«Πρότυπες προτάσεις» επιτυχίας αποκλειστικά για «5»

Τσιμέντο να γίνει! Κριτική ακόμα και από την Επιτροπή Ανταγωνισμού και από εκπροσώπους των μικρότερων εργοληπτικών εταιρειών στο νομοσχέδιο που προωθεί η κυβέρνηση για μεγάλα έργα προϋπολογισμού υψηλότερου των 200 εκατ. ευρώ, που θα γίνονται από ιδιώτες με χρηματοδότηση του Δημοσίου, «εισέπραξε» ο ΥΠΟΜΕ, Κώστας Καραμανλής, τη Δευτέρα στη Βουλή.

Θύματα των κυβερνητικών επιλογών οι μικρότερες τεχνικές εταιρείες, προς όφελος των «5 μεγάλων ομίλων», σύμφωνα με εκπροσώπους του κλάδου. Θύματα των «πρότυπων προτάσεων» η διαφάνεια και ο ανταγωνισμός, σύμφωνα με δημόσιες ανεξάρτητες αρχές. «Θύμα της επιτυχίας της στα δημόσια έργα η κυβέρνηση», σύμφωνα με τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών…

Όλα τα παραπάνω ακούστηκαν τη Δευτέρα στις δύο συνεδριάσεις της Επιτροπής της Βουλής όπου έγινε συζήτηση για το κυβερνητικό νομοσχέδιο που εισάγει τις «πρότυπες προτάσεις», δηλαδή τα μεγάλα έργα κόστους άνω των 200 εκατ. ευρώ που θα προτείνουν ιδιώτες και θα τα εκτελούν με έξοδα του Δημοσίου.

Ο αντιπρόεδρος της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ), Αδάμ Καραγλάνης, τοποθετήθηκε ενώπιον της Επιτροπής της Βουλής, συνιστώντας προσοχή για την εμφάνιση φαινομένων διαφθοράς, καθώς το Δημόσιο «εξ ορισμού επιδιώκει το δημόσιο συμφέρον και την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών, σε αντίθεση με έναν ιδιωτικό φορέα ο οποίος λογικό είναι να επιδιώκει τα οικονομικά και επαγγελματικά του συμφέροντα».

Επανέλαβε την έλλειψη συμβατότητας του νομοσχεδίου με τις κοινοτικές οδηγίες 24 και 25 για τις δημόσιες συμβάσεις. Αλλά και ζητήματα σχετικά με «τις θεμελιώδεις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας» που προκύπτουν επειδή εκείνος που καταθέτει «πρότυπη πρόταση» έχει προτεραιότητα έναντι άλλων που ενδιαφέρονται να την υλοποιήσουν. Τέλος, ο κ. Καραγλάνης μίλησε και για «κενά δικαίου», «περιθώρια διακριτικής ευχέρειας στις αναθέτουσες αρχές (σ.σ. για παράδειγμα τα υπουργεία)».

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσαν οι τοποθετήσεις του προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού, Ιωάννη Λιανού, που πρότεινε ξεκάθαρα το μοντέλο αυτό να εφαρμοστεί όταν ένα έργο χρηματοδοτείται από ιδιώτες εξ ολοκλήρου ή τουλάχιστον κατά 90%!

Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα μιλάμε για μεγάλα έργα που θα υλοποιούνται κυρίως από δημόσιους πόρους και το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο κ. Λιανός θύμισε ότι το μοντέλο αυτό «έχει νόημα μόνον εφόσον ο ιδιωτικός τομέας επωμιστεί κατά συντριπτικό μέρος τη χρηματοδότηση και το ρίσκο», επικαλούμενος και μελέτες στη Μεγάλη Βρετανία όπου διαπιστώθηκε κόστος υψηλότερο σε σύγκριση με την εκτέλεση από τον δημόσιο τομέα.

Με τεχνοκρατικούς όρους και αναφορές σε μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρθηκε επίσης σε εργαλείο «αποφυγής του ανταγωνισμού», μιλώντας ακόμη και για τη δημιουργία καρτέλ μεταξύ κατασκευαστικών ομίλων («πιθανές συμπράξεις καρτελοποίησης»).

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού τόνισε ότι αυτές οι συμβάσεις θα πρέπει να πραγματοποιούνται σε ανταγωνιστικές αγορές για καλύτερη αξιοποίηση των χρημάτων των φορολογουμένων. Λίγο αργότερα, απαντώντας σε ερωτήσεις των βουλευτών της αντιπολίτευσης, ανέδειξε την έλλειψη του ανταγωνισμού: «Το 2004 υπήρχαν 14 κατασκευαστικές εταιρείες έβδομης τάξης (οι πιο μεγάλες) και πλέον είναι 6, υπήρχαν 49 έκτης τάξης και πλέον είναι 26 και γενικά βλέπουμε ότι έχουμε μια μεγάλη συγκέντρωση κυρίως σε 5 εταιρείες, οι οποίες συγκεντρώνουν περίπου το 75% με 85% του συνολικού μεριδίου από δημόσια έργα», είπε ξεκάθαρα. Πρότεινε επίσης να αλλάξει το κατώτατο όριο των 200 εκατομμυρίων και να πέσει στα 100 εκατ. ευρώ ώστε να συμμετέχουν και εταιρείες χαμηλότερης τάξης.

Οι εκπρόσωποι των μικρότερων εργοληπτικών εταιρειών που πήραν τον λόγο άσκησαν κριτική, άλλοι πιο καλυμμένα και άλλοι απερίφραστα, στο θέμα του ανταγωνισμού.

Η Μαρία Τσιόμπανου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων, σχολίασε τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 18 του νομοσχεδίου: «Θα δουλεύουν λίγες εταιρείες και θα είναι οι προνομιούχες και με ένα πολύ βαρύ θεσμικό και γραφειοκρατικό πλαίσιο θα δουλεύουν οι πολλές επιχειρήσεις, το 95% των κατασκευαστικών της χώρας μας».

Ο Γεώργιος Βλάχος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ), θύμισε πόσο είχαν ενθουσιαστεί οι κατασκευαστές όταν μιλούσε προεκλογικά το 2019 για τον θεσμό η Νέα Δημοκρατία, επειδή νόμισαν ότι θα αφορά και μικρά έργα, και δήλωσε διαφωνία με το όριο των 200 εκατ. ευρώ.

«Είμαστε σε μια εποχή αύξησης τεράστιας της αδιαφάνειας» είπε ο Γ. Βλάχος, απαριθμώντας πόσα νομοθετικά στοιχεία καταργούνται, όπως: η σύμφωνη γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου, είτε της αναθέτουσας Αρχής, είτε του υπουργείου Υποδομών, οι διατάξεις περί τεχνικής επάρκειας αναθετουσών αρχών στις δημόσιες συμβάσεις έργων και μελετών, η διαβούλευση επί των δημοσιευμένων εγγράφων, το όριο του 10% των πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής για απευθείας αναθέσεις στο οποίο έχει γίνει υπέρβαση κατά πολύ, διότι πάρα πολλοί άλλοι τρόποι ανάθεσης είναι κατευθείαν απευθείας αναθέσεις.

«Καταργούνται οι προσκλήσεις προς υποψήφιους κατά τη διαδικασία σύναψης ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων με κριτήρια επιλογής, καταργούνται οι διατάξεις για τα όργανα διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων έργων, καταργούνται οι προθεσμίες για την ολοκλήρωση των επιμέρους σχεδίων, καταργείται και η διαβούλευση επί των δημοσιευμένων εγγράφων σύμβασης έργου», πρόσθεσε. «Καθημερινά έρχονται στον Σύνδεσμό μας καταγγελίες με παράλογους και φωτογραφικούς όρους που θέτουν οι αναθέτουσες αρχές σε διαγωνισμούς, ούτως ώστε να καταργείται στην ουσία πλήρως ο ανταγωνισμός», ανέφερε, προαναγγέλλοντας ότι ο ΣΑΤΕ θα προσφύγει στις αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «και ας μας χαρακτηρίσουν και ανθέλληνες»…

Η Πλουμίτσα Τριανταφυλλοπούλου, εκ μέρους της Πανελλήνιας Ενώσεως Μηχανικών Δημόσιων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ, μίλησε για την απόλυτη επικράτηση των ιδιωτών πλέον σε όλα τα στάδια παραγωγής δημόσιων έργων.

Όμως, ο Γιώργος Συριανός, που μίλησε εκ μέρους των μεγάλων κατασκευαστικών (ΣΤΕΑΤ), ήταν ο πλέον σύμφωνος, λέγοντας ότι απέναντι στην κριτική για την εμπλοκή των ιδιωτικών φορέων και συμφερόντων υπάρχει ως εγγύηση «η Κυβερνητική Επιτροπή (σ.σ. δηλαδή βασικά οι Κ. Μητσοτάκης και Γ. Γεραπετρίτης) που εξετάζει τις προτάσεις και βλέπει κατά πόσον εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο του εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού».

Συνέδεσε επίσης την αναγκαιότητα των ειδικών ρυθμίσεων με προβλήματα που εμφανίζονται σε παγκόσμια κλίμακα, «πρόβλημα εννοώ πολέμου, υγειονομικής κρίσης, οικονομικής κρίσης», όπως είπε.

Για συνέπεια με τις προεκλογικές δεσμεύσεις μίλησε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής, υποσχόμενος να εξετάσει τις παρατηρήσεις και να προχωρήσει σε βελτιώσεις, αντιτάσσοντας στην κριτική τα πολλά έργα που συμβασιοποιεί η κυβέρνηση: «Είμαστε θύματα της επιτυχίας μας ως κυβέρνηση και ως χώρα, διότι ο ίδιος ο τεχνικός κόσμος αυτή τη στιγμή δεν προλαβαίνει να συμμετέχει στους διαγωνισμούς».

Τελικά, με τη θετική ψήφο της ΝΔ ψηφίσθηκε επί της Αρχής το σχέδιο νόμου για τις «Πρότυπες προτάσεις για έργα υποδομής και λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας» του υπουργείου ΥΠΟΜΕ στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής. ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ και Ελληνική Λύση επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν στην Ολομέλεια, ενώ ΚΚΕ και ΜέΡΑ 25 το καταψήφισαν.