Ουκρανικό μέτωπο: Δημοσιογράφοι δέχονται πυρά εν ώρα καθήκοντος – 4 νεκροί μέχρι στιγμής

Τη μέρα που η Μόσχα αναγνώριζε την ανεξαρτησία των ανατολικών επαρχιών της Ουκρανίας, τρεις μέρες πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, η 24χρονη Αλεξάντρα Κουφσούνοβα έγραφε στο μπλογκ της: «Ελπίζω ότι όλα θα πάνε καλά». Την επομένη, επανήλθε στα αγγλικά: «Αυτό δεν είναι πια ένα προσωπικό blog. Πρέπει να μιλήσω για τα fake news και την αλήθεια. Ελπίζω ότι σύντομα θα μπορέσω να δημοσιεύω ξανά φωτογραφίες με τη γάτα μου, με τους φίλους μου, με αγαπημένες μου μουσικές και ποιήματα».

Η Αλεξάντρα, γράφει η Liberation, συνέχισε να εργάζεται ως διαμεσολαβήτρια για δημοσιογράφους από το εξωτερικό που έρχονταν να καλύψουν τα γεγονότα – «τον φρικτό πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της χώρας μας», όπως έγραψε στο τελευταίο της ποστ, στις 12 Μαρτίου. Δυο μέρες μετά σκοτώθηκε μαζί με τον Γαλλοϊρλανδό εικονολήπτη του Fox News Πιερ Ζακρέφσκι, που τον συνόδευε. Οι πυροβολισμοί που στόχευσαν το όχημά τους κοντά στο Κίεβο τραυμάτισαν σοβαρά και τον Μπέντζαμιν Χολ, δημοσιογράφο του αμερικανικού τηλεοπτικού σταθμού.

Ο θάνατός τους προκάλεσε σοκ. Όπως και ο θάνατος του Μπρεντ Ρενό, ντοκιμαντερίστα και πρώην συνεργάτη των New York Times, και του Ουκρανού δημοσιογράφου Γιεβγκένι Σακούν. Οι εργοδότες του Ζακρέφσκι του είχαν προτείνει να επαναπατριστεί, αλλά δεν ήθελε. Δεν θα παρατούσε, έλεγε, τους Ουκρανούς απέναντι στη βαρβαρότητα του Πούτιν.

Ο Ζακρέφσκι φωτογράφιζε τη ζωή, όχι τον θάνατο στον πόλεμο: ένα νεογέννητο που βρήκε και μετέφερε στο ορφανοτροφείο, μια νοσοκόμα που το αγκάλιασε και το φρόντισε… Εξάλλου, στα 55 του, δεν ήταν ο πρώτος του πόλεμος. Είχε καλύψει τις συγκρούσεις στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Συρία, και είχε βραβευτεί για τη «διακριτική» βοήθεια που παρείχε στα θύματα. Είχε επίγνωση των κινδύνων που διέτρεχε, αλλά μιλούσε ελάχιστα γι’ αυτούς, λένε οι φίλοι του.

Όπως και οι περισσότερες συγκρούσεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία σκοτώνει δημοσιογράφους. Από τις 24 Φεβρουαρίου έχουν πεθάνει τουλάχιστον τέσσερις ασκώντας το λειτούργημά τους, σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα (RSF). Ο Γιεβγκένι Σακούν πέθανε στον βομβαρδισμό του πύργου τηλεπικοινωνιών και τηλεόρασης στο Κίεβο. Και την προηγούμενη Κυριακή έχασε τη ζωή του από πυροβολισμούς ο Αμερικανός Μπρεντ Ρενό, ενώ οδηγούσε στην Ιρπίν, στα περίχωρα της ουκρανικής πρωτεύουσας. Κι άλλοι εργαζόμενοι σε μέσα ενημέρωσης έχουν χάσει τη ζωή τους, αλλά όχι τη στιγμή του καθήκοντος.

Τουλάχιστον είκοσι εργαζόμενοι σε μέσα ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων δεκαέξι αλλοδαποί, έχουν πυροβοληθεί. Ο Ελβετός φωτορεπόρτερ Γκιγιόμ Μπρικέ χτυπήθηκε αφού πέρασε ένα μπλόκο καθ’ οδόν προς το Μικολάιβ στο Νότο. Όπως είπε στη Liberation: «Τέσσερις σφαίρες πέρασαν λίγα εκατοστά από το κεφάλι μου. Ηταν ενέδρα». Ήταν ευδιάκριτο το αλεξίσφαιρο γιλέκο του και τα διακριτικά του αυτοκινήτου του. «Μου είχε ξανασυμβεί στο παρελθόν να με πυροβολήσουν, σε άλλες εμπόλεμες ζώνες, αλλά ποτέ με αυτόν τον τρόπο: εδώ στόχος ήταν να με σκοτώσουν», είπε ο πολεμικός ανταποκριτής.

Στα τέλη Φεβρουαρίου, τις πρώτες μέρες του πολέμου, δέχτηκε επίθεση κοντά στο Κίεβο μια πενταμελής ομάδα του Sky News. Σε βίντεο που μετέδωσε το βρετανικό κανάλι βλέπουμε σφαίρες να γαζώνουν το δημσιογραφικό αυτοκίνητο για δύο ολόκληρα λεπτά. Τραυματίστηκε ο ανταποκριτής Στιούαρτ Ράμσεϊ.

Στις 8 Μαρτίου αιχμαλωτίστηκαν από Ρώσους στρατιώτες στο Μπερντιάνσκ τουλάχιστον 50 Ουκρανοί δημοσιογράφοι. Στις κατεχόμενες πόλεις οι Ρώσοι μεταδίδουν πλέον δικά τους δελτία ειδήσεων.

«Η στόχευση κατά δημοσιογράφων συνιστά έγκλημα πολέμου», βροντοφωνάζει η Τζέιν Κάβελιερ Jeanne Cavelier, επικεφαλής του γραφείου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Η οργάνωση για την ελευθερία του Τύπου υπέβαλε δύο καταγγελίες στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για «εγκλήματα πολέμου», μετά τις σκόπιμες επιθέσεις Ρώσων στρατιωτών εναντίον δημοσιογράφων και μετά την καταστροφή του τηλεοπτικού πύργου στο Κίεβο.

Η οργάνωση ανησυχεί για την ασφάλεια τουλάχιστον 2.000 δημοσιογράφων, στους οποίους έχουν χορηγηθεί διαπιστεύσεις για να καλύψουν τη σύγκρουση. Ένα Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου μόλις άνοιξε στο Λβιβ, στα δυτικά της χώρας «για να τους παρέχει υποστήριξη, αλεξίσφαιρα γιλέκα και κράνη», αναφέρεται.