Οδήγηση – έρευνα: Στο τιμόνι με «συνεπιβάτες» την υπνηλία και την κόπωση

«Τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν µία παγκόσμια µάστιγα. Στην Ελλάδα όμως, το πρόβλημα της οδικής ασφάλειας εμφανίζεται οξύτερο. Παρά τις κατ’ επανάληψη προσπάθειες, τα αποτελέσματα δεν είναι τα επιδιωκόμενα και σε κάθε περίπτωση η χώρα μας απέχει σημαντικά από το να χαρακτηριστεί το επίπεδο της οδικής ασφάλειας ικανοποιητικό. Πιο συγκεκριμένα, η χώρα μας σε σύγκριση με την Ευρώπη των 27 Κ-Μ, για το έτος 2019 βρίσκεται στην 21η θέση (απώλειες σε θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα) παρόλο που από το 2010 έως το 2019 έχει καταφέρει να μειώσει τις απώλειές της σε νεκρούς κατά περίπου 45 %. Το δε οικονομικό κόστος από τα τροχαία ατυχήματα σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα ανέρχεται στο 1-3% του ΑΕΠ κάθε κράτους. Στην ΕΕ ετησίως διατίθεται ποσό ύψους 160 δισ. ευρώ για αποζημιώσεις, το οποίο ισοδυναμεί με το 2% του ΑΕΠ της ΕΕ».

Πρόκειται για στοιχεία έρευνας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Συγκεκριμένα, στον αυτοκινητόδρομο Αιγαίου και συγκεκριμένα στα όρια δικαιοδοσίας του Τμήματος Τροχαίας Αυτοκινητοδρόμων ΠΑΘΕ Μαγνησίας (από Μ. Μοναστήρι Λάρισας έως και τις Ράχες Φθιώτιδας) πραγματοποιήθηκε έρευνα της οποίας το αντικείμενο είχε να κάνει με τους παράγοντες που επηρεάζουν τα επίπεδα ημερήσιας υπνηλίας και κόπωσης σε επαγγελματίες και ερασιτέχνες οδηγούς, κάτι το οποίο δεν αξιολογείται στους ελέγχους ρουτίνας ούτε προβλέπεται από τον ΚΟΚ ενώ, φαίνεται να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την οδική συμπεριφορά και ασφάλεια.

Η έρευνα αφού έλαβε έγκριση από την Επιτροπή Δεοντολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διεξήχθη κατά τους μήνες Ιούλιο έως και Οκτώβριο του 2020 από το διοικητή της υπηρεσίας αυτής αστυνομικό υποδιευθυντή Ελευθέριο Αναδιώτη υπό την επίβλεψη του Δρ. Γεώργιου Σακκά, επίκουρου καθηγητή του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το δείγμα αυτής αποτέλεσαν εκατό οδηγοί (πενήντα ερασιτέχνες και πενήντα επαγγελματίες / οδηγοί φορτηγών), οι οποίοι κινήθηκαν στον κύριο οδικό άξονα της χώρας και αξιολογήθηκαν για τις ανάγκες της μελέτης ενώ, το ποσοστό συμμετοχής και συναίνεσης των οδηγών άγγιξε το απόλυτο.

Πιο συγκεκριμένα, οι οδηγοί σταθμεύονταν με ασφάλεια στα parking του Αυτοκινητόδρομου καθώς και στα Σ.Ε.Α. Αλμυρού, εισέρχονταν σε ένα ειδικά διαμορφωμένο όχημα το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τις ανάγκες της μελέτης, ενημερώνονταν για την έρευνα και συμπλήρωναν αίτησης συναίνεσης (προστασία GDPR/Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων). Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή στο ΤΕΦΑΑ του πανεπιστημίου Θεσσαλίας Γιώργο Σακκά, από την μελέτη εξήχθησαν χρήσιμα συμπεράσματα και έγινε φανερό ότι η ατομική υγεία του καθενός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οδηγική συμπεριφορά και η καλή κατάσταση αυτής ενισχύει τις συνθήκες οδικής ασφάλειας. Ομοίως, η συστηματική άσκηση και η καλή σωματική επάρκεια επηρεάζει θετικά τη σωματική και ψυχική υγεία των ατόμων καθώς επίσης μειώνει τα επίπεδα σωματικής και πνευματικής κόπωσης μειώνοντας έτσι έναν από τους παράγοντες πρόκλησης τροχαίου ατυχήματος.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και στο ερώτημα τι γίνεται με το θέμα της υπνηλίας στους οδηγούς απουσιάζει παντελώς το τόσο σημαντικό θέμα της υπνηλίας για όλες τις κατηγορίες των οδηγών.

Μόλις τις αρχές του μήνα Ιουνίου τ.ε, δημοσιεύτηκε έρευνα από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Μεταφορές (ETF) όπου εκπροσωπεί πάνω από 3,5 εκατομμύρια εργαζόμενους και η οποία χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την κόπωση των οδηγών στον τομέα των μεταφορών. Όπως αναφέρεται, η κόπωση στους επαγγελματίες οδηγούς αποτελεί άγραφο κανόνα στους δρόμους της ΕΕ και συνδέεται άμεσα με τις κακές συνθήκες εργασίας. Σύμφωνα με το ETF, το 60% των οδηγών φορτηγών και το 66% των οδηγών λεωφορείων και πούλμαν δήλωσαν ότι έπρεπε να οδηγούν ενώ ήταν κουρασμένοι, ενώ 772 οδηγοί (27%) δήλωσαν ότι σχεδόν τράκαραν και προκάλεσαν μεγάλο τροχαίο ατύχημα λόγω κόπωσης. Το σημαντικό όμως, είναι ότι σχεδόν το 1/3 των οδηγών φορτηγών και το 1/4 των οδηγών πούλμαν ανέφεραν ότι κοιμήθηκαν στο τιμόνι κατά τη διάρκεια της οδήγησης, χωρίς να προκαλέσουν όμως κάποιο ατύχημα.

Η έρευνα θα συνεχιστεί και αυτή τη φορά θα μελετηθεί άλλη ομάδα επαγγελματιών οδηγών, αυτή που επιφορτίζεται με τις μεταφορικές επιχειρήσεις που εξυπηρετούν τη μετακίνηση του επιβατικού κοινού μεταξύ των ελληνικών πόλεων με χρήση λεωφορείων. Θα μελετηθούν οι επαγγελματίες οδηγοί των ΚΤΕΛ και οδηγοί φορτηγών σε μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας η οποία ψάχνει φορείς για να συνεισφέρουν οικονομικά στα έξοδα της μελέτης.

Είναι πρώτη φορά που τέτοιου είδους έρευνα πραγματοποιήθηκε στην ελληνική επικράτεια και όπου τα στοιχεία και τα αποτελέσματα αυτής, μπορεί να αποτελέσουν εφαλτήριο για επικοινωνία με συγκεκριμένες οδηγίες και στοχευμένες καμπάνιες οδικής ασφάλειας με στόχο τη βελτίωση της οδικής συμπεριφοράς και της μείωσης των ατυχημάτων.

Ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Γεώργιος Σακκάς δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τα εξής:

«Η ποιοτική ξεκούραση και ο αναζωογονητικός ύπνος φαίνεται να αποτελούν τα κύρια εφόδια για την αποφυγή της κόπωσης και της υπνηλίας κατά την διάρκεια της οδήγησης. Οι νέες τεχνολογίες στα συστήματα υποβοήθησης στην οδήγηση αλλά και η καλή σωματική και ψυχική υγεία μπορούν να μειώσουν ακόμα περισσότερο τα ατυχήματα και τα δυστυχήματα στους δρόμους. Ας δουλέψουμε όλοι στο να μην χαθούν άλλες ζωές στους δρόμους».