Συνέχεια στο ελληνικό δράμα και το 2017

Η διαμάχη για το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας παραμένει εδώ και καιρό άλυτη. Η αξιολόγηση επιμηκύνεται. Επιπλέον, Ευρώπη και ΔΝΤ διχάζονται αναφορικά με τους όρους του προγράμματος. Η Ελλάδα που είναι η… αιώνια υποψήφια για μια κρίση, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt , εισέρχεται στο 2017 με όλα τα μέτωπα ανοικτά.

Επί της ουσίας η κυβέρνηση ποντάρει μόνο στην ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης έως το Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου με βασικό ζητούμενο να μην χρειαστεί να νομοθετήσει τώρα νέα μέτρα. Εάν αυτό συμβεί, τότε θα περιμένει στις 9 Μαρτίου την ΕΚΤ να αποφασίσει την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Εξέλιξη που με τη σειρά της θα σημάνει ότι το ελληνικό ζήτημα εισέρχεται σε μια σταθερή τροχιά και ότι η κυβέρνηση μπορεί να ευελπιστεί σε καλύτερες ημέρες. Τα δεδομένα όμως που υπάρχουν σήμερα, δεν επιτρέπουν τέτοιου είδους αισιοδοξία και θετικά σενάρια. Αντιθέτως υπερισχύει η δυσοίωνη προοπτική. Εάν η β’ αξιολόγηση δεν κλείσει εντός των νέων προθεσμιών που θέτει η κυβέρνηση (όπως εκτιμούν οι περισσότεροι ότι θα συμβεί), τότε τα πράγματα θα γίνουν ιδιαίτερα δύσκολα για εκείνη (αλλά και για την ίδια την χώρα). Μια και ο χρόνος θα αρχίσει να λειτουργεί σε βάρος της. Το σκηνικό καθίσταται ακόμα πιο περίπλοκο, καθώς είναι άγνωστο τι θα πράξει το ΔΝΤ, αν τελικά θα συμμετάσχει ή όχι στο ελληνικό πρόγραμμα, απόφαση που ενδεχομένως να αργήσει να έρθει.

Νέο καλοκαίρι πίεσης;

Το κλειδί για την επόμενη δόση των 6,1 δισ. που χρειάζεται η Ελλάδα είναι οι μεταρρυθμίσεις στα εργασιακά. Ακόμη και σε αυτό το θέμα, υπάρχει η αίσθηση ότι το ΔΝΤ θέλει από την Ελλάδα να κάνει περισσότερα. Αναλυτές εκτιμούν ότι η Ελλάδα θα έχει αρκετά χρήματα μέχρι τον Ιούλιο, όταν πρέπει να πληρώσει στο ΕΚΤ, το ΔΝΤ και τους ιδιώτες ομολογιούχους συνολικά 7 δισ. ευρώ. Βλέπουμε έναν υψηλό ρίσκο να υπάρξει και πάλι στασιμότητα στις διαπραγματεύσεις για το πρόγραμμα. Αυτό θα καθυστερήσει και την ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, πιθανόν τη συμμετοχή του Ταμείου και την άρση των capital controls. «Ολα αυτά, σε μία περίοδο στην οποία η Ελλάδα μπορεί να κάνει κι άλλες εκλογές και η Ανγκελα Μέρκελ αντιμετωπίζει τη δική της πολιτική δοκιμασία στη Γερμανία. Η ήσυχη περίοδος για την Αθήνα τελείωσε. Ετοιμαστείτε για ένα ακόμη καλοκαίρι πίεσης…

Ο «καυτός» Ιούλιος

Ταμειακά η Ελλάδα μπορεί να φθάσει έως τις αρχές καλοκαιριού του 2017 αλλά μετά τι θα συμβεί; Ο Ιούλιος αναδεικνύεται ο πιο «καυτός» μήνας του 2017 καθώς υπάρχουν μεγάλες λήξεις ομολόγων. Στις 17 Ιουλίου λήγουν ομόλογα 2,3 δισ. ευρώ σε ιδιώτες, στις 18 Ιουλίου 290 εκατ. προς το ΔΝΤ και στις 20 Ιουλίου 3,9 δισ. ευρώ στην ΕΚΤ. Οι ανάγκες για την εξυπηρέτηση χρέους το τρίμηνο Φεβρουαρίου-Απριλίου 2017 φτάνουν τα 3,2 δισ. ευρώ και δεν αντιμετωπίζονται εύκολα χωρίς νέα δόση. Ακόμη και αν καλυφθούν με αιματηρές οικονομίες στο κράτος, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την εκτίναξη των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, στερώντας πολύτιμη ρευστότητα από την αγορά. Συγκεκριμένα η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει 1,62 δισ. ευρώ στις 27 Φεβρουαρίου για δάνεια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Aκολουθούν 145 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ τον Μάρτιο και άλλα 1,4 δισ. προς την ΕΚΤ τον Απρίλιο. Μια καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις, όμως, θα αυξήσει το ρίσκο για τους κατόχους ομολόγων, εκτιμά η Moody΄s και η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με στάση πληρωμών. Η Ελλάδα έχει μεγάλες λήξεις τον Ιούλιο του 2017 με 2,3 δισ. ευρώ να ανήκουν σε ιδιώτες επενδυτές και 3,9 δισ. στην ΕΚΤ. Θα είναι τεράστια πρόκληση να καλυφθούν αυτές οι λήξεις χωρίς την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης και τη διάθεση των 6,1 δισ. ευρώ έως το καλοκαίρι, καταλήγει. Όμως εάν καθυστερήσεις δραματικά η αξιολόγηση, η Ελλάδα χάνει ουσιαστικά και την έγκαιρη έξοδο στις αγορές, έστω και δοκιμαστική. Έξοδος στις αγορές δεν θα έχει νόημα στην Ελλάδα προς το τέλος του 2017. Η Ελλάδα θα ήθελε να βγει στις αγορές Μάρτιο – Απρίλιο ή Μάιο του 2017, για να μπορέσει να καλύψει ένα μεγάλο μέρος από τις λήξεις των ομολόγων τον Ιούλιο, αλλά είναι μάλλον απίθανο.