Στουρνάρας για την κλιματική αλλαγή: Χρειάζεται αύξηση των επενδύσεων και σχεδιασμός από τις επιχειρήσεις

«Παρά την πρόοδο που έχει γίνει στη χρηματοδότηση για την εφαρμογή κλιματικών πολιτικών, τόσο η μετάβαση σε οικονομία χαμηλών εκπομπών, όσο και η προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος χρειάζονται ακόμα σημαντική ενίσχυση», τόνισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας.

Μιλώντας στο συνέδριο «The Seventh Sustainability Summit for SE Europe and the Mediterranean» ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι «οι σχετικές επενδύσεις εξακολουθούν να μην είναι επαρκείς και υπάρχουν κρίσιμες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν σε θεσμικό επίπεδο, προκειμένου να κινητοποιηθεί το τεράστιο ποσό των χρηματοδοτικών πόρων που απαιτείται. Για παράδειγμα, υπάρχει έλλειψη κοινών μεθοδολογιών και επαρκούς διαφάνειας στις αξιολογήσεις των επιδόσεων των εταιριών σε θέματα ESG, κάτι που δεν συμβάλλει στη δημιουργία ισχυρής ενιαίας αγοράς για τη χρηματοδότηση της βιωσιμότητας. Επιπλέον, τα πολλαπλά εθελοντικά πλαίσια αναφοράς των εκθέσεων βιωσιμότητας και η απουσία σχεδίων μετάβασης των εταιριών δυσχεραίνουν την αποτελεσματική κατανομή κεφαλαίων και τη λήψη ορθών αποφάσεων για επενδύσεις και διαχείριση κινδύνων. Επίσης, ο ρυθμός και το μέγεθος της χρηματοδότησης για έργα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή παραμένουν αρκετά κάτω από αυτά που χρειάζεται».

«Στο σημερινό απαιτητικό περιβάλλον, αυτές οι προκλήσεις και αδυναμίες θα πρέπει να ωθήσουν σε πιο ισχυρές και αποφασιστικές ενέργειες. Οι προσπάθειές μας χρειάζεται να επιταχυνθούν και να συντονιστούν, τόσο σε εθνικό, όσο σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Η στόχευση για βιώσιμη ανάπτυξη — όπως αντικατοπτρίζεται και στους 17 Στόχους των Ηνωμένων Εθνών — μπορεί να είναι καταλύτης της παγκόσμιας λύσης στις επάλληλες κρίσεις που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει, με σωστή διαχείριση των αυξανόμενων από την κλιματική αλλαγή κινδύνων, με δημιουργία ευκαιριών για ανάπτυξη, με όφελος για την κοινωνία και την οικονομία. Ειδικά η μετάβαση στην οικονομία χαμηλών εκπομπών αναμένεται να επιφέρει διαρθρωτικές αλλαγές, νέες θέσεις εργασίας και νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες – για παράδειγμα στην ενεργειακή απόδοση διεργασιών και προϊόντων, στην ανάπτυξη δικτύων και πράσινων υποδομών, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και σε δράσεις και έργα που σχετίζονται με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».

«Για την ευρωπαϊκή οικονομία, και ιδιαίτερα για τη ζώνη του ευρώ, δεν θα υπάρξει οριστική απάντηση στις νέες μεγάλες προκλήσεις – είτε στις κρίσεις που προανέφερα, όπως η κλιματική αλλαγή και η πράσινη μετάβαση με τις αυξημένες ανάγκες επενδύσεων και χρηματοδότησης – χωρίς μεγαλύτερη και ευρύτερη δημοσιονομική ενοποίηση, ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και δημιουργία μιας πραγματικής ένωσης των αγορών κεφαλαίων. Δεν πρέπει όμως να περιμένουμε να ωριμάσουν οι πολιτικές συνθήκες στην ζώνη του ευρώ για να προχωρήσουν όλα αυτά μαζί. Για παράδειγμα, η ένωση των αγορών κεφαλαίων είναι ήδη ώριμη να υλοποιηθεί άμεσα, όπως αντίστοιχα και οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διαχείριση των τραπεζικών κρίσεων και το ευρωπαϊκό σύστημα εγγύησης καταθέσεων».

Ο ρόλος των τραπεζών

Ο διοικητής αναφέρθηκε στο ρόλο των τραπεζών στην αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος, τονίζοντας ότι «όλοι έχουμε ένα ρόλο να διαδραματίσουμε, ακόμα κι αν τον πρωταρχικό λόγο έχουν οι εκλεγμένες κυβερνήσεις. Οι κεντρικές τράπεζες μπορούν και έχουν ήδη αναλάβει ενεργό δράση στη διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα και τη βιωσιμότητα και στη στήριξη της μετάβασης σε μια πιο βιώσιμη και κοινωνικά υπεύθυνη οικονομία – πάντα βέβαια εντός των ορίων της εντολής μας και προς όφελος των κοινωνιών.

Και αυτό γιατί οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το κλίμα αποτελούν πηγή αστάθειας και ευπάθειας για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, καθώς μπορούν να επηρεάσουν τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής και να δημιουργήσουν κλυδωνισμούς στη σταθερότητα των τιμών. Έτσι, οι κεντρικές τράπεζες λαμβάνουν συγκεκριμένα μέτρα, ώστε να προλαμβάνουν κινδύνους για τη σταθερότητα των τιμών και, μαζί με τις εποπτικές αρχές, να διασφαλίζουν ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι ανθεκτικό σε αυτούς τους κινδύνους».

«Στην Τράπεζα της Ελλάδος, η κλιματική αλλαγή και η βιωσιμότητα ήταν πάντα ψηλά στην ατζέντα μας. Ξεκινήσαμε να ασχολούμαστε με αυτά τα ζητήματα το 2009, όταν συστήσαμε μια διεπιστημονική επιτροπή, την Επιτροπή Μελέτης των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ). Έκτοτε, εργαζόμαστε συστηματικά στην έρευνα, συμβάλλοντας και στη χάραξη πολιτικής, ώστε να περιοριστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος και να διευκολυνθεί η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Επιπλέον, τον Ιούνιο του 2021 δημιουργήσαμε το Κέντρο Κλιματικής Αλλαγής και Βιωσιμότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, με κύριο σκοπό το συντονισμό των σχετικών δραστηριοτήτων μας, ενώ τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, στο πλαίσιο της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP26), δημοσιεύσαμε τη δέσμευσή μας να συμβάλουμε, στο πλαίσιο της εντολής μας, στην εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων, με σχετικές ενέργειες στα πεδία που δραστηριοποιούμαστε.

Τα τελευταία 15 χρόνια, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει επιτύχει αρκετά ορόσημα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και τη βιωσιμότητα, όπως:

– τη δημοσίευση σχετικών εκθέσεων και αναλύσεων,

– τη συμμετοχή στο οκταετές έργο LIFE-IP Adaptive Greece για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Προσαρμογής,

– τη συμβολή σε διεθνή και ευρωπαϊκά fora για θέματα βιωσιμότητας — όπως το Δίκτυο Κεντρικών Τραπεζών και Εποπτικών Αρχών για ένα Πράσινο Χρηματοοικονομικό Σύστημα (NGFS),

– τις επενδύσεις σε πράσινα ομόλογα και την εφαρμογή βιώσιμων και υπεύθυνων επενδυτικών αρχών στα χαρτοφυλάκια της μη νομισματικής πολιτικής, αλλά και

– δράσεις για την ενίσχυση του αλφαβητισμού για την οικονομία και το κλίμα.

Επίσης, προάγουμε συστηματικά τη συνεργασία και τον συνεχή διάλογο με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τα ενδιαφερόμενα μέρη – για παράδειγμα η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει στην ανάπτυξη μελετών υπό το συντονισμό του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος.

Μάλιστα, το ερχόμενο διάστημα, στα μέσα Δεκεμβρίου, θα δημοσιοποιήσουμε τα πρώτα αποτελέσματα των μελετών που έγιναν στο πλαίσιο των εργασιών της ΕΜΕΚΑ και του έργου Life Adaptive Greece, για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε κρίσιμους τομείς, όπως η γεωργία και οι μεταφορές», σημείωσε ο κ. Στουρνάρας.

Κλείνοντας, ο διοικητής της ΤτΕ τόνισε πως «η τρέχουσα συγκυρία, αυτή των πολλαπλών κρίσεων, δεν θα πρέπει να επιβραδύνει τις παγκόσμιες προσπάθειες για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης. Αντιθέτως, όπως ήδη ανέφερα, η προσπάθεια για βιώσιμη ανάπτυξη μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης. Απαιτείται διεθνής συνεργασία, ισχυρή πολιτική δέσμευση, συντονισμένες ενέργειες με παρακολούθηση και αξιολόγηση, διακυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς, ενεργός συμμετοχή της κοινωνίας, και βέβαια πρόσβαση σε επαρκείς χρηματοδοτικούς πόρους, με έμφαση στις πιο ευάλωτες περιφέρειες και κοινωνικές ομάδες».