Θ. Μαριόλης Σαψάκος: Καταιγίδα εξελίξεων στη χειρουργική την επόμενη 5ετία λόγω τεχνητής νοημοσύνης

Φαίνεται πως δεν αργεί ο καιρός που η τεχνητή νοημοσύνη θα μετατρέπει τον χειρουργό σε «μάγο», ή ακόμη θα σηκώνει κατάκοιτους από το κρεβάτι και θα τους δίνει βήμα και «ζωή». Από το 2025-2027 θα έχουμε μία καταιγίδα εξελίξεων στην ιατρική, με την τεχνητή νοημοσύνη να αλλάζει δραματικά την χειρουργική, λόγω της έκρηξης της πληροφορικής, δηλώνει στο Πρακτορείο Fm ο αναπληρωτής καθηγητής χειρουργικής και ανατομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρος Μαριόλης Σαψάκος.

Όπως εξηγεί έχουν γίνει έρευνες σε πολλά κέντρα των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας και της Ιαπωνίας, και ήδη έχουν περάσει στην πράξη, επεμβάσεις που γίνονται με απόλυτη ακρίβεια, μεταμορφώνοντας τους χειρουργούς, σε επιστήμονες με υπερφυσικές δυνάμεις. Πώς ξετυλίγεται όμως στα χέρια του χειρουργού η δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης; Είναι συγκεντρωμένη πληροφορία, λέει ο διακεκριμένος χειρουργός.

«Για παράδειγμα θέλεις να χειρουργήσεις έναν καρκίνο παχέος εντέρου. Το λογισμικό το οποίο χρησιμοποιείται από έναν φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή, που μπορεί να είναι και μικρότερος από ένα κινητό τηλέφωνο, έχει ενσωματώσει όλα τα δεδομένα, πχ αξονικές, μαγνητικές, κλπ, έχει κάνει μία ανάλυση στον τρισδιάστατο χώρο και την ώρα που ο χειρουργός χειρουργεί, έχει τα ακριβή δεδομένα την ώρα που το νυστέρι του, είτε το λαπαροσκοπικό, είτε αυτό της ανοιχτής, ή της ρομποτικής χειρουργικής , κατευθύνεται με απόλυτη ακρίβεια, και ενσωματώνει επάνω του όλη την πληροφόρηση». Με τις τεχνικές που χρησιμοποιούμε σήμερα όμως, η πληροφορία αυτή περνάει στη φαντασία και τη σκέψη του χειρουργού. Δηλαδή βλέπω μία αξονική τομογραφία, την έχω στο μυαλό μου και με αυτή την εικόνα πάω να χειρουργήσω, αναφέρει ο καθηγητής για να συμπληρώσει στη συνέχεια ότι «όταν χειρουργώ τώρα, χρησιμοποιώ πχ το λαπαροσκοπικό εργαλείο, με βάση την εμπειρία μου. Όταν περάσουμε στην επόμενη φάση, της τεχνητής νοημοσύνης που οσονούπω πλησιάζει, θα μπορώ εγώ μέσα στα δάχτυλα μου, αλλά και στο εργαλείο που χρησιμοποιώ, να έχω ειδικούς αισθητήρες, οι οποίοι όπως είναι το ραντάρ των υποβρυχίων, θα μου δίνουν την εικόνα, την ώρα που χειρουργώ, σαν να γίνεται ένα υπερηχογράφημα, από μικροσκοπικό εργαλείο, μέσα στην κοιλιά του ασθενούς. Και να γνωρίζω εκείνη την ώρα σε πραγματικό χρόνο τι ακριβώς συμβαίνει, κάτι που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει».

Το 2030 σε μαζική παραγωγή εξωσκελετός που σηκώνει παραπληγικούς

Όταν βγαίνει κάποιος από το χειρουργείο λόγω του τραύματος του, δεν μπορεί να σηκωθεί όρθιος. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τον κ. Σαψάκο, κατασκευάζονται στην Ιαπωνία και στις Ηνωμένες Πολιτείες οι λεγόμενοι εξωσκελετοί, που ενδείκνυνται όχι μόνο για τους χειρουργημένους αρρώστους, αλλά και τους τετραπληγικούς και τους παραπληγικούς.

«Άνθρωποι που είναι κατάκοιτοι, όταν θα φορέσουν αυτή την ειδική στολή που λέγεται εξωσκελετός, θα μπορούν με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης να έχουν ενσωματώσει επάνω του βήματα, και να μπορούν και να σταθούν όρθιοι και να περπατήσουν. Και αυτός ο εξωσκελετός αναμένεται το 2030 να είναι σε μαζική παραγωγή». Ένας άλλος όρος που αναμένεται να αλλάξει άρδην την έκβαση των επεμβάσεων, είναι η επαυξημένη πραγματικότητα.

«Στη χειρουργική, επαυξημένη πραγματικότητα σημαίνει δύο πράγματα: πρώτον, ένα πολύ μικρό αγγείο που δεν μπορώ να δω καλά με γυμνό μάτι, μπορώ να το δω με ειδικές τεχνικές πάρα πολύ μεγάλο, και να το επιδιορθώσω ή να αντιληφθώ ότι κάτι συμβαίνει μπροστά μου. Πχ αιμορραγίες που δεν μπορούσαμε να αντιληφθούμε εύκολα μέσα στο χειρουργείο, με την επαυξημένη πραγματικότητα θα μπορούμε. Και το δεύτερο είναι ότι με την επαυξημένη πραγματικότητα, μπορούμε να πάρουμε δεδομένα των απεικονιστικών εξετάσεων, για παράδειγμα της αξονικής τομογραφίας, να τα επιπροβάλλουμε στο ανθρώπινο σώμα την ώρα που χειρουργούμε, και να μας κατευθύνει ο ακτινολόγος, όπως κάνει ο πύργος ελέγχου στα αεροπλάνα, για παράδειγμα. Όταν θα έχουμε την επαυξημένη πραγματικότητα θα έχω βάλει αισθητήρες μέσα στον άρρωστο και την ώρα που θα χειρουργώ για παράδειγμα το παχύ του έντερο, θα μου λέει από τον αντίστοιχο πύργο ελέγχου ο ακτινολόγος, πχ ότι εκεί που πας είσαι κοντά στον όγκο, πήγαινε λίγο πιο μακριά. Κάτι που τώρα γίνεται μόνο εμπειρικά, αφού αυτή τη στιγμή χειρουργώ με την αφή μου και την όραση μου».

Τα λογισμικά δεν θα αντικαταστήσουν τους χαρισματικούς χειρουργούς

Και το ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι αν ο ίδιος ο χειρουργός και οι δεξιότητες του θα καθορίζουν στο άμεσο μέλλον την έκβαση μίας επέμβασης, ή αυτή θα εξαρτάται σε μεγαλύτερο βαθμό από την τεχνητή νοημοσύνη. «Αυτή είναι μία πραγματικότητα που όντως συζητιέται. Όμως, στην παρούσα φάση, όλα τα λογισμικά που έχουν φτιαχτεί στον πλανήτη και θα συνεχίσουν να φτιάχνονται, δημιουργούνται από χαρισματικούς χειρουργούς. Αυτούς αντιγράφουν τα λογισμικά. Ο λόγος που αυτή η τεχνολογική καταιγίδα δεν θα αντικαταστήσει τον χειρουργό, είναι γιατί πάντα πρέπει να επιλέγεται ένα καινούργιο λογισμικό, να αναβαθμίζεται με βάση τα δεδομένα των αρρώστων, άρα θα χρειάζεται να υπάρχει η αυτοτελής νέα σκέψη. Δηλαδή ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας θα είναι πάντα μέσα στην τεχνολογική εξέλιξη».

Ο μέσος όρος ζωής το 2050 θα είναι 115-125 χρόνια

Με αφορμή τις παρεμβάσεις στα τελομερή του DNA μας και τις θεραπείες που συνεχώς εξελίσσονται για τον καρκίνο, υπολογίζεται ότι ο μέσος όρος ζωής το 2050 θα είναι γύρω στα 115-125 χρόνια ζωής, λέει ο αναπληρωτής καθηγητής χειρουργικής και ανατομίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όσον αφορά τη θέση της λαπαροσκοπικής χειρουργικής στην ογκολογία ο κ. Σαψάκος σχολιάζει: «Μέχρι τώρα ήταν υπό αμφισβήτηση. Πλέον φαίνεται ότι σε πολύ καλούς εξειδικευμένους χειρουργούς, τα αποτελέσματα στους περισσότερους καρκίνους, που απασχολούν το ανθρώπινο σώμα φαίνεται να είναι τα ίδια με την ανοιχτή χειρουργική. Ως εκ τούτου, η λαπαροσκοπική χειρουργική είναι πολύ ασφαλής, έχει μεγάλη ακρίβεια, και θεωρείται σωστή ογκολογικά τεχνική. Η ελάχιστη τομή κινητοποιεί αμέσως τον ασθενή. Σε πολύ λιγότερο χρόνο επιστρέφει στο σπίτι του και στις δραστηριότητες του. Η τεχνική όμως, είναι δαπανηρή για τα συστήματα υγείας».