Τελική έκθεση PEGA: Εργαλείο για πολιτικά και οικονομικά οφέλη οι υποκλοπές στην Ελλάδα

Η εξεταστική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) για τη διερεύνηση της χρήσης του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης (PEGA) ενέκρινε την τελική έκθεση και τις συστάσεις της, έχοντας ολοκληρώσει την έρευνά της που διήρκησε ένα χρόνο, αναφέρει η ανακοίνωση της αρμόδιας επιτροπής (PEGA).

Οι ευρωβουλευτές καταδικάζουν τις καταχρήσεις λογισμικού παρακολούθησης που αποσκοπούν στον εκφοβισμό της αντιπολίτευσης, στη φίμωση των επικριτικών μέσων ενημέρωσης και στη χειραγώγηση των εκλογών. Σημειώνουν ότι οι δομές διακυβέρνησης της ΕΕ δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τέτοιες επιθέσεις και δηλώνουν ότι απαιτούνται μεταρρυθμίσεις.

Η Ελλάδα 

Για την Ελλάδα, οι ευρωβουλευτές λένε ότι η χρήση λογισμικού παρακολούθησης δεν φαίνεται να αποτελεί μέρος μιας ολοκληρωμένης απολυταρχικής στρατηγικής, αλλά μάλλον ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται ad hoc για πολιτικά και οικονομικά οφέλη. Αν και η Ελλάδα έχει ένα αρκετά ισχυρό νομικό πλαίσιο κατ’ αρχήν, νομοθετικές τροποποιήσεις έχουν αποδυναμώσει τις δικλείδες ασφαλείας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα λογισμικό παρακολούθησης να έχει χρησιμοποιηθεί εναντίον δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών και να έχει εξαχθεί σε χώρες με αρνητικό ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επισημαίνει η ανακοίνωση του ΕΚ.

Οι ευρωβουλευτές καλούν την κυβέρνηση να αποκαταστήσει και να ενισχύσει επειγόντως τις θεσμικές και νομικές δικλείδες, να καταργήσει τις άδειες εξαγωγής που δεν συνάδουν με τη της νομοθεσία της ΕΕ για τον έλεγχο των εξαγωγών και να σεβαστεί την ανεξαρτησία της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ). Σημειώνουν επίσης ότι η Κύπρος έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως εξαγωγικός κόμβος για λογισμικό κατασκοπείας και θα πρέπει να καταργήσει όλες τις άδειες εξαγωγής που έχει εκδώσει και οι οποίες δεν συνάδουν με τη νομοθεσία της ΕΕ.

Εξωτερική πολιτική

Όσον αφορά στις τρίτες χώρες και τα μέσα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, οι ευρωβουλευτές θα ήθελαν να διερευνήσουν σε βάθος τις άδειες εξαγωγής κατασκοπευτικού λογισμικού, την αυστηρότερη επιβολή των κανόνων της ΕΕ για τον έλεγχο των εξαγωγών, μια κοινή στρατηγική κατασκοπικού λογισμικού ΕΕ-ΗΠΑ, συνομιλίες με το Ισραήλ και άλλες τρίτες χώρες για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με την εμπορία και τις εξαγωγές κατασκοπευτικού λογισμικού και να διασφαλιστεί ότι η αναπτυξιακή βοήθεια της ΕΕ δεν στηρίζει την απόκτηση και τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού.

Μετά την ψηφοφορία, ο πρόεδρος της επιτροπής Γερούν Λέναρς ανέφερε ότι «η έρευνά μας κατέστησε σαφές ότι λογισμικό κατασκοπείας έχει χρησιμοποιηθεί για να παραβιάσει τα θεμελιώδη δικαιώματα και να θέσει σε κίνδυνο τη δημοκρατία σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, με την Πολωνία και την Ουγγαρία να αποτελούν τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις. Η χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού πρέπει πάντα να είναι αναλογική και εγκεκριμένη από ανεξάρτητο δικαστικό σώμα, κάτι που δυστυχώς δεν συμβαίνει σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης. Απαιτείται αυστηρότερος έλεγχος σε επίπεδο ΕΕ για να διασφαλιστεί ότι η χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού θα αποτελεί εξαίρεση, προκειμένου να διερευνηθούν σοβαρά εγκλήματα, και όχι κανόνας».

Από την πλευρά της, η εισηγήτρια Σοφί Ιντ’Βελτ σημείωσε ότι «σήμερα, η εξεταστική επιτροπή μας ολοκληρώνει το έργο της. Αυτό δε σημαίνει ότι το έργο του Κοινοβουλίου τελείωσε. Σε κανένα θύμα κατάχρησης λογισμικού παρακολούθησης δεν έχει αποδοθεί δικαιοσύνη. Καμία κυβέρνηση δεν έχει όντως λογοδοτήσει. Τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δε θα πρέπει να εφησυχάσουν, γιατί σκοπεύω να επιμείνω στην υπόθεση αυτή μέχρι να αποδοθεί δικαιοσύνη».

Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τη έκθεση στην οποία περιγράφονται λεπτομερώς τα πορίσματα της έρευνας με 30 ψήφους υπέρ, 3 ψήφους κατά και 4 αποχές, καθώς και το κείμενο στο οποίο περιγράφονται οι συστάσεις για το μέλλον με 30 ψήφους υπέρ, 5 κατά και 2 αποχές. Το τελικό κείμενο αναμένεται να υποβληθεί σε ψηφοφορία στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου κατά τη διάρκεια της συνόδου που θα αρχίσει στις 12 Ιουνίου.

Οι συστάσεις της Επιστροπής

Η Επιτροπή:

17. καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα έχουν σημειωθεί παραβάσεις και κακοδιοίκηση κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης·

18. καλεί την Ελλάδα:

α) να αποκαταστήσει επειγόντως και να ενισχύσει τις θεσμικές και νομικές διασφαλίσεις, συμπεριλαμβανομένων αποτελεσματικών εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχων, καθώς και ανεξάρτητων μηχανισμών εποπτείας·

β) να ανακαλέσει επειγόντως όλες τις άδειες εξαγωγής που δεν συνάδουν πλήρως με τον κανονισμό για τα είδη διπλής χρήσης και να διερευνήσει τις καταγγελίες για παράνομες εξαγωγές, μεταξύ άλλων στο Σουδάν·

γ) να διασφαλίσει ότι οι αρχές μπορούν να διερευνούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα όλες τις καταγγελίες για τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού·

δ) να αποσύρει επειγόντως την τροπολογία 826/145 του νόμου 2472/1997, με την οποία καταργήθηκε η δυνατότητα της ΑΔΑΕ να ενημερώνει τους πολίτες για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών· Να τροποποιήσει το Ν. 5002/2022 προκειμένου να αποκατασταθεί το δικαίωμα των παρακολουθούμενων σε άμεση ενημέρωση, κατόπιν αιτήματός τους, μόλις ολοκληρωθεί η παρακολούθηση καθώς και άλλες διατάξεις που αποδυναμώνουν τις διασφαλίσεις, τον έλεγχο και τη λογοδοσία

ε) να αποκαταστήσει την πλήρη ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και όλων των αρμόδιων εποπτικών οργάνων, όπως ο Διαμεσολαβητής και οι αρχές προστασίας δεδομένων, να σεβαστεί πλήρως την ανεξαρτησία της ΑΔΑΕ, να διασφαλίσει την πλήρη συνεργασία και πρόσβαση όλων των εποπτικών φορέων στις πληροφορίες και την παροχή πλήρους ενημέρωσης σε όλα τα πρόσωπα που έχουν παρακολουθηθεί.

στ) να εξασφαλίσει οτι η ΑΔΑΕ μπορεί να δημιουργήσει ηλεκτρονικό αρχείο ώστε να μπορεί να εκτελεί το έργο της.

ζ) Να αποσαφηνίσει επειγόντως την κατάσταση σχετικά την κακόβουλη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού υποκλοπής στην Ελλάδα, ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία για την ακεραιότητα των επερχόμενων εκλογών

η) να αντιστρέψει τη νομοθετική τροποποίηση του 2019 που έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργού, να εξασφαλίσει συνταγματικές εγγυήσεις και να επιτρέψει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο στη λειτουργία της, χωρίς την επίκληση του απορρήτου των πληροφοριών.

θ) να διασφαλίσει την ανεξαρτησία της ηγεσίας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ)·

ι) Να εξασφαλίσει ότι η Δικαιοσύνη έχει όλα τα αναγκαία μέσα και υποστήριξη για την έρευνα, για την καταγγελλόμενη κακόβουλη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού και να κατασχέσει φυσικά αποδεικτικά στοιχεία για πληρεξούσιους, εταιρείες μεσιτείας και πωλητές κατασκοπευτικού λογισμικού που συνδέονται με μολύνσεις από κατασκοπευτικό λογισμικό·

ια) να καλέσει την Ευρωπόλ να συμμετάσχει αμέσως στις έρευνες·

ιβ) να απόσχει από πολιτικές παρεμβάσεις στο έργο του Ανώτατου Εισαγγελέα

Η ανακοίνωση ΣΥΡΙΖΑ

Πριν λίγη ώρα ψηφίστηκε η έκθεση της Επιτροπής PEGA του Ευρωκοινοβουλίου και αποτελεί κόλαφο για τον κ. Μητσοτάκη, σχολιάζει η αξιωματική αντιπολίτευση.

Η έκθεση συμπεραίνει αυτό που όλοι γνωρίζαμε. Ότι ΕΥΠ – Predator – Μητσοτάκης είναι το ίδιο κέντρο παράνομων παρακολουθήσεων και αξιοποίησης του κακόβουλου λογισμικού ως εργαλείο πολιτικής εξουσίας και ελέγχου στα χέρια της ανώτατης πολιτικής ηγεσίας της χώρας. Με λίγα λόγια, ένα καθεστώς που δεν δίστασε να παραβιάσει κάθε ένα κράτους δικαίου για να επιβάλει τους άθλιους σκοπούς του.

Η έκθεση καταλήγει σε 12 συστάσεις προς την Ελλάδα, μεταξύ των οποίων να αντιστρέψει την νομοθεσία υπαγωγής της ΕΥΠ στον πρωθυπουργό, να αποσύρει τους νόμους της συγκάλυψης που ψήφισε αυτά τα χρόνια η κυβέρνηση Μητσοτάκη, να σεβαστεί τις ανεξάρτητες αρχές όπως την ΑΔΑΕ, να καλέσει την Europol για έρευνα στην Ελλάδα, να απόσχει από πολιτικές παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη.

Το ερώτημα είναι ένα. Δεσμεύεται ο κ. Μητσοτάκης ενόψει των εκλογών της 21ης Μαΐου ότι θα συμμορφωθεί με αυτές τις συστάσεις; Ο Αλέξης Τσίπρας έχει ήδη προαναγγείλει αυτές τις αλλαγές. Μπορεί να πει το ίδιο και ο κ. Μητσοτάκης;

Ο ελληνικός λαός πριν αποφασίσει πρέπει να ξέρει, αν θα έχει ξανά έναν πρωθυπουργό που επιμένει να καταπάτα τη δημοκρατία και να γράφει στα παλιά του τα παπούτσια την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας ή έναν πρωθυπουργό που σέβεται το ευρωπαϊκό κράτος δικαίου.

Το βέβαιο είναι ότι μία ημέρα πριν την φιέστα της ΝΔ στο Ζάππειο για την Ευρώπη, ο κ. Μητσοτάκης έχει καταφέρει να φιγουράρει δίπλα στον Όρμπαν. Συγχαρητήρια και εις ανώτερα! Στις 21 Μαΐου ο ελληνικός λαός, οι δημοκρατικοί πολίτες, όσοι δεν ανέχονται αυτή την κατάντια θα πουν “Ως εδώ!”. Η Ελλάδα αξίζει να γίνει μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα. Και θα γίνει με την νίκη του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία στις 21 Μαΐου, καταλήγει.