Ποιές αλλάγες στο νόμο Κατσέλη φέρνει η τροπολογία στο μνημόνιο

Σημαντικές αλλαγές στον νόμο 3869/2010 σχετικά με τη ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων φέρνει η τροπολογία στον «νόμο Κατσέλη» για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα.

Όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση, «η παρατεινόμενη και επεκτεινόμενη σε ολοένα μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες οικονομική κρίση οδηγεί μεγάλο αριθμό πολιτών σε δικαστική προστασία, έτσι παρατηρείται σήμερα το φαινόμενο να χορηγείται δικάσιμος για τέτοια θέματα που πλέον φτάνει στο 2031. Σημαντική πτυχή του προβλήματος είναι η έλλειψη δικαστικών και η κακή οργανωτική και διοικητική αντιμετώπιση της ραγδαίας αύξησης του αριθμού τέτοιων αιτήσεων». 

Για να λυθεί το πρόβλημα εισάγονται οι παρακάτω ρυθμίσεις:

• Διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των οφειλών που εμπίπτουν στις ρυθμίσεις των προς ψήφιση διατάξεων, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι εξής: οι βεβαιωμένες οφειλές στην φορολογική διοίκηση σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) και τον Τελωνειακό Κώδικα. Επίσης, οι βεβαιωμένες οφειλές προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α’ και β’ βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, συμπεριλαμβανομένων των οφειλών που προκύπτουν από εισφορά σε χρήμα ή την μετατροπή εισφοράς γης σε χρήμα των προς ένταξη ή και των ήδη ενταγμένων ιδιοκτησιών, από φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους ΟΤΑ και οι ασφαλιστικές οφειλές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ), όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής. Οι παραπάνω αναφερόμενοι φορείς δεν επιτρέπεται να συνιστούν το σύνολο των πιστωτών του αιτούντος και οι οφειλές του προς αυτούς υποβάλλονται σε ρύθμιση μαζί με τις οφειλές τους προς τους ιδιώτες πιστωτές.

Επίσης, μπορούν να υπάγονται στις προς ψήφιση ρυθμίσεις: οι περιπτώσεις των προαναφερθεισών οφειλών προς ΟΤΑ που έχουν ξεκινήσει ένα έτος πριν από την κατάθεση της αίτησης, υπό τις οριζόμενες περαιτέρω προϋποθέσεις και οι οφειλές που κατά την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης του οφειλέτη, τελούν σε αναστολή διοικητική, δικαστική ή εκ του νόμου ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, που είναι σε ισχύ.

Προστίθενται στις εξαιρούμενες από το πεδίο εφαρμογής των υπό ψήφιση ρυθμίσεων, οι οφειλές που αφορούν στην υποχρέωση διατροφής συζύγου ή ανήλικου τέκνου.

• Επανακαθορίζεται το σύνολο των απαιτούμενων εγγράφων, καθώς και το περιεχόμενο της αίτησης που υποβάλλει ο αιτών για την έναρξη της διαδικασίας ρύθμισης οφειλών του.
• Ορίζεται προθεσμία 2 ημερών από την παραλαβή της αίτησης και των εγγράφων, εντός της οποίας η γραμματεία του ειρηνοδικείου προβαίνει σε τυπικό έλεγχο αυτής, ως ορίζεται στην υπό ψήφιση διάταξη, που συνιστά προϋπόθεση για το παραδεκτό συζήτησής της.
• Καθορίζονται διαδικασίες ανάλογα με την έκβαση του τυπικού ελέγχου κατά τα ανωτέρω.
• Ορίζεται ως υποχρεωτικός ο εντός 6 μηνών προσδιορισμός της δικασίμου για τη συζήτηση της αίτησης, που ξεκινά από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της κατάθεσης της.

Επιπλέον, από την ολοκλήρωση της κατάθεσης προσδιορίζονται:

i) η ημέρα επικύρωσης (που σήμερα προσδιορίζεται με την κατάθεση της αίτησης) και

ii) η ημέρα συζήτησης της αιτήσεως, υποχρεωτικώς εντός-2 μηνών στη διάρκεια των οποίων δεν επιτρέπεται η λήψη καταδιωκτικών μέτρων και μέχρι την ημέρα συζήτησης της,

iii) αναστέλλεται, μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης, η παραγραφή των απαιτήσεων των πιστωτών που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση του οφειλέτη και

iv) επέρχεται η λύση της μέχρι τότε ισχύουσας ρύθμισης ή διευκόλυνσης ή τμηματικής καταβολής των οφειλών προς ΟΤΑ που κατά την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης του οφειλέτη τελούν σε αναστολή διοικητική, δικαστική κ.λπ. κατά τα προαναφερθέντα.

• Ορίζεται ανώτατη χρονική ισχύς 6 μηνών για την χορήγηση της προσωρινής διαταγής από τον αρμόδιο ειρηνοδίκη, συνυπολογιζόμενης και της περιόδου αναστολής άσκησης καταδιωκτικών μέτρων, αρχομένης από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης ή εφόσον η συζήτηση της κύριας αιτήσεως έχει προσδιορισθεί σε βραχύτερο χρόνο, έως την ημέρα συζήτησης της κύριας αιτήσεως του οφειλέτη.
• Ορίζεται διαδικασία ταχείας διευθέτησης μικροοφειλών. Μεταξύ άλλων, τίθενται οι προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτήν και προβλέπεται η χορήγηση προσωρινής απαλλαγής του οφειλέτη για διάστημα 18 μηνών. Με την πάροδο του διαστήματος αυτού, και κατά τα ειδικώς οριζόμενα, ο οφειλέτης απαλλάσσεται από το υπόλοιπο των χρεών του.
• Αναφορικά με την αναστολή καταδιωκτικών μέτρων προβλέπεται ότι οι απαιτήσεις των ιδιωτών πιστωτών που είναι εξασφαλισμένες με ειδικό προνόμιο ή εμπράγματο δικαίωμα συνεχίζουν να εκτοκίζονται μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της αιτήσεως με επιτόκιο ενήμερης οφειλής.
• Με κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομίας – Υποδομών – Ναυτιλίας – Τουρισμού, και Δικαιοσύνης – Διαφάνειας – Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθορίζονται τα κριτήρια εξαίρεσης της κύριας κατοικίας του οφειλέτη από τη διαδικασία ρευστοποίησης της περιουσίας του.
• Προβλέπεται η ανάπτυξη και τήρηση Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ) αιτήσεων και φακέλων των οφειλετών στα ειρηνοδικεία.
• Σε περίπτωση που ο οφειλέτης καθυστερεί υπαιτίως την καταβολή των δόσεων που ορίζονται από τον ειρηνοδίκη με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικώς την αξία τριών μηνιαίων δόσεων, ο ειρηνοδίκης ή το κατά περίπτωση αρμόδιο δικαστήριο διατάσσει την ανάκληση της προσωρινής διαταγής με την οποία ορίστηκε η καταβολή των δόσεων, ή την ανάκληση κάθε άλλου προληπτικού ή ανασταλτικού μέτρου. Η αίτηση του πιστωτή για την ανάκληση κατατίθεται το αργότερο εντός τεσσάρων μηνών από τη δημιουργία του λόγου ανάκλησης. Κάθε κλήτευση πραγματοποιείται προ δέκα ημερών.
• Εισάγεται το κριτήριο των «εύλογων δαπανών διαβίωσης» που αντιμετωπίζονται με αντικειμενικά κριτήρια (προσδιορίζοντας τα περίπου στα 1.100 ευρώ ανά νοικοκυριό).
• Εισάγονται ρυθμίσεις με διαγραφή χρεών για ευπαθείς ομάδες όπως άνεργοι.
• Το ποσό των μηνιαίων δόσεων που διατάσσονται με την προσωρινή διαταγή καταβάλλεται συμμέτρως προς τους πιστωτές ο καθορισμός του ποσού των τελευταίων ενήμερων μηνιαίων καταβολών πρέπει να εξασφαλίζει τη δυνατότητα κάλυψης ευλόγων δαπανών διαβίωσης του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, όπως αυτές εκάστοτε προσδιορίζονται με απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης που βαρύνουν τον οφειλέτη, ωστόσο, το ανωτέρω ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο του 10% των μηνιαίων δόσεων που ο αιτών όφειλε να καταβάλει σε όλους τους δανειστές μέχρι την κατάθεση της αίτησης. Κάθε ποσό που υπολείπεται μετά την αφαίρεση του ποσού που καλύπτει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης του αιτούντος και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του, διανέμεται συμμέτρως στους πιστωτές. Σε κάθε περίπτωση, το ελάχιστο συνολικό ποσό καταβολής στους δανειστές δεν μπορεί να υπολείπεται των 40 ευρώ μηνιαίως ενώ δεν αποκλείεται για συγκεκριμένες περιπτώσεις και ο ορισμός μηδενικών δόσεων.
• Επιχειρείται να επιτευχθεί συντομότερη δικάσιμος, ύστερα από αίτηση των διαδίκων, των υποθέσεων που έχουν ήδη προσδιοριστεί σε κάποια ειρηνοδικεία για μετά την 31/12/2020. Αλλά η επίτευξη της επίσπευσης της εκδίκασης των σχετικών υποθέσεων θα αφορά το χρονικό διάστημα μετά την 1/1/2016, ούτως ώστε να έχει ολοκληρωθεί ο διορισμός των νέων ειρηνοδικών και τη δημιουργία των νέων εξειδικευμένων τμημάτων.
• Θα συσταθούν στα ειρηνοδικεία, ειδικά τμήματα, που θα εκδικάζουν μόνο τέτοιες υποθέσεις και στα ειρηνοδικεία που υπάρχουν ήδη τέτοια τμήματα θα αυξηθεί η στελέχωσή τους με περισσότερους ειρηνοδίκες ανάλογα με την αύξηση των υποθέσεων αυτού του τύπου που δέχονται οι συγκεκριμένες αρχές. Για το σκοπό θα διοριστούν μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού πρόσληψης, που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, 54 ειρηνοδίκες.
• Συστήνεται Ειδική Γραμματεία με έργο της την υποστήριξη του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, το οποίο επανενεργοποιείται, με σκοπό το συντονισμό των συναρμοδίων φορέων στην εκπόνηση και υλοποίηση πολιτικής ενημέρωσης και δωρεάν συμβουλευτικής υποστήριξης των δανειοληπτών και σε αυτό το πλαίσιο προβλέπεται και η συγκρότηση Κέντρων Ενημέρωσης Δανειοληπτών, που θα αποτελούν περιφερειακές υπηρεσίες της Ειδικής Γραμματείας.