Στίγκλιτζ: Η ανησυχία ξεκινάει όταν «στεγνώσουν» τα κεφάλαια από τα δημοσιονομικά πακέτα

Μεγάλη ανησυχία στις χρηματοοικονομικές αγορές σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχει προκαλέσει η ελαφρά αύξηση του πληθωρισμού, σύμφωνα με τον νομπελίστα οικονομολόγο Τζόζεφ Στίγκλιτζ , που διερωτάται:

Άραγε, η κυβέρνηση του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν διακινδυνεύει την υπερθέρμανση της οικονομίας με το «πακέτο διάσωσης», ύψους 1,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, και τα σχέδια για πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες σε υποδομές και αγορά εργασίας;

Σύμφωνα με τον Στίγκλιτζ, τέτοιου είδους «φόβοι» είναι πρόωροι.
«Ποτέ στο παρελθόν δεν είχαμε βιώσει μια κρίση όπως αυτή του κορωνοϊού, με τόσο δυσανάλογα μεγάλη ύφεση στον τομέα των υπηρεσιών, τόσο μεγάλη έκρηξη των ανισοτήτων, αλλά και καταθέσεις – ρεκόρ στις τράπεζες».

Από την άλλη, κανείς δεν γνωρίζει εάν ή πότε η COVID-19 θα περιοριστεί στις προηγμένες οικονομίες – πόσο μάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο.

«Ενώ ζυγίζουμε τους κινδύνους, πρέπει επίσης να πάρουμε μέτρα για παν ενδεχόμενο.
Κατά την άποψή μου, η κυβέρνηση Μπάιντεν σωστά θεωρεί ότι ο κίνδυνος του να κάνουμε πολύ λίγα υπερτερεί του κινδύνου του να κάνουμε πάρα πολλά» συνεχίζει.

Επιπλέον, μεγάλο μέρος των τρεχουσών πληθωριστικών πιέσεων οφείλεται σε βραχυπρόθεσμες δυσχέρειες από την πλευρά της προσφοράς, οι οποίες είναι αναπόφευκτες κατά την επανεκκίνηση μιας οικονομίας.
Γενικότερα, ο συντονισμός των παραγωγικών εισροών σε μια παγκόσμια οικονομία είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο.

Είναι πολύ λογικό λοιπόν όλα τα παραπάνω «να μεταφραστούν» σε αυξήσεις επί των τιμών, αναφέρει ο νομπελίστας οικονομολόγος, προσθέτοντας: «Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι αυτές οι κινήσεις θα τροφοδοτήσουν τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό και έτσι θα δημιουργήσουν πληθωριστική ορμή, λαμβανομένης υπόψη της συνολικής πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας σε όλο τον κόσμο.
Αυτοί που τώρα μιλούν για πληθωρισμό πριν από μερικούς μήνες μιλούσαν για στασιμότητα λόγω της ανεπαρκούς ζήτησης, παρά το μηδενικό επιτόκιο».

Για την αγορά εργασίας

Σε μια χώρα με βαθιές, μακροχρόνιες ανισότητες, οι οποίες έχουν επιδεινωθεί λόγω και της πανδημίας, μια «σφιχτή» αγορά εργασίας είναι ακριβώς αυτό που επιτάσσει ο γιατρός.

Όταν η ζήτηση είναι ισχυρή, οι χαμηλοί μισθοί αυξάνονται και οι περιθωριοποιημένες ομάδες εισάγονται στην αγορά εργασίας.

Οι συντηρητικοί κατηγορούν την κυβέρνηση για τα «υπέρογκα» επιδόματα και τις πολλές μεταβιβαστικές πληρωμές.
Ωστόσο, οι οικονομετρικές μελέτες «δείχνουν» ότι αυτά τα είδη εργατικών αντικινήτρων είναι περιορισμένα.
Άλλωστε, τα διευρυμένα επιδόματα ανεργίας αναμένεται να λήξουν το φθινόπωρο, παρόλο που οι παγκόσμιες οικονομικές επιπτώσεις του ιού θα παραμείνουν.
«Αντί να πανικοβαλλόμαστε για τον πληθωρισμό, θα πρέπει να ανησυχούμε για το τι θα συμβεί στη συνολική ζήτηση όταν τα κεφάλαια από τα δημοσιονομικά πακέτα «στεγνώσουν», δεδομένου ότι πολλοί από αυτούς που βρίσκονται στην κατώτατη εισοδηματική τάξη έχουν συσσωρεύσει μεγάλα χρέη.
Η μείωση των δαπανών από τα χρεωμένα νοικοκυριά είναι απίθανο να αντισταθμιστεί από εκείνους που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας του πλούτου.
Δεδομένου ότι οι δαπάνες για καταναλωτικά αγαθά παρέμειναν ισχυρές κατά τη διάρκεια των τελευταίων 16 μηνών, φαίνεται πιθανό ότι οι εύποροι θα εξοικονομήσουν περισσότερα χρήματα για το… απρόβλεπτο: Ως κάτι που πρέπει να επενδυθεί ή να δαπανηθεί αργά κατά τη διάρκεια πολλών ετών.
Εάν δεν υπάρξουν νέες δημόσιες δαπάνες, η οικονομία θα υποφέρει από ανεπαρκή συνολική ζήτηση.
Επιπλέον, ακόμη και αν οι πληθωριστικές πιέσεις παρουσιάσουν έξαρση, διαθέτουμε εργαλεία για μείωση της ζήτησης.
Για τους αρχάριους, υπάρχει η πολιτική επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.

Τα χαμηλά επιτόκια

«Τα χαμηλά επιτόκια δεν είναι υγιής κατάσταση», λέει ο Στίγκλιτζ και επισημαίνει ότι «η έλλειψη του κεφαλαίου δεν μπορεί να είναι μηδενική. Τα χαμηλά επιτόκια στρεβλώνουν τις κεφαλαιαγορές ενεργοποιώντας μια αναζήτηση απόδοσης που οδηγεί σε ασφάλιστρα υπερβολικά χαμηλού κινδύνου.
Η επιστροφή σε πιο φυσιολογικά επιτόκια θα ήταν κάτι καλό; Εάν η Fed δεν «βλέπει» πρόβλημα στον πληθωρισμό, ούτε εσείς πρέπει να βλέπετε», καταλήγει ο Τζόζεφ Στίγκλιτζ