Ομόλογα: Η μεγαλύτερη βουτιά των τελευταίων 30 χρόνων – Πάνω από 20% στα κρατικά και εταιρικά

Υπό την πίεση των κεντρικών τραπεζών που είναι αποφασισμένες να καταπνίξουν τον πληθωρισμό ακόμη και αν αυτό οδηγήσει σε ύφεση, τα ομόλογα σε όλο τον κόσμο κατρακύλησαν στην πρώτη bear market τους εδώ και μια γενιά.

Ο Παγκόσμιος Δείκτης Συνολικής Απόδοσης του Bloomberg για κρατικά και εταιρικά ομόλογα επενδυτικής βαθμίδας έχει υποχωρήσει περισσότερο από 20% από την κορυφή του 2021, στη μεγαλύτερη μείωση από τότε που ξεκίνησε το 1990. Αξιωματούχοι από τις ΗΠΑ μέχρι την Ευρώπη κατέγραψαν τη σημασία της αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής τις τελευταίες ημέρες, βασιζόμενοι στο ισχυρό μήνυμα του προέδρου της Federal Reserve (Fed) Τχερόμ Πάουελ στο πρόσφατο συμπόσιο του Jackson Hole.

Ο πληθωρισμός και οι απότομες αυξήσεις των επιτοκίων που εφαρμόστηκαν από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ως απάντηση, έθεσαν τέλος σε μια ανοδική αγορά ομολόγων διάρκειας τεσσάρων δεκαετιών. Αυτό δημιουργεί ένα ιδιαίτερα δύσκολο περιβάλλον για τους επενδυτές φέτος, με ομόλογα και μετοχές να βυθίζονται παράλληλα.

«Υποψιάζομαι ότι η ανοδική αγορά ομολόγων που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 τελειώνει», είπε ο Στέφεν Μίλερ, ο οποίος παρακολουθεί την αγορά από τότε και τώρα εργάζεται ως σύμβουλος επενδύσεων στην GSFM. «Οι αποδόσεις δεν πρόκειται να επιστρέψουν στα ιστορικά χαμηλά που παρατηρήθηκαν τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της πανδημίας», σημείωσε.

Ο πολύ υψηλός πληθωρισμός που αντιμετωπίζει τώρα ο κόσμος σημαίνει ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν θα είναι έτοιμες να εφαρμόσουν το είδος της ακραίας τόνωσης που βοήθησε να πέσουν οι αποδόσεις των ομολόγων κάτω από το 1%, πρόσθεσε.

Οι ταυτόχρονες πιέσεις σε περιουσιακά στοιχεία σταθερού εισοδήματος και μετοχές υπονομεύουν τη βάση των επενδυτικών στρατηγικών τα τελευταία 40 ή περισσότερα χρόνια. Ο δείκτης ομολόγων του Bloomberg υποχωρεί κατά 16% το 2022, ενώ ο δείκτης παγκόσμιων μετοχών της MSCI Inc. έχει σημειώσει μεγαλύτερη πτώση. Αυτό ώθησε το κλασικό αμερικανικό χαρτοφυλάκιο 60/40 -όπου οι επενδύσεις κατανέμονται με αυτές τις αναλογίες μεταξύ μετοχών και ομολόγων- σε πτώση 15% μέχρι στιγμής φέτος, σε τροχιά για τη χειρότερη ετήσια επίδοσή του από το 2008.

«Βρισκόμαστε σε ένα νέο επενδυτικό περιβάλλον και αυτό είναι τεράστιο θέμα για όσους αναμένουν ότι το σταθερό εισόδημα θα είναι αντιστάθμιση κινδύνου των μετοχών», δήλωσε η Κέλι Γουντ, διαχειριστής χρημάτων σταθερού εισοδήματος στη Schroders Plc στο Σίδνεϊ.

Τα ευρωπαϊκά ομόλογα έχουν πληγεί περισσότερο φέτος καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία εκτοξεύει τις τιμές του φυσικού αερίου στα ύψη.

Η μετάβαση σε μεγάλο μέρος του κόσμου από την άνευ προηγουμένου χαλάρωση στις πιο απότομες αυξήσεις επιτοκίων από τη δεκαετία του 1980 έχει εξαντλήσει τη ρευστότητα, σύμφωνα με την JPMorgan Chase & Co. «Οι αγορές ομολόγων και συναλλάγματος έχουν δει πιο σοβαρή και πιο επίμονη επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας φέτος σε σχέση με άλλες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, με ελάχιστα σημάδια αντιστροφής», γράφουν σε σημείωμα οι αναλυτές στρατηγικής, συμπεριλαμβανομένου του Νικόλαου Πανιγκιρτζόγλου. Η πτωτική ορμή των ομολόγων πλησιάζει σε ακραία επίπεδα, είπαν.

Επιστροφή στη δεκαετία του ’60

Από πολλές απόψεις, οι οικονομικές και πολιτικές πραγματικότητες που αντιμετωπίζουν τώρα οι επενδυτές παραπέμπουν στην bear market της δεκαετίας του 1960 για τα ομόλογα, η οποία ξεκίνησε το δεύτερο μισό εκείνης της δεκαετίας, όταν μια περίοδος χαμηλού πληθωρισμού και ανεργίας έφτασε ξαφνικά στο τέλος της. Καθώς ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, οι αποδόσεις των ομολόγων αναφοράς αυξήθηκαν. Αργότερα θα έφταναν σχεδόν το 16% το 1981, αφού ο τότε πρόεδρος της Fed Πολ Φόλκερ είχε αυξήσει τα επιτόκια στο 20% για να τιθασεύσει τις πιέσεις των τιμών.

Ο Πάουελ ανέφερε τη δεκαετία του 1980 για να υποστηρίξει τη στάση του στο Jackson Hole, λέγοντας ότι «η ιστορία προειδοποιεί έντονα για την πρόωρη χαλάρωση της πολιτικής». Άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες στο Jackson Hole, από την Ευρώπη έως τη Νότια Κορέα και τη Νέα Ζηλανδία, ανέφεραν επίσης ότι τα επιτόκια θα συνεχίσουν να αυξάνονται με σταθερό ρυθμό.

Ωστόσο, οι επενδυτές σταθερού εισοδήματος δείχνουν αρκετή ζήτηση για κρατικά ομόλογα καθώς οι αποδόσεις αυξάνονται, υποβοηθούμενοι από τις παρατεταμένες προσδοκίες ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να αντιστρέψουν την πορεία τους, εάν η οικονομική επιβράδυνση συμβάλει στη μείωση του πληθωρισμού. Στις ΗΠΑ, οι αγορές δικαιωμάτων προαίρεσης εξακολουθούν να τιμολογούν τουλάχιστον μία μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης το επόμενο έτος.

«Δεν θα χαρακτήριζα την τρέχουσα τάση ως μια νέα τεράστια bear market αλλά περισσότερο ως απαραίτητη διόρθωση από μια περίοδο μη βιώσιμων εξαιρετικά χαμηλών αποδόσεων», δήλωσε ο Στίβεν Οτς, επικεφαλής πίστωσης και σταθερού εισοδήματος στην PineBridge Investments LP. «Η προσδοκία μας είναι ότι οι αποδόσεις θα παραμείνουν χαμηλές σύμφωνα με τα μακροπρόθεσμα ιστορικά πρότυπα και το 2022 είναι πιθανό να αντιπροσωπεύει την κορυφή στις αποδόσεις των 10ετών ομολόγων στον τρέχοντα κύκλο».

Η Schroders αρχίζει επίσης να βλέπει κάποια αξία στα κρατικά ομόλογα καθώς οι αποδόσεις αυξάνονται και προσαρμόζει χαρτοφυλάκια για τον πραγματικό κίνδυνο σοβαρής οικονομικής επιβράδυνσης, σύμφωνα με την Γουντ. «Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, θα υπάρξει μια μεγάλη ευκαιρία να αγοράσουμε ομόλογα, καθώς οι κεντρικές τράπεζες μας εγγυώνται μια παγκόσμια ύφεση», είπε.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Η ΕΚΤ την επόμενη Πέμπτη προβλέπεται να προβεί στη δεύτερη για φέτος – και κατά πάσα πιθανότητα θα είναι της τάξης των 75 μονάδων βάσης, καθώς ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ σκαρφάλωσε στα νέα ιστορικά υψηλά επίπεδα του 9,1% τον Αύγουστο. Αν η εκτίμηση επιβεβαιωθεί θα δώσει περαιτέρω ώθηση στις αποδόσεις των ομολόγων που ήδη έχουν επιδοθεί σε ράλι μετά το πρόσφατο “γερακίσιο” σήμα του Πάουελ στο Jackson Hole. Ο δείκτης ICE BoFa Treasuries για τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα οδεύει προς τη χειρότερη ετήσια επίδοση όλων των εποχών, σύμφωνα με το Reuters. Όσο για τα ευρωπαϊκά ομόλογα έζησαν τον Αύγουστο τον χειρότερο μήνα εδώ και πολλές δεκαετίες. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι χάρη στη χαλαρή νομισματική πολιτική που ακολουθήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες, τα ομόλογα βρίσκονται ουσιαστικά σε μία bull market διαρκείας (με μικρά μόνο διαλείμματα) από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 περίπου.

Φέτος το ισχυρότερο πλήγμα έχουν δεχθεί τα ευρωπαϊκά ομόλογα, αφού το κόστος ενέργειας στην ήπειρο βρίσκεται σε εφιαλτικά επίπεδα, υπερβαίνοντας και τα πιο ζοφερά σενάρια που είχαν κυκλοφορήσει. Το μικρότερο πλήγμα από την άλλη έχει δεχθεί η αγορά ομολόγων της Ασίας, τα οποία επωφελούνται από τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στην Κίνα. Η κινεζική κεντρική τράπεζα κόντρα στο γενικό ρεύμα και βλέποντας τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη να κατεβάζει απότομα ταχύτητα υπό το βάρος των lockdown, έχει προβεί σε δύο διαδοχικές μειώσεις επιτοκίων το τελευταίο διάστημα. Η χαλάρωση αυτή προσφέρει τα αναγκαία στηρίγματα στα κρατικά ομόλογα της περιοχής, αν και δεν συμβαίνει το ίδιο με τις μετοχές. Η Morgan Stanley μάλιστα προειδοποιεί μάλιστα πως οι κινεζικές μετοχές θα μπορούσαν να κάνουν «βουτιά» έως και 20% σε περίπτωση που οι πιέσεις στην ήδη δοκιμαζόμενη αγορά real estate της Κίνας ενταθούν. 

Ένα μεγάλο τεστ για τις αγορές διεθνώς θα είναι σήμερα και τα στοιχεία για την απασχόληση στις ΗΠΑ. Οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε έρευνα της Wall Street Journal εκτιμούν πως η αμερικανική οικονομία δημιούργησε 318.000 νέες θέσεις τον Αύγουστο, με το ποσοστό ανεργίας να παραμένει σε χαμηλά 50 ετών, στο 3,5%. Υπό κανονικές συνθήκες οι επενδυτές θα ενθουσιάζονταν να δουν την εκτίμηση αυτή να επιβεβαιώνεται. Στο σημερινό περιβάλλον όμως δεν αποκλείεται να τρομάξουν. Και τούτο, όπως εξηγούν αναλυτές της WSJ, γιατί μία εντυπωσιακή επίδοση της αγοράς εργασίας θα έδινε ακόμη περισσότερο θάρρος στη Federal Reserve να επιμείνει σε δραστική αύξηση του κόστους δανεισμού.