Piero Cipollone (μέλος ΕΚΤ): Χρειαζόμαστε απεγνωσμένα επενδύσεις και ανάπτυξη στην Ευρώπη

Το μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ, ο Ιταλός Piero Cipollone σε συνέντευξη που έδωσε στη Le Monde και δημοσιεύτηκε την Τετάρτη μιλάει για την επικείμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ και την πολυαναμενόμενη μείωση των επιτοκίων. Ωστόσο κάνει και μία αγωνιώδη αναφορά στην ανάγκη προσέλκυσης επενδύσεων από την Ευρώπη, η οποία έχει μείνει πολύ πίσω σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ασία και εξηγεί που ακριβώς η Ευρώπη μειονεκτεί.

Ακολουθεί η συνέντευξη:

• Η ανάπτυξη στην ευρωζώνη είναι υποτονική, η γερμανική οικονομία συρρικνώνεται και ο πληθωρισμός είναι κάτω από το 3% εδώ και έξι μήνες. Δεν ανησυχείτε ότι μπορεί να καταπνίξετε την οικονομική ανάπτυξη διατηρώντας τα επιτόκια πολύ υψηλά για πάρα πολύ καιρό;

Τον Ιούνιο, οι προβλέψεις μας για την αύξηση του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ το 2024 ήταν 0,9%. Τα στοιχεία για το δεύτερο τρίμηνο συνάδουν με αυτές τις προβλέψεις, αλλά τα πιο πρόσφατα στοιχεία – όπως οι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης και δραστηριότητας (Δείκτης Υπεύθυνων Προμηθειών), ιδιαίτερα για τον τομέα της μεταποίησης – δεν ήταν τόσο ενθαρρυντικά. Αυτό ενέχει κίνδυνο για τις προοπτικές ανάπτυξης της ζώνης του ευρώ. Οι επενδύσεις παραμένουν αδύναμες, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι εταιρείες δεν πιστεύουν σε μια ισχυρή ανάκαμψη. Αυτό αποδυναμώνει επίσης το μελλοντικό μας αναπτυξιακό δυναμικό μειώνοντας την ικανότητα της οικονομίας μας να αναπτύσσει και να υιοθετεί νέες τεχνολογίες για την ενίσχυση της παραγωγικότητας.

Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι η ΕΚΤ διατηρεί τα επιτόκια πολύ υψηλά; Οι προβλέψεις μας για τον πληθωρισμό υποδηλώνουν ότι θα επιστρέψουμε στον στόχο του 2% το δεύτερο εξάμηνο του 2025. Μέχρι τότε, τα στοιχεία για τον πληθωρισμό θα κυμαίνονται, αλλά βρισκόμαστε σε γενικές γραμμές σε καλό δρόμο. Αυτές οι προβλέψεις βασίζονται στις προσδοκίες της αγοράς για μειώσεις επιτοκίων.

• Υπονοείτε λοιπόν ότι οι μειώσεις των επιτοκίων στις οποίες βασίζονται αυτές οι προβλέψεις, δηλαδή από 3,75% σήμερα σε 3,25% μέχρι το τέλος του έτους, είναι σωστές;

Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων σε κανένα δρόμο. Θα λαμβάνουμε τις αποφάσεις μας στη βάση των προγραμματισμένων συναντήσεων.

Φυσικά, αλλά στην επόμενη συνεδρίαση στις 12 Σεπτεμβρίου, θα προτείνετε μείωση επιτοκίων;

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα επιβεβαιώνουν την κατεύθυνση του ταξιδιού μας και ελπίζω ότι θα μας επιτρέψουν να συνεχίσουμε να είμαστε λιγότερο περιοριστικοί.

• Συμφωνείτε με τον επικεφαλής οικονομολόγο της ΕΚΤ, Philip Lane, ο οποίος έχει προειδοποιήσει ότι ο κίνδυνος να κάνει κανείς πάρα πολλά είναι πλέον τόσο πραγματικός όσο και του να κάνει πολύ λίγα;

Ναι, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος η στάση μας να γίνει πολύ περιοριστική. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός συγκλίνει στον στόχο μας χωρίς να περιορίζουμε άσκοπα την οικονομία, γιατί χρειαζόμαστε απεγνωσμένα επενδύσεις και ανάπτυξη στην Ευρώπη. Κάθε καθυστέρηση σε αυτόν τον τομέα μας φέρνει σε σοβαρό μειονέκτημα.

• Από το 2008, η Ευρώπη φαίνεται να έχει μείνει οικονομικά πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και το χάσμα έχει διευρυνθεί από την πανδημία. Γιατί είναι αυτό;

Η απασχόληση δεν αποτελεί πλέον ανησυχία: το ποσοστό απασχόλησης στη ζώνη του ευρώ έχει αυξηθεί σημαντικά και αυτό είναι πολύ ευπρόσδεκτο.

Κύριο μέλημά μας είναι η παραγωγικότητα. Τα τελευταία 30 χρόνια, η αύξηση της ωριαίας παραγωγικότητας στη ζώνη του ευρώ ήταν μόνο η μισή από αυτήν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εταιρείες μας δεν επενδύουν τόσο πολύ όσο στις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδίως σε νέες τεχνολογίες. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι μικρά. Η Ευρώπη δεν έχει καταφέρει να ενθαρρύνει την εμφάνιση επιχειρήσεων που είναι αρκετά μεγάλες ώστε να είναι ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν αξιοποιούμε στο έπακρο το βασικό μας πλεονέκτημα – την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Είναι δομικό πρόβλημα.

Οι χρηματοοικονομικές αγορές και οι αγορές προϊόντων μας είναι κατακερματισμένες σε εθνικές γραμμές. Αυτό περιορίζει τη χρηματοδότηση και την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και συνεπώς την ικανότητά τους να ανταγωνίζονται διεθνώς.

Πάρτε για παράδειγμα το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου. Αυτό ήταν ένα ευρωπαϊκό γεγονός σε ευρωπαϊκό έδαφος. Αλλά αν θέλατε να αγοράσετε εισιτήρια μέσω Διαδικτύου, έπρεπε να χρησιμοποιήσετε αμερικανικές (Visa ή Mastercard) ή κινεζικές (Alipay) λύσεις πληρωμής. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους εργαζόμαστε για ένα ψηφιακό ευρώ, το οποίο θα ήταν μια ηλεκτρονική μορφή μετρητών για ψηφιακές πληρωμές.

• Σε ένα παρόμοιο θέμα, πώς τοποθετείται η Ευρώπη στην επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης;

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) είναι μια πολύ ισχυρή τεχνολογία και θα μπορούσαμε να επωφεληθούμε πολύ από αυτήν. Αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί: εάν όλοι οι πάροχοι τεχνητής νοημοσύνης προέρχονται από μία χώρα, υπάρχει ο κίνδυνος να επιβάλουν τόσο υψηλή τιμή ώστε να συγκεντρώσουν όλη την προστιθέμενη αξία. Το έχουμε ήδη δει αυτό σε άλλους τομείς, όπως η πληροφορική. Για να μην μείνουμε πίσω, πρέπει να μετατρέψουμε τις ερευνητικές και εκπαιδευτικές μας ικανότητες – οι οποίες είναι ήδη άριστα στην Ευρώπη – σε ικανότητα ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων.

• Σε αυτό το πλαίσιο, είναι συνετό να επαναφέρουμε φέτος τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες, οι οποίοι απαιτούν μειώσεις στις δημόσιες δαπάνες;

Καταρχάς, οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ είναι συμβατοί με τη διατήρηση των δημοσίων επενδύσεων. Περιλαμβάνουν κίνητρα για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και για επενδύσεις, επιτρέποντας την παράταση της περιόδου δημοσιονομικής προσαρμογής από τέσσερα σε επτά έτη.

Αλλά πρέπει να προσέχουμε το μέγεθος του χρέους. Κατάγομαι από μια χώρα (Ιταλία) που ξοδεύει τόσα για την εξυπηρέτηση του χρέους όσο και για την εκπαίδευση. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρέος, τόσο πιο ασταθής είναι η αγορά και τόσο πιο δύσκολο είναι να εφαρμοστεί μια προσαρμογή. Όταν έχετε υπερβολικό χρέος, η κυριαρχία σας βρίσκεται σε κίνδυνο.

• Πρέπει λοιπόν η λύση να έρθει από την αύξηση του κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού;

Δεδομένου του τι διακυβεύεται, χρειαζόμαστε τόσο ιδιωτικές όσο και δημόσιες επενδύσεις. Και στις δύο περιπτώσεις, πρέπει να είναι σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Πρώτον, γιατί πρόκειται για επενδύσεις που θα ωφελήσουν όλους τους Ευρωπαίους, και δεύτερον, γιατί το να το κάνεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο μειώνεται το κόστος χρηματοδότησης.

Αυτό σημαίνει ανάπτυξη πραγματικά ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών και κοινής δανειοληπτικής ικανότητας. Το λέμε εδώ και καιρό. Αυτό θα καταστήσει δυνατή τη δημιουργία ασφαλών περιουσιακών στοιχείων. Όταν μιλάμε με διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, λένε ότι θα ήθελαν να αγοράσουν περισσότερα ομόλογα σε ευρώ. Νομίζω ότι είναι μια κρίσιμη πτυχή για τον διεθνή ρόλο του ευρώ.

• Αλλά αυτή η έκκληση για πιο κοινό δανεισμό φαίνεται να έχει αγνοηθεί μέχρι στιγμής…

Γνωρίζουμε ότι η ΕΕ μπορεί να καθυστερήσει να καταλήξει σε συμφωνίες. Είναι γεγονός αλλά δεν πρέπει να αποθαρρυνόμαστε.

• Η αύξηση των μισθών στη ζώνη του ευρώ επιβραδύνθηκε στο 3,6% το δεύτερο τρίμηνο, έναντι 4,7% το προηγούμενο τρίμηνο. Αυτά είναι καλά νέα για την ΕΚΤ, καθώς σημαίνει ότι μπορεί να αποφευχθεί μια σπείρα μισθών-τιμών. Δεν πιστεύετε όμως ότι οι μισθοί πρέπει να αναπληρώσουν τη χαμένη αγοραστική δύναμη;

Ναι, απολύτως. Δεν πρέπει να φοβόμαστε ότι οι μισθοί αυξάνονται ταχύτερα από τον πληθωρισμό για λίγο, αφού προηγουμένως αυξήθηκαν με βραδύτερο ρυθμό. Διαφορετικά, δεν βλέπω πώς μπορούμε να διατηρήσουμε την ανάκαμψη και, στη συνέχεια, την ανάκαμψη της παραγωγικότητας. Δεν βλέπουμε μια σπείρα μισθού-τιμής. Είναι μια φυσική κάλυψη που είναι υγιής για την οικονομία.