Στουρνάρας στους FT: Η Μέση Ανατολή παγώνει τα επιτόκια – Κίνδυνος στασιμοπληθωρισμού

Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς δημιουργεί νέες προκλήσεις για την οικονομία της Ευρώπης προειδοποίησε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας σε συνέντευξη του στους Financial Times. Επισήμανε ότι οι τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή άλλαξαν την ισορροπία όσον αφορά την περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής.

«Είναι θέμα κοινής λογικής», είπε ο κ. Στουρνάρας μια εβδομάδα πριν η Αθήνα φιλοξενήσει τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Η συνάντηση αναμένεται ότι δεν θα επιφέρει καμία αλλαγή στα επιτόκια της ευρωζώνης για πρώτη φορά σε 15 μήνες.

«Εάν υπάρχει μια νέα πηγή αβεβαιότητας στη Μέση Ανατολή, όπου είναι εντελώς άγνωστο τι πρόκειται να συμβεί – είμαστε στο σκοτάδι – είναι καλύτερα να διατηρήσουμε όλες τις επιλογές μας ανοιχτές και να προσέξουμε να διατηρήσουμε την ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας», τόνισε.

Η σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς οδήγησε σε μέτρια άνοδο των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, προκαλώντας ανησυχία για νέο κύμα πληθωρισμού.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον κεντρικό τραπεζίτη, η ΕΚΤ θα πρέπει να αποφύγει οποιαδήποτε «αντανακλαστική αντίδραση».

«Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η ευρωζώνη συνεχίζει να είναι ένας μεγάλος εισαγωγέας ενέργειας, είναι πιθανό να έχει στασιμοπληθωριστικό αντίκτυπο», είπε, προσθέτοντας ότι «μια ανθρωπιστική κρίση» στη Γάζα θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει έξαρση στις ροές προσφύγων που φτάνουν στην Ευρώπη.

«Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι. Εάν φύγουν οι άνθρωποι από την χώρα τους, ξέρουμε εξ ορισμού ότι η Ευρώπη και ο ευρωπαϊκός νότος θα είναι ο πρώτος σταθμός, επομένως αυτό θα είναι ένα σοβαρό οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα», εξήγησε.

Η οικονομία της ευρωζώνης βρίσκεται ήδη σε «ένα κρίσιμο σημείο όπου αν συνεχίσουμε να αυξάνουμε τα επιτόκια διατρέχουμε τον κίνδυνο να “σπάσει” κάτι», επισήμανε.

«Υπάρχει μεγάλη πρόοδος όσον αφορά τη μείωση του πληθωρισμού, είμαστε σχεδόν στάσιμοι στη δραστηριότητα της ευρωζώνης και υπάρχει μείωση του δανεισμού από τις τράπεζες».

Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ αύξησε το βασικό της επιτόκιο καταθέσεων από το χαμηλό ρεκόρ του – 0,5% στο ιστορικό υψηλό του 4% για να αντιμετωπίσει το τεράστιο κύμα πληθωρισμού.

Πότε θα μειωθούν τα επιτόκια

Ερωτηθείς πότε πιστεύει ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια, ο κ. Στουρνάρας είπε: «Αν ο πληθωρισμός στα μέσα του επόμενου έτους… υποχωρήσει κοντά στο 3%, αυτή είναι ίσως η στιγμή να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε μια μείωση των επιτοκίων».

Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη παραμένει υπερδιπλάσιος του στόχου της ΕΚΤ για 2%, αλλά η αποκλιμάκωση στις τιμές ενέργειας βοήθησε να μειωθεί στο χαμηλό σχεδόν δύο ετών του 4,3% τον Σεπτέμβριο.

Ευελιξία στο θέμα του PEPP

Ορισμένα από τα λεγόμενα “γεράκια” της ΕΚΤ ζητούν από την ΕΚΤ να επιταχύνει τη συρρίκνωση του τεράστιου χαρτοφυλακίου ομολόγων της, σταματώντας τις επανεπενδύσεις στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP) ύψους 1,7 τρισεκατομμυρίων ευρώ, νωρίτερα από το προγραμματισμένο στα τέλη του επόμενου έτους.

Ο κ. Στουρνάρας είπε ότι υπάρχουν «υπέρ και κατά» στη συγκεκριμένα ιδέα και περιμένει ότι θα συζητηθεί την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, τόνισε ότι το PEPP ήταν η «πρώτη γραμμή άμυνας» της ΕΚΤ ενάντια σε μια απόκλιση του κόστους δανεισμού μεταξύ των μελών της ευρωζώνης. «Σε αυτό το στάδιο, δεδομένων όλων όσων συμβαίνουν στον κόσμο, δεν είναι καλύτερο να διατηρήσουμε την ευελιξία μας;» διερωτήθηκε.

Εξέφρασε επίσης την ανησυχία του για το πρόσφατο sell-off στις αγορές ομολόγων που έχει αυξήσει το κόστος δανεισμού για τις κυβερνήσεις.

«Ανησυχώ όταν βλέπω χώρες με ελλείμματα πάνω από 6% ή 7% του ΑΕΠ — μου θυμίζει την ελληνική κρίση», είπε. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ιταλίας ήταν 8% του ΑΕΠ πέρυσι και η Ρώμη αναμένει ότι θα μειωθεί στο 5,3% φέτος.

Η ελληνική οικονομία

Η πρώτη συνεδρίαση του συμβουλίου της ΕΚΤ στην Αθήνα από το 2008 υποδεικνύει πώς η Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον την αχίλλειο πτέρνα της Ευρώπης, και έχει εξελιχθεί σε μία από τις οικονομίες με τις καλύτερες επιδόσεις της περιοχής, αναφέρει του δημοσίευμα των FT.

Φέτος ανέκτησε την επενδυτική της βαθμίδα.

Ωστόσο, ο κ. Στουρνάρας, ο οποίος ήταν υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους, είπε ότι η χώρα πρέπει να αυξήσει το πρωτογενές πλεόνασμα – εξαιρουμένου του κόστους του χρέους – από 1,1% φέτος σε περισσότερο από 2% το επόμενο έτος, ένας στόχος που μπορεί να αποδειχθεί δύσκολος δεδομένης της κατάστασης της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Το χρέος της Ελλάδας είναι το μεγαλύτερο από οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ στο 171% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος πέρυσι.

Ωστόσο, αναμένεται να μειωθεί στο 152% το επόμενο έτος χάρη στο πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα και την ώθηση από τον πληθωρισμό στην ονομαστική ανάπτυξη.

Η Αθήνα είναι επίσης θωρακισμένη από το αυξανόμενο κόστος δανεισμού, επειδή τα χαμηλά επιτόκια είναι κλειδωμένα μέχρι το 2032 στο πλαίσιο του προγράμματος διάσωσης.

Ωστόσο, η ανάπτυξη της χώρας απειλείται από τη συρρίκνωση του πληθυσμού της.

«Πολλοί οργανισμοί όπως το ΔΝΤ, μακροπρόθεσμα, πιστεύουν ότι ο ελληνικός ρυθμός ανάπτυξης θα μειωνόταν κατά 1% έως 1,5% λόγω της μείωσης του πληθυσμού», επισήμανε ο κ. Στουρνάρας.

Και προέτρεψε την κυβέρνηση να ενισχύσει την παραγωγικότητα μειώνοντας τις καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη, επιταχύνοντας την ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα και βελτιώνοντας την ποιότητα των σχολείων, των μέσων μαζικής μεταφοράς και των νοσοκομείων.

«Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει με το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και τη δημοσιονομική εξυγίανση», πρόσθεσε.