Οι επιδράσεις του Brexit στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την επιχειρηματική κοινότητα

Τις βασικές επιδράσεις της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, τις δομές, τις επιχειρήσεις και τις υπηρεσίες που παρέχονται σε αυτό, εξετάζει μελέτη του καθηγητή Δημοσίου Οικονομικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και γενικού γραμματέα της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Χρήστου Βλ. Γκόρτσου. Η μελέτη εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής Νομισματικών και Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με θέμα «Potential Concepts for the future EU-UK Relationship Financial Services» και είναι διαθέσιμη στον διαδικτυακό τόπο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι βασικές επιδράσεις της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ εξετάζονται υπό το πρίσμα τριών εναλλακτικών σεναρίων για το μέλλον της σχέσης των δύο πλευρών. Επιπλέον, στην μελέτη διερευνάται η επίδραση της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ αναφορικά με το θεσμικό πλαίσιο που διέπει το νομισματικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Εξετάζονται επίσης οι βασικές εναλλακτικές επιλογές που θα μπορούσαν να καθορίσουν τον τρόπο λειτουργίας τόσο των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου που λειτουργούν στην ΕΕ, όσο και των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που λειτουργούν στο Ηνωμένο Βασίλειο (GATS, διμερείς εμπορικές συμφωνίες και συμμετοχή στην Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (EEA)).

Στη μελέτη παρουσιάζονται οι διαφορετικές επιπτώσεις που θα υπάρξουν ανάμεσα στις επιχειρήσεις που έχουν ιδρυθεί με την μορφή θυγατρικών καθώς στις επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή υποκαταστημάτων, καθώς το ευρωπαϊκό «κοινό διαβατήριο» και οι ευρωπαϊκές ελευθερίες για την εγκαθίδρυση και την προσφορά υπηρεσιών είναι σημαντικές για τις επιχειρήσεις που λειτουργούν με την μορφή υποκαταστημάτων ή παρέχουν υπηρεσίες χωρίς εγκατάσταση στη χώρα υποδοχής.

Τα ζητήματα αναφορικά με το διαβατήριο είναι πολύ σημαντικά, αλλά όχι το μοναδικό νομικό ζήτημα που προκύπτει από την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Για αυτό το λόγο η μελέτη αυτή δεν περιορίζεται μόνον στα ζητήματα διαβατηρίου, αλλά επιπλέον αξιολογεί το αντίκτυπο της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ σε ρυθμιστικά ζητήματα που αφορούν πιστωτικά ιδρύματα, όπως η προληπτική τους εποπτεία και ρύθμιση, η εξυγίανσή τους και η συμμετοχή τους σε συστήματα εγγύησης καταθέσεων.

Εξετάζεται επιπλέον ο αντίκτυπος στα συστήματα πληρωμών και τις δομές της κεφαλαιαγοράς υπό το καθεστώς «τρίτης χώρας».

Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης είναι δύο. Το πρώτο βασικό συμπέρασμα είναι ότι το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο προσφέρει ένα ευνοϊκό καθεστώς στο εμπόριο των υπηρεσιών που διεξάγεται στην περιοχή της, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοπιστωτικών. Συγκεκριμένα, βασιζόμενο στην αρχή του «Ευρωπαϊκού διαβατηρίου», μια επιχείρηση που έχει τα κεντρικά της γραφεία σε χώρα μέλος της ΕΕ μπορεί να ιδρύσει υποκαταστήματα και/ή να προσφέρει διασυνοριακές υπηρεσίες σε οποιαδήποτε άλλη χώρα μέλος της ΕΕ, δεδομένου ότι οι αρχές της χώρας μέλους υποδοχής θεωρούν ότι οι συνθήκες που έχει ορίσει η νομοθεσία της ΕΕ πληρούνται. Το Ευρωπαϊκό διαβατήριο είναι ένα από τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την πρόσβαση στην ενσωματωμένη κοινή Ευρωπαϊκή αγορά, το οποίο το ΗΒ θα μπορούσε να απωλέσει εάν η σχέση της με την ΕΕ αποκτούσε μορφή «τρίτης χώρας».

Στην περίπτωση αυτή, οι βρετανικές επιχειρήσεις που έχουν πρόθεση να προσφέρουν χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στην ΕΕ θα πρέπει είτε να επιλέξουν να λειτουργήσουν με μορφή θυγατρικής σε μια χώρα μέλους της ΕΕ και να λειτουργούν στην ΕΕ χρησιμοποιώντας το κοινό διαβατήριο μέσω αυτής της θυγατρικής ή θα πρέπει να συμμορφώνονται με το διαφορετικό ρυθμιστικό πλαίσιο της κάθε χώρας, δεδομένου ότι η σχετική νομοθεσία δεν προσφέρεται για την εφαρμογή ενός ενοποιημένου νομικού πλαισίου για επιχειρήσεις τρίτων χωρών.

Το δεύτερο βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι η συμμετοχή της Βρετανικής κυβέρνησης, της Τράπεζας της Αγγλίας καθώς και άλλων Βρετανικών διοικητικών αρχών σε διεθνείς οργανισμούς και σε διεθνή οικονομικά φόρα, που καθορίζουν το πλαίσιο που διέπει το οικονομικό σύστημα, αποτελεί εγγύηση ότι το Βρετανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και η Βρετανική χρηματοπιστωτική νομοθεσία θα συνεχίσουν να επηρεάζουν, να επηρεάζονται αλλά και να καθορίζονται από τις διεθνείς ρυθμιστικές εξελίξεις, αναφορικά με τη διασφάλιση της σταθερότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα ασφαλές καταφύγιο για την μελλοντική σχέση ΕΕ και ΗΒ στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, στο βαθμό που το χρηματοπιστωτικό σύστημα και η χρηματοπιστωτική νομοθεσία των (υπόλοιπων) χωρών μελών της ΕΕ επηρεάζονται εξίσου από τις διεθνείς ρυθμιστικές εξελίξεις.

Ο κ. Γκόρτσος μετά από 17 χρόνια στην θέση του γενικού γραμματέα της ΕΕΤ αποχωρεί την 1η Μαρτίου από την θέση αυτή, προκειμένου να ασχοληθεί με το ακαδημαϊκό του έργο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Καθήκοντα γγ της ΕΕ αναλαμβάνει, μετά από ομόφωνη απόφαση του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης, η καθηγήτρια Χαρούλα Απαλαγάκη.