ΟΗΕ: Νέος γύρος συνομιλιών για τη δημιουργία παγκόσμιας συνθήκης για τα πλαστικά

Νέος γύρος συνομιλιών ξεκινά αυτήν την εβδομάδα στα Ηνωμένα Έθνη για τη δημιουργία μιας πρώτης συνθήκης που θα ορίζει τους τρόπους περιορισμού της ρύπανσης από τα πλαστικά και μέρη προετοιμάζονται για σκληρές διαπραγματεύσεις σχετικά με το αν τελικά θα περιοριστεί η ποσότητα του παραγόμενου πλαστικού ή αν θα δοθεί έμφαση στη διαχείριση των απορριμμάτων.

Οι εθνικοί αντιπρόσωποι στην εβδομαδιαία συνάντηση στο Ναϊρόμπι της Κένυας θα συζητήσουν ποιες επιλογές θα συμπεριληφθούν σε αυτό που τελικά θα γίνει μια νομικά δεσμευτική συνθήκη μέχρι το τέλος του 2024.  “Βρισκόμαστε σε μια κομβική στιγμή αυτής της διαδικασίας”, δήλωσε ο David Azoulay, διευθύνων σύμβουλος του Κέντρου Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου, ο οποίος είναι παρατηρητής στις διαπραγματεύσεις.

Ο κόσμος παράγει σήμερα περίπου 400 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων κάθε χρόνο, με λιγότερο από το 10% αυτών να ανακυκλώνεται, σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, πνίγοντας τις χωματερές και λεηλατώντας τους ωκεανούς. Αυτή η παραγόμενη ποσότητα πρόκειται να αυξηθεί κατακόρυφα την επόμενη δεκαετία, καθώς οι πετρελαϊκές εταιρείες, οι οποίες συχνά παράγουν επίσης πλαστικά, αναζητούν νέες πηγές εσόδων εν μέσω της ενεργειακής μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα.
Σήμερα, περίπου το 98% του πλαστικού μιας χρήσης – όπως τα μπουκάλια ή οι συσκευασίες – προέρχεται από ορυκτά καύσιμα, σύμφωνα με το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και δεκάδες χώρες, μεταξύ των οποίων η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Κένυα, έχουν ζητήσει – μια ισχυρή συνθήκη με “δεσμευτικές διατάξεις” για τη μείωση της παραγωγής και της χρήσης παρθένων πλαστικών πολυμερών που προέρχονται από πετροχημικά και για την εξάλειψη ή τον περιορισμό των προβληματικών πλαστικών, όπως το PVC και άλλα που περιέχουν τοξικά συστατικά.

Η θέση αυτή βρίσκει αντίθετη τη βιομηχανία πλαστικών και τους εξαγωγείς πετρελαίου και πετροχημικών όπως η Σαουδική Αραβία, οι οποίοι θέλουν να συνεχίσουν τη χρήση πλαστικών. Υποστηρίζουν ότι η συνθήκη θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των πλαστικών, που μερικές φορές αναφέρεται στις συνομιλίες ως “κυκλικότητα” στην προμήθεια πλαστικών.

Σε μια εισήγηση ενόψει των διαπραγματεύσεων αυτής της εβδομάδας, η Σαουδική Αραβία δήλωσε ότι η βασική αιτία της ρύπανσης από πλαστικό είναι η “αναποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων”.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αρχικά επιθυμούσαν μια συνθήκη αποτελούμενη από εθνικά σχέδια για τον έλεγχο των πλαστικών, έχουν αναθεωρήσει τη στάση τους τους τελευταίους μήνες. Υποστηρίζουν τώρα ότι, ενώ η συνθήκη θα πρέπει να εξακολουθεί να βασίζεται σε εθνικά σχέδια, τα σχέδια αυτά θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν και παγκοσμίως συμφωνημένους στόχους για τη μείωση της “πλαστικής ρύπανσης” που να είναι “ουσιαστικοί και εφικτοί”.

Το Διεθνές Συμβούλιο Χημικών Ενώσεων θέλει η συνθήκη να περιλαμβάνει μέτρα “που επιταχύνουν την κυκλική οικονομία για τα πλαστικά”, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Συμβουλίου Μάθιου Κάστνερ.

“Η συμφωνία για τα πλαστικά θα πρέπει να επικεντρώνεται στον τερματισμό της ρύπανσης από τα πλαστικά και όχι στην παραγωγή πλαστικών”, δήλωσε ο Κάστνερ στο Reuters.

Για τους παραγωγούς και εξαγωγείς πετρελαίου, φυσικού αερίου και πετροχημικών προϊόντων, μια ισχυρή συνθήκη αποτελεί υποχρέωση που θα μπορούσε να περιορίσει την πώληση ορυκτών καυσίμων, δήλωσε ο Bjorn Beeler, διεθνής συντονιστής του Διεθνούς Δικτύου Εξάλειψης Ρύπων.

Η Σαουδική Αραβία και άλλοι παραγωγοί “προωθούν μια προσέγγιση, η οποία καθιστά τις μεμονωμένες χώρες υπεύθυνες για τον καθαρισμό, την υγεία και το περιβαλλοντικό κόστος των πλαστικών και των χημικών προϊόντων, ενώ αφήνει τις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων και πλαστικών μακριά από αυτήν την υποχρέωση”, δήλωσε ο Beeler.

Οι χώρες θα συζητήσουν επίσης αν η συνθήκη θα πρέπει να θέσει πρότυπα διαφάνειας για τη χρήση χημικών ουσιών στην παραγωγή πλαστικών.

Αλλά προτού μπορέσουν να εργαστούν πάνω στα ουσιαστικά σημεία, οι αντιπρόσωποι θα πρέπει να επιλύσουν τις διαδικαστικές ενστάσεις που επιβράδυναν τις συνομιλίες τον Ιούνιο, όταν η Σαουδική Αραβία δήλωσε ότι οι αποφάσεις θα πρέπει να υιοθετούνται από την πλειοψηφία των χωρών και όχι με συναίνεση. Η συναίνεση θα επέτρεπε σε μία χώρα να εμποδίσει την υιοθέτηση της συνθήκης. Οι περισσότερες άλλες χώρες δεν υποστήριξαν την παρέμβαση.

“Χρειαζόμαστε μια ριζική επανεξέταση της παγκόσμιας οικονομίας των πλαστικών και δεν μπορούμε να κολλήσουμε σε τακτικές εκτροχιασμού και ψευδείς λύσεις”, δήλωσε η Κριστίνα Ντίξον της Υπηρεσίας Περιβαλλοντικών Ερευνών.