Προοπτικές της Ελληνικής Οικονομίας για το 2016

Καθώς βρισκόμαστε στις αρχές της νέας χρονιάς, το βασικό ζητούμενο δεν μπορεί να είναι άλλο από την εκτίμηση της πορείας της ελληνικής οικονομίας κατά το 2016. Ωστόσο, προτού εστιάσουμε στις οικονομικές εξελίξεις του 2016, αξίζει να αφιερώσουμε μια τελευταία ματιά στο 2015 προκειμένου να καταλάβουμε πως και γιατί η ύφεση του 2015 αποδείχθηκε πολύ ηπιότερη από αυτή που περιμέναμε όλοι, ιδιαίτερα μετά την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων κατά το δεύτερο μισό του έτους. 

Κατά τη γνώμη μας το ερώτημα μπορεί να απαντηθεί μόνο όταν παρατηρήσουμε την αποκλίνουσα πορεία των κυκλικών (κατά βάση επενδύσεις) και μη-κυκλικών (κατά βάση κατανάλωση) στοιχείων της οικονομικής δραστηριότητας. Κατά τη διάρκεια του 2015 η κυκλική συνισταμένη κατέρρευσε, ενώ αντίθετα η μη-κυκλική συνισταμένη επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Η πιο πιθανή εξήγηση για την αντίσταση της κατανάλωσης είναι ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης η κατανάλωση των ελληνικών νοικοκυριών έχει μειωθεί σε τόσο χαμηλά επίπεδα, έτσι ώστε να παραμένει μόνο το πιο ανελαστικό (ως προς το εισόδημα) τμήμα της. Συνεπώς, τα ελληνικά νοικοκυριά φαίνονται διατεθειμένα να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν τον πυρήνα της κατανάλωσης είτε αναλώνοντας τα περιουσιακά τους στοιχεία (μέσω αρνητικής αποταμίευσης) είτε από τα διαθέσιμα αποθέματα σε μετρητά. Ανεξάρτητα πάντως από τον τρόπο χρηματοδότησης της, το γεγονός ότι έχουμε βρεθεί στο κατώτατο επίπεδο κατανάλωσης εκτιμούμε ότι εμποδίζει περαιτέρω υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας.  

Όσον αφορά το 2016 αναμένουμε η ελληνική οικονομία να ισορροπήσει ανάμεσα στις δεδομένες υφεσιακές πιέσεις που ασκούν τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής και σε δράσεις οι οποίες – εάν υλοποιηθούν – πιστεύουμε ότι θα αντισταθμίσουν τις ανωτέρω υφεσιακές πιέσεις.     

Πιο συγκεκριμένα, πιστεύουμε ότι το οικονομικό κλίμα έχει τη δυνατότητα να βελτιωθεί σημαντικά με τη ομαλοποίηση του χρονοδιαγράμματος χρηματοδότησης, τη σταδιακή χαλάρωση των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων και την επιστροφή των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα -μετά την ομαλή ανακεφαλαιοποίηση – την επιτάχυνση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και την καταβολή των καθυστερούμενων οφειλών προς τον ιδιωτικό τομέα. 

Απαραίτητη προϋπόθεση όλων των προηγούμενων είναι η επιτυχής ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του τρέχοντος προγράμματος οικονομικής προσαρμογής και η αποκατάσταση της πολιτικής διαφάνειας. 

Εν κατακλείδι αναμένουμε το 2015 να κλείσει με ύφεση 0,3%. Για το 2016 αναμένουμε συρρίκνωση (σε τριμηνιαία βάση) το α’ τρίμηνο και σταθεροποίηση το β’ τρίμηνο του έτους, ενώ από το δεύτερο εξάμηνο αναμένουμε τη μετάβαση σε αναπτυξιακούς ρυθμούς. Παρά το θετικό πρόσημο των προβλέψεων μας αναμένουμε για το σύνολο του έτους συρρίκνωση της τάξης του 0,5%, εξαιτίας της αρνητικής επίδρασης μιας στατιστικής διόρθωσης (negative carry-over effect) της τάξης του -1,1% η οποία αναμένουμε να επηρεάσει τα στοιχεία του ΑΕΠ.