Ποιες εταιρείες κερδίζουν από τις εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ελλάδα και από πού προέρχεται το καύσιμο

Οταν το 2019 ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι το φυσικό αέριο, το οποίο είναι και αυτό ορυκτό καύσιμο, όπως το πετρέλαιο θα αποτελέσει καύσιμο-γέφυρα για την πράσινη μετάβαση, άνοιγε ένα πεδίο δόξης λαμπρό για ορισμένες εταιρείες. Σχεδόν πέντε χρόνια μετά, τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, που δημοσιεύθηκαν τον Ιανουάριο, έδειξαν ότι τα δύο πιο σημαντικά σημεία εισόδου φυσικού αερίου για το 2024 ήταν το σημείο εισόδου του Σιδηρόκαστρου σε ποσοστό 51,6% επί των συνολικών εισαγωγών (35,8 Twh) και ο τερματικός σταθμός της Ρεβυθούσας (ή σημείο εισόδου Αγία Τριάδα) σε ποσοστό 26,43% (18,34 Twh). Μετά, έρχονται τα σημεία εισόδου Νέας Μεσημβρίας με ποσοστό 18,07% επί των εισαγωγών (12,54 Twh) και της Αμφιτρίτης με ποσοστό 3,87% επί των συνολικών εισαγωγών (2,69 Twh). Ποιες εταιρίες όμως εκμεταλλεύονται τα σημεία αυτά και από πού έρχεται το φυσικό αέριο που εισάγεται στο κάθε σημείο εισόδου;

Το Financial Report μετά από έρευνα απαντά σε αυτά τα ερωτήματα στο παρόν άρθρο.

Οι ενεργειακοί κολοσσοί των σημείων εισόδου

Ύστερα από έρευνα που έκανε το Financial Report, τρεις είναι οι κύριοι ιδιωτικοί φορείς που εκμεταλλεύονται τα εν λόγω σημεία. Αυτοί είναι η Metlen Energy & Metals, η ΔΕΠΑ Εμπορίας και η Gastrade.

Πρώτον, το σημείο εισόδου του Σιδηροκάστρου που αναφέρθηκε από τον ΔΕΣΦΑ ως το σημαντικότερο σημείο εισροής φυσικού αερίου, είναι κυρίως εκμεταλλεύσιμο από τη Metlen και τη ΔΕΠΑ Εμπορίας.

Η Metlen

Η Metlen Energy & Metals, πρώην MYTILINEOS (εισηγμένη εταιρεία στο Χρηματιστήριο Αθηνών με μεγαλύτερο μέτοχο τον Ευάγγελο Μυτιληναίος και την Fairfax Financial Holdings), σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει στην επίσημη ιστοσελίδα της εκμεταλλεύεται τρία σημεία εισόδου φυσικού αερίου στη χώρα συμπεριλαμβανομένου του Σιδηροκάστρου. Τα άλλα δύο σημεία εισόδου όπου εισάγει φυσικό αέριο είναι οι Κήποι Έβρου και ο τερματικός σταθμός επαναεριοποίησης υγροποιημένου του φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας, ο οποίος είναι το δεύτερο μεγαλύτερο σε εισροή φυσικού αερίου σημείο της χώρας.

Σε έκθεση που δημοσίευσε η Metlen στα μέσα Φεβρουαρίου 2025 για τα οικονομικά αποτελέσματα του 2024, αναφέρει ότι οι εισαγωγές φυσικού αερίου εκπροσωπούν από μόνες του πλέον το 43% των συνολικών εισαγωγών της χώρας. Αναφέρεται μάλιστα ότι η εταιρεία εκμεταλλεύεται διαφορετικές πηγές προμήθειας φυσικού αερίου, όπως ο τερματικός σταθμός επαναεριοποίησης LNG της Ρεβυθούσας, καθώς και το φυσικό αέριο μέσω των αγωγών TurkStream (Σιδηρόκαστρο) και TAP. Για τον τελευταίο αγωγό, ωστόσο, γνωρίζουμε από τη ΔΕΠΑ ότι το σημείο διασύνδεσής του είναι η Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης, όπως θα αναλυθεί παρακάτω.

Η Metlen σε ερώτημα του Financial Report αναφορικά με την τάξη του ποσοστού που κατέχει στα σημεία αυτά δε θέλησε να  δώσει στοιχεία, δηλώνοντας πως πρόκειται για ευαίσθητα εμπορικά δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί κάτω από συγκεκριμένες συμφωνίες μη διαθέσιμες στο κοινό. Ωστόσο, επιβεβαίωσε, σε τηλεφωνική επικοινωνία με το Financial Report ότι εκμεταλλεύεται τα τρία σημεία, χωρίς να ειπωθεί κάτι για τη Νέα Μεσημβρία.

ΔΕΠΑ Εμπορίας 

Μια ακόμα εταιρία που εκμεταλλεύεται το σημείο του Σιδηροκάστρου, αλλά και τα υπόλοιπα σημεία, είναι η ΔΕΠΑ Εμπορίας, που ελέγχεται από το ελληνικό δημόσιο μέσω ΤΑΙΠΕΔ (65%) και HelleniQ Energy (πρώην Ελληνικά Πετρέλαια), συμφερόντων Σπύρου Λάτση και ελληνικού δημοσίου. Η Δηµόσια Επιχείρηση Αερίου (ΔΕΠΑ) Α.Ε. έχει συνάψει μακροχρόνιες συμβάσεις προμήθειας αερίου με τη ρωσική GAZPROM (έως το 2026), την αλγερινή SONATRACH για LNG, και με την αζερική εταιρεία AGSC (Azerbaijan Gas Supply Company).

Η ΔΕΠΑ Εμπορίας παραλαμβάνει από το 2020 ποσότητες αερίου αγωγού από την εταιρεία AGSC στο σημείο διασύνδεσης του διαμετακομιστικού αγωγού TAP (Νέα Μεσημβρία) και εισάγει ποσότητες από Gazprom Export που εγχέονται στο Σιδηρόκαστρο, κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.

Η ΔΕΠΑ, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες επίσης, προμηθεύεται και ποσότητες LNG από την παγκόσμια ευκαιριακή (SPOT) αγορά οι παραδόσεις του οποίου πραγματοποιούνται στον σταθμό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου αερίου της Ρεβυθούσας και στο νέο σταθμό FSRU (Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου- ΑΣΦΑ) Αλεξανδρούπολης. Επομένως, έχει μερίδιο εκμετάλλευσης και στα τέσσερα κύρια σημεία εισόδου της χώρας καθώς είναι υπεύθυνη να διασφαλίζει την επαρκή τροφοδοσία της ελληνικής αγοράς σε περιπτώσεις αυξημένης ζήτησης.

H Gastrade 

Όσον αφορά το νέα σημείο εισόδου στην Αλεξανδρούπολη (ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης ή αλλιώς το σημείο εισόδου Αμφιτρίτης), αυτό το διαχειρίζεται η εταιρία Gastrade, στην οποία συμμετέχουν ισόποσα με 20% ο όμιλος Κοπελούζος μέσω του φυσικού προσώπου Ελμίνα Κοπελούζου, η Gaslog (συμφερόντων του εφοπλιστή Πίτερ Λιβανού), η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η Bulgartransgaz (κρατική βουλγάρικη εταιρεία) και ο ΔΕΣΦΑ (ελέγχεται από την ιταλική SNAM ενώ συμμετέχουν επίσης η Enagas, Fluxys και όμιλος Κοπελούζος).

Η Ρεβυθούσα, η Αλεξανδρούπολη και το LNG

Αναφορικά με τη Ρεβυθούσα αυτή είναι ο κύριος σταθμός επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Επομένως, εκεί εισέρχονται οι μεγαλύτερες ποσότητες LNG που διανέμονται στη χώρα. Εκτός από τις παραπάνω εταιρείες που έχουν τη μερίδα του λέοντος μικρότερες ποσότητες εισάγουν και άλλες επιχειρήσεις όπως η Elpedison και η ΓΕΚ Τέρνα. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το 2024, οι εκφορτώσεις LNG που πραγματοποιήθηκαν στον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας ανήλθαν περίπου σε 18,69 TWh από 27 δεξαμενόπλοια έναντι 28,52 TWh από 41 δεξαμενόπλοια το 2023. 

Για το 2024, μεγαλύτερος πάροχος LNG παρέμειναν οι ΗΠΑ με 13,89 TWh (ποσοστό 71,64% επί των συνολικών εισαγωγών LNG) από 19 δεξαμενόπλοια σε σύγκριση με τις 10,75 TWh από 17 δεξαμενόπλοια, σημειώνοντας αύξηση κατά 24,56%. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Ρωσία με 2,86 TWh (15,3%), με τις ποσότητες να καταγράφουν μείωση κατά 65,87% συγκριτικά με το 2023. Ακολούθησε η Αλγερία με 1,46 TWh (7,81%), ενώ στην τελευταία θέση για το 2024 βρέθηκε η Νορβηγία με 0,98 TWh (5,24%).

Άλλος ένας κύριος σταθμός για LNG είναι το σημείο εισόδου Αμφιτρίτης (FSRU) της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος σήμανε την εμπορική του έναρξη μόλις στις αρχές του τελευταίου τριμήνου του 2024. Και παρά την είσοδο τελευταία στιγμή στην αγορά, κατάφερε ήδη να είναι ανάμεσα στα σημαντικά σημεία εσόδου και εξόδου φυσικού αερίου στην χώρα.

Ο σταθμός της Αλεξανδρούπολης κατέχει τον ρόλο μίας εναλλακτικής πηγής εφοδιασμού της Ελλάδας και άλλων χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην προσπάθειά τους να απεξαρτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά την εισβολή στην Ουκρανία  (έρχονται πλοία από ΗΠΑ και από άλλες χώρες παραγωγούς LNGμε τις ποσότητές του να μεταγγίζονται σε αυτό και στη συνέχεια μέσω του ΕΣΦΑ και του αγωγού IGB – Ελλάδας-Βουλγαρίας –  να μεταφέρονται στις αγορές των Βαλκανίων, της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης).

Αζέρικο και ρωσικό φυσικό αέριο στα βόρεια σύνορα

Το Σιδηρόκαστρο, από την άλλη, είναι το κύριο σημείο εισόδου ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του τουρκικού Turkstream.

Η Νέα Μεσημβρία, που έρχεται τρίτη για το 2024 σε ποσότητες εισροής φυσικού αερίου, είναι το σημείο διασύνδεσης του αγωγού TAP, που μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Για το 2023, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ υποδεικνύουν ότι το σημείο εισόδου της Νέας Μεσημβρίας δέχθηκε αέριο μέσω του ΤΑΡ ποσότητας ίσης με 7.43 Twh. Για το 2024, δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία στην ΕΛΣΤΑΤ.

Μαριάνθη Πελεκανάκη