Ο Πούτιν ετοιμάζεται να κλείσει τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου και η Γερμανία φοβάται ότι δεν θα την ξανανοίξει…

Όταν ο κύριος αγωγός για το ρωσικό φυσικό αέριο προς την Ευρώπη διακόπτεται για 10ήμερη συντήρηση τη Δευτέρα, η Γερμανία και οι σύμμαχοί της προετοιμάζονται μήπως ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν χρησιμοποιήσει την ευκαιρία για να διακόψει οριστικά τις ροές, αναφέρει το Bloomberg.  

Εάν η Μόσχα δώσει σήμα ότι ο αγωγός Nord Stream 1 δεν θα επανέλθει όπως έχει προγραμματιστεί, η κυβέρνηση του καγκελάριου Όλαφ Σολτς θα ενεργοποιήσει πιθανότατα μέτρα έκτακτης ανάγκης, όπως η διανομή και η διάσωση εταιρειών. Οι συνέπειες θα σήμαιναν σχεδόν σίγουρα μια βαθιά ύφεση για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και θα δημιουργούσαν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε ολόκληρη την ήπειρο.

“Ανησυχούμε; Ναι, ανησυχούμε πολύ”, δήλωσε ο Κρίστιαν Κούλμαν, διευθύνων σύμβουλος του γερμανικού χημικού γίγαντα Evonik Industries AG. “Θα ήταν αφελές και αστρονομικό να μην ανησυχούμε”.

Δεδομένης της εξάρτησης της Γερμανίας από τη Ρωσία για περισσότερο από το ένα τρίτο των προμηθειών της σε φυσικό αέριο και της έλλειψης βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων βραχυπρόθεσμα, η ευκαιρία να προκληθεί ζημιά στην Ευρώπη σε αντίποινα για τις κυρώσεις και την υποστήριξη προς την Ουκρανία μπορεί να είναι πολύ καλή για το Κρεμλίνο για να την αφήσει να περάσει. 

Ενώ η Μόσχα αρνείται ότι χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο, ο υπολογισμός για τον Πούτιν είναι τόσο απλός όσο και κυνικός. Η Ευρώπη προσπαθεί απεγνωσμένα να γεμίσει τις αποθήκες για να θερμαίνονται τα σπίτια και να λειτουργούν τα εργοστάσια κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Έτσι, όσο πιο γρήγορα ενεργήσει η Μόσχα για να διαταράξει περαιτέρω τις αγορές φυσικού αερίου, τόσο υψηλότερες θα είναι οι τιμές και τόσο περισσότερο χρόνο θα έχει η Ρωσία για να αποκομίσει τα οφέλη. 

“Η Ρωσία έχει μόνο τόσες μάρκες που μπορεί να παίξει”, δήλωσε η Όλγα Χάκοβα, αναπληρώτρια διευθύντρια στο Παγκόσμιο Ενεργειακό Κέντρο του Atlantic Council. “Προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τα εργαλεία που τους έχουν απομείνει”.

Οι δεκαετίες που η Ρωσία λειτουργούσε ως σταθερός ενεργειακός εταίρος έχουν φύγει από το παράθυρο κατά τους μήνες που ακολούθησαν την εισβολή της στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου. Η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει πλέον καμία ορατότητα στα σχέδια του Πούτιν, με τις γραμμές επικοινωνίας με τον κρατικό γίγαντα φυσικού αερίου Gazprom PJSC να έχουν κοπεί και τους αξιωματούχους στο Βερολίνο να αναφέρονται στη χώρα ως “μαύρο κουτί”.

Η Γερμανία προετοιμάζει σταδιακά τη χώρα των 80 εκατομμυρίων κατοίκων για τις δύσκολες στιγμές που έρχονται. Ο Σολτς συνέκρινε την κατάσταση με την έξαρση του πληθωρισμού στις δεκαετίες του 1960 και του 70 και προειδοποίησε ότι δεν θα τελειώσει σύντομα. 

Ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ έχει ανακαλέσει εικόνες από τη χρηματοπιστωτική κρίση, προειδοποιώντας για μετάδοση όπως η Lehman Brothers και απηχώντας πρόσφατα τον Μάριο Ντράγκι, ο οποίος ως επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εκείνη την εποχή υποσχέθηκε περίφημα να κάνει “ό,τι χρειαστεί” για να σώσει το ευρώ.

Αυτή τη φορά, ο επείγων χαρακτήρας επικεντρώνεται στην αποτροπή της κατάρρευσης των ενεργειακών αγορών και των επιπτώσεων που θα είχε αυτό για τη βιομηχανική μηχανή της Ευρώπης.

Ο αντίκτυπος της ενεργειακής συμπίεσης γίνεται σταδιακά πιο απτός. Το Μόναχο μείωσε τη θερμοκρασία των δημόσιων πισινών του, η Κολωνία σβήνει τα φώτα των δρόμων και το Αμβούργο σχεδιάζει να διαθέτει ζεστό νερό μόνο σε ορισμένες ώρες της ημέρας. 

Τα κοινοβουλευτικά γραφεία στο Βερολίνο μειώνουν τους θερμοστάτες και η Vonovia SE, ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης της Γερμανίας, θα αρχίσει να μειώνει τις νυχτερινές θερμοκρασίες στο μεγαλύτερο μέρος των διαμερισμάτων της στους 17 βαθμούς Κελσίου (63 βαθμούς Φαρενάιτ).  

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας, η κυβέρνηση Scholz ενισχύει τις εξουσίες της, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης νομοθεσίας που θα της επιτρέψει να αποκτήσει μερίδια για τη διάσωση προβληματικών ενεργειακών εταιρειών όπως η Uniper SE. Ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού φυσικού αερίου στη Γερμανία και βασικός προμηθευτής των τοπικών επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας άσκησε πίεση στην κυβέρνηση λέγοντας την Παρασκευή ότι στερείται μετρητών. 

Η Uniper δεν θα έχει σύντομα άλλη επιλογή από το να αποσύρει φυσικό αέριο από την αποθήκη, να αυξήσει τις τιμές για τους πελάτες και ακόμη και να μειώσει την προσφορά. Αυτό είναι ακριβώς το είδος των επιπτώσεων που επιδιώκει να αποφύγει ο Χάμπεκ, καθώς προσπαθεί να υπερασπιστεί την οικονομία από την οπλοποίηση των ενεργειακών πόρων της Ρωσίας.

“Δεν θα επιτρέψουμε σε μια συστημικά σημαντική εταιρεία να πτωχεύσει και να προκαλέσει αναταραχή στην παγκόσμια αγορά ενέργειας ως αποτέλεσμα”, δήλωσε ο Χάμπεκ σε απάντηση στην ανακοίνωση της Uniper, προσθέτοντας ότι η μορφή της στήριξης είναι ακόμη υπό συζήτηση.

Για να καταπολεμήσει την κρίση, η Γερμανία υποχωρεί επίσης στις περιβαλλοντικές της δεσμεύσεις, αναβιώνοντας τις μονταρισμένες μονάδες άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η κίνηση αυτή θα επιτρέψει στη χώρα να μειώσει την ποσότητα φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας κατά 52% τους επόμενους 12 μήνες, σύμφωνα με εκτιμήσεις του BloombergNEF. 

Η κυβέρνηση έχει ήδη την αρμοδιότητα να τιμολογεί το φυσικό αέριο. Κλιμάκωσε το επίπεδο συναγερμού στο δεύτερο υψηλότερο στάδιο “συναγερμού” στα μέσα Ιουνίου, αφού ο ρωσικός κρατικός γίγαντας φυσικού αερίου Gazprom PJSC μείωσε τις ροές του Nord Stream κατά 60%. 

Η κήρυξη “έκτακτης ανάγκης” θα επέτρεπε στη ρυθμιστική αρχή δικτύου της Γερμανίας Bundesnetzagentur να ελέγξει τη διανομή. Ενώ τα νοικοκυριά και οι κρίσιμες υποδομές, όπως τα νοσοκομεία, θα προστατεύονταν, οι βιομηχανικές εταιρείες θα μπορούσαν να δουν τις παραδόσεις να μειώνονται και οι καταναλωτές θα μπορούσαν ακόμη να υποχρεούνται να μειώσουν τους θερμοστάτες και να μειώσουν τις θερμοκρασίες στους λέβητες νερού. 

Η ρυθμιστική αρχή, γνωστή ως BNetzA, επεξεργάζεται εσπευσμένα μοντέλα που θα της επέτρεπαν να λάβει μια “λιγότερο κακή απόφαση” σχετικά με τη διανομή, αλλά δεν θα είναι έτοιμα πριν από το φθινόπωρο, δήλωσε ο Κλάους Μιούλερ, επικεφαλής της υπηρεσίας. 

Η Γερμανία στοχεύει να έχει γεμίσει τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης τουλάχιστον κατά 90% μέχρι τον Νοέμβριο. Το σημερινό επίπεδο είναι περίπου 63%, και ο ρυθμός πλήρωσης την τελευταία εβδομάδα – ο οποίος πιθανότατα θα μειωθεί όταν ο Nord Stream σταματήσει να λειτουργεί – θα σήμαινε ότι θα χρειάζονταν 86 ημέρες για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος.

Εν τω μεταξύ, οι εταιρείες σε όλη τη Γερμανία προετοιμάζονται εξασφαλίζοντας αποθέματα, αναζητώντας εναλλακτικά καύσιμα και επανεξετάζοντας τους κινδύνους από τη διακοπή λειτουργίας του εξοπλισμού. Οι κατασκευαστές στη γειτονική Πολωνία προετοιμάζονται επίσης για δελτίο κατανάλωσης.

“Το να ανησυχούμε γι’ αυτό δεν αρκεί”, δήλωσε ο Kullmann της Evonik, ο οποίος είναι επίσης επικεφαλής του λόμπι της χημικής βιομηχανίας της Γερμανίας. “Δεν βρισκόμαστε σε ένα σεμινάριο πανεπιστημίου που συζητά για την κοινωνιολογία. Πρέπει να αναλάβουμε δράση. Πρέπει να προετοιμαστούμε για αυτό το σενάριο”.

Ακόμη και χωρίς την πλήρη διακοπή του Nord Stream, ο Πούτιν έχει ήδη πλήξει την ευρωπαϊκή οικονομία. Η ING εκτιμά ότι η ευρωζώνη θα υποκύψει σε ύφεση ανεξάρτητα από τις επόμενες κινήσεις της Ρωσίας στον τομέα της ενέργειας. 

Καθώς η ένταση αυξάνεται, ο Χάμπεκ έχει καταφύγει σε απελπισμένα μέτρα. Αυτή την εβδομάδα, απηύθυνε δημόσια έκκληση στον Καναδά να απελευθερώσει μια τουρμπίνα του Nord Stream που βρισκόταν στη χώρα για επισκευές, αλλά εγκλωβίστηκε λόγω των κυρώσεων.

Ενώ ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι η Ρωσία θα είναι σε θέση να άρει τις ροές του αγωγού εάν το εξάρτημα επισκευαστεί και επιστραφεί, ο Χάμπεκ δεν αναμένει αλλαγή τακτικής. Δήλωσε στο Bloomberg ότι η έκκληση είχε ως στόχο να “απομακρύνει αυτόν τον δρόμο των δικαιολογιών” από τον Πούτιν.

Είναι ένα σημάδι ότι το Βερολίνο γνωρίζει ότι δεν του έχουν απομείνει πολλές επιλογές.

“Ήταν σοβαρό λάθος που η Γερμανία εξαρτήθηκε τόσο πολύ από μία χώρα όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό, και αυτή η χώρα είναι η Ρωσία”, δήλωσε ο Χάμπεκ σε συνέντευξή του. “Χρειάστηκαν δεκαετίες για να δημιουργηθεί η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και προσπαθούμε να το αλλάξουμε αυτό τώρα μέσα σε λίγους μήνες”.