Ταμείο Ανάκαμψης: Η βαθμολογία της Κομισιόν για Ελλάδα – Διασφαλίστε επάρκεια δημόσιας διοίκησης και μεταρρυθμίσεις

Η Ελλάδα περιλαμβάνεται μαζί με την Ισπανία και τη Σλοβακία στις χώρες που πηγαίνουν καλά στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων αλλά θα πρέπει να ξεπεράσουν ορισμένες δυσκολίες το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με τη μελέτη που συνοδεύει την ενδιάμεση έκθεση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που παρουσιάστηκε σήμερα.

«Διατηρήστε τη δυναμική στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και διασφαλίστε πως την επάρκεια της δημόσιας διοίκησης ενόψει της επερχόμενης μεγέθυνσης του εθνικού σχεδίου», είναι η σύσταση προς τη χώρα μας.

Η πορεία υλοποίησης κρίνεται ικανοποιητική αλλά χρειάζεται να επιταχυνθούν ακόμη περισσότερο οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις στο δεύτερο μισό του Ταμείου μέχρι το 2026, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις κατά την παρουσίαση της έκθεσης.

To δεύτερο μισό του RRF θα είναι πιο δύσκολο από το πρώτο, ανέφερε ο ευρωπαίος επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι καθώς θα πρέπει να προχωρήσουν με μεγαλύτερη ταχύτητα οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις για να τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα.

Τα αποτελέσματα

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας της Κομισιόν, οι δημόσιες επενδύσεις διατηρήθηκαν σε ικανοποιητικά επίπεδα μετά από την πανδημία στο 3,3% του ΑΕΠ το 2023 από 3% που ήταν το 2019 και το 2024 αναμένεται να φτάσουν το 3,4% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Συνολικά το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να αυξήσει το πραγματικό ευρωπαϊκό ΑΕΠ κατά 1,4% το 2026 σε σχέση με την ανάπτυξη που αναμενόταν αν δεν υπήρχε το χρηματοδοτικό εργαλείο.

Ακόμη υπολογίζεται πως οι μέχρι τώρα πληρωμές του RRF έχουν μειώσει την ανεργία στην ΕΕ κατά 0,8 ποσοστιαία μονάδα περισσότερο σε σχέση με το σενάριο χωρίς το Ταμείο Ανάκαμψης.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέχρι την 1η Φεβρουαρίου είχαν καλυφθεί πάνω από 1.150 ορόσημα και στόχοι, ενώ μέχρι τώρα διατεθεί 225 δισ. για την υποστήριξη των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Βοήθεια και εκταμιεύσεις

Με τη βοήθεια του RRF, για παράδειγμα, πάνω από 28 εκατομμύρια μεγαβατώρες (MWh) ενέργειας έχουν εξοικονομηθεί. Πάνω από 5,6 εκατομμύρια επιπλέον νοικοκυριά έχουν πλέον έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω δικτύων πολύ υψηλής ισχύος και σχεδόν 9 εκατομμύρια άνθρωποι  επωφελήθηκαν από μέτρα προστασίας από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα, όπως πλημμύρες και πυρκαγιές.

Μέχρι σήμερα, έχουν ήδη εκταμιευθεί στα κράτη μέλη κονδύλια ύψους σχεδόν 225 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ 67 δισ. ευρώ εκταμιεύθηκαν ως προχρηματοδότηση για την εκκίνηση της υλοποίησης μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων προκειμένου να αμβλυνθούν οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της κρίσης COVID-19 και στη συνέχεια της ενεργειακή κρίσης.

Τα περισσότερα σχέδια εκπονήθηκαν γρήγορα το 2021, ανοίγοντας το δρόμο για σημαντική προχρηματοδότηση και η υλοποίηση ξεκίνησε με ταχείς ρυθμούς. Η οικονομική δραστηριότητα επανήλθε σε προπανδημικά επίπεδα και η ανεργία μειώθηκε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ γύρω στο 6%.

Οι αναθεωρήσεις των σχεδίων

Μέχρι το τέλος του 2023, το Συμβούλιο είχε εγκρίνει τις αναθεωρήσεις και των 27 σχεδίων για τη μεγιστοποίηση του οφέλους. Επικαιροποιήθηκαν για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των αυξημένων τιμών ενέργειας μετά τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, τον υψηλό πληθωρισμό και τις διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού. Στην Ελλάδα, τη Σλοβενία και την Κροατία, τα σχέδια επικαιροποιήθηκαν επίσης για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, οι οποίες – εκτός από την ανθρώπινη δυστυχία που προκάλεσαν – κατέστησαν πρόκληση την εφαρμογή ορισμένων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.

Οι επικαιροποιήσεις αυτές αναθεωρήσεις αύξησαν σημαντικά το μέγεθος της στήριξης της ΕΕ προς τις οικονομίες  με
150 δισ. ευρώ.

Αυτό περιλαμβάνει πρόσθετη χρηματοδότηση μέσω του REPowerEU και 125,5 δισ. ευρώ σε πρόσθετη δανειακή στήριξη. Συνολικά, το RRF πρόκειται να εισφέρει 650 δισ. ευρώ σε χρηματοδοτική στήριξη στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Πράσινη μετάβαση

Το RRF αποτελεί βασικό μέσο για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης της ΕΕ. Όλα τα κράτη μέλη έχουν υπερβεί τον στόχο του 37% για τους κλιματικούς στόχους, με ορισμένα κράτη μέλη να αφιερώνουν πάνω από το 50% του συνολικού τους σχεδίου στην πράσινη ατζέντα.

Πάντως, οι αναθεωρήσεις των σχεδίων είχαν αντίκτυπο στον ρυθμό υλοποίησης των υφιστάμενων σχεδίων. Παρόλα αυτά, η εφαρμογή συνέχισε να προχωρά καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, με διπλασιασμό του αριθμού των αιτήσεων πληρωμής που υποβλήθηκαν έως το τέλος του 2023, από 27 σε 54.

Αυτή η θετική δυναμική αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς τα κράτη μέλη προσανατολίζονται να να προωθήσουν την εφαρμογή, δεδομένου ότι το RRF διαρκεί έως το 2026. Η Επιτροπή αξιολογεί επί του παρόντος 18 αιτήματα πληρωμής. Περισσότερα από 20 περαιτέρω αιτήματα πληρωμής αναμένεται να υποβληθούν το 2024. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή αναμένει να εκταμιεύσει πάνω από 100 δισ. ευρώ σε πρόσθετες πληρωμές μέχρι το τέλος του έτους.