτηση της Μόσχας, που ήθελε να αποκλείσει την παράλληλη μεταφορά όπλων στην Ουκρανία.

Οι επιθεωρήσεις θα γίνονται από εκπροσώπους των τεσσάρων πλευρών κατά τον απόπλου και τον κατάπλου.

– Ασφαλείς διάδρομοι ναυσιπλοΐας

Ρώσοι και Ουκρανοί δεσμεύονται να σεβαστούν του διαδρόμους ναυσιπλοΐας που θα διασχίζουν τη Μαύρη Θάλασσα και θα εξαιρούνται από κάθε στρατιωτική δραστηριότητα.

Βάσει της συμφωνίας, εάν χρειασθεί αποναρκοθέτηση, θα πρέπει να γίνει από «τρίτη χώρα» -άλλη από τις τρεις εμπλεκόμενες-, η οποία δεν έχει ορισθεί.

Κατά την αναχώρηση από την Ουκρανία, τα πλοία θα συνοδεύονται από ουκρανικά (μάλλον πολεμικά) πλοία, ανοίγοντας τον δρόμο μέχρι την έξοδο από τα ουκρανικά χωρικά ύδατα.

– Τετράμηνη ανανεώσιμη ισχύς

Η συμφωνία θα έχει ισχύ τεσσάρων μηνών που θα ανανεώνεται αυτόματα. Αν 20 έως 25 τόνοι σιτηρών βρίσκονται σήμερα αποκλεισμένοι στα σιλό των ουκρανικών λιμανιών, με έναν ρυθμό μεταφοράς 8 τόνων τον μήνα, οι τέσσερις μήνες θα αρκέσουν για τη μεταφορά του συνόλου των αποθεμάτων και την εκκένωση των σιλό.

– Μνημόνιο για τα ρωσικά σιτηρά και λιπάσματα

Μνημόνιο που θα συνοδεύει τη συμφωνία και θα υπογράφεται από τον ΟΗΕ και τη Ρωσία θα εγγυάται ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας δεν θα αφορούν τα σιτηρά και τα λιπάσματα κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο.

Η πρόβλεψη αυτή αποτελεί όρο sine qua non για την υπογραφή της συμφωνία από τη Μόσχα.