Πάολο Τζεντιλόνι: Πως θα εφαρμοστεί ο ελάχιστος φορος 15% στις πολυεθνικές

Οπως σημειώνει η νέα χρονιά θα σηματοδοτήσει το άνοιγμα ενός νέου κεφαλαίου στη φορολόγηση των μεγάλων πολυεθνικών, καθώς θα αρχίσουν να εφαρμόζονται κανόνες που ορίζουν ένα ελάχιστο επίπεδο φορολογίας.  Αυτή η εξέλιξη βάζει τέλος σε έναν επιζήμιο ανταγωνισμό που, τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, έχει προκαλέσει πτώση στους νόμιμους εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές παγκοσμίως.

Από το 1980 οι εταιρικοί φόροι μειώθηκαν από 40% σε 23% κατά μέσο όρο. Στην Ευρώπη η πτώση είναι ακόμη μεγαλύτερη από 45% σε λιγότερο από 20%.

Η μεταρρύθμιση που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ είναι ένα από τα δύο στοιχεία (ή «Πυλώνας 2») στη βάση μιας ιστορικής ανακάλυψης που επιτεύχθηκε το 2021 στο λεγόμενο «πλαίσιο χωρίς αποκλεισμούς» του ΟΟΣΑ.

Καθιερώνει έναν παγκόσμιο ελάχιστο πραγματικό εταιρικό φορολογικό συντελεστή 15% για πολυεθνικές εταιρείες με ετήσια έσοδα άνω των 750 εκατ. ευρώ. Υπάρχουν περισσότερες από 140 χώρες — σχεδόν τα τρία τέταρτα όλων των μελών του ΟΗΕ, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% της παγκόσμιας εταιρικής φορολογικής βάσης.

Η ΕΕ διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην πρωτοπορία αυτής της προσπάθειας. Και τώρα πρωτοστατούμε στη μετατροπή της συμφωνίας του 2021. Πριν από ένα χρόνο , ήμασταν μεταξύ των πρώτων δικαιοδοσιών στον κόσμο που εγκρίναμε νομοθεσία για την εφαρμογή του παγκόσμιου ελάχιστου φόρου. Σήμερα, σχεδόν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι έτοιμα να εφαρμόσουν τους νέους κανόνες από τις αρχές του 2024. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την έγκαιρη και πλήρη εφαρμογή αυτής της κρίσιμης μεταρρύθμισης. Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε δράση εάν χρειαστεί για την αντιμετώπιση τυχόν καθυστερήσεων ή ασυνεπειών.

Η ταχεία κίνηση της ΕΕ να θεσπίσει τον παγκόσμιο ελάχιστο φόρο ωθεί και τους άλλους να ευθυγραμμίσουν τους δικούς τους νόμους. Είναι ευθύνη όλων των κυβερνήσεων να επιταχύνουν τον ρυθμό αυτών των προσπαθειών. Έχουμε δει επίσης ορισμένες δικαιοδοσίες μηδενικής ή χαμηλής φορολογίας να εισάγουν ή να αυξάνουν τους φόρους εισοδήματος των εταιρειών και πιστεύω ότι το 2024 θα δούμε περαιτέρω —και όπου χρειάζεται, πιο φιλόδοξες— κινήσεις με αυτή την έννοια.

Σε μια εποχή που οι δημόσιοι προϋπολογισμοί είναι πιεσμένοι και η ανάγκη για επένδυση στην πράσινη, ψηφιακή και κοινωνική μετάβαση είναι πιο επιτακτική από ποτέ, ο παγκόσμιος ελάχιστος φορολογικός συντελεστής θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα πρόσθετα έσοδα. Ο ΟΟΣΑ εκτιμά τα ετήσια έσοδα για τα κρατικά σε όλο τον κόσμο θα ανέλθουν σε 220 δισ. δολάρια ή 9%  των παγκόσμιων εταιρικών φορολογικών εσόδων.

Οι χώρες της ΕΕ όπου πρόκειται να τεθεί τώρα σε ισχύ το νέο πλαίσιο θα έχουν επίσης τη δυνατότητα επιβολής συμπληρωματικού φόρου σε εταιρείες που ανήκουν στον ίδιο όμιλο — εάν άλλες δικαιοδοσίες στις οποίες δραστηριοποιούνται δεν εφαρμόζουν το ελάχιστο 15%.

Περισσότερες από 4.000 μεγάλες πολυεθνικές εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής αυτού του πιθανού μελλοντικού συμπληρωματικού φόρου στην ΕΕ — ένα επιπλέον κίνητρο για τις δικαιοδοσίες αλλού να συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες.

Όσον αφορά το μέλλον, δεν είναι λιγότερο σημαντικό το άλλο μισό (ή ο «πυλώνας 1») της συμφωνίας του 2021, που καλύπτει την ανακατανομή μεταξύ δικαιοδοσιών των φορολογικών δικαιωμάτων των μεγαλύτερων πολυεθνικών. Πρόκειται για τη διασφάλιση ότι αυτές οι μεγάλες εταιρείες πληρώνουν φόρο όπου κι αν παράγουν τα κέρδη τους.

Τον περασμένο Οκτώβριο, το πλαίσιο του ΟΟΣΑ δημοσίευσε ένα κείμενο της πολυμερούς σύμβασης που απαιτείται για την εφαρμογή του Πυλώνα 1, αντικατοπτρίζοντας την ευρεία συναίνεση που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής μεταξύ των μελών. Είναι σημαντικό — σύμφωνα με το συμφωνημένο, επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα — το 2024 να δει επίσης μια επιτυχή ολοκλήρωση των συζητήσεων για τα λίγα εναπομείναντα ανοιχτά ζητήματα και την υπογραφή αυτής της σύμβασης. Αυτό θα μας επιτρέψει να προχωρήσουμε και να αποκομίσουμε πλήρως τα οφέλη αυτής της κοινής πορείας προς τη δίκαιη φορολογία.