Νέα 5ετής συμφωνία Ελλάδας – ΗΠΑ: Δέσμευση για προστασία εθνικής κυριαρχίας από ένοπλη επίθεση…

«Με μεγάλη ικανοποίηση, αλλά και αίσθημα ευθύνης υποδέχομαι τη νέα πενταετή Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας – Ηνωμένων Πολιτειών. Η υπογραφή της σφραγίζει την ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Και, ταυτόχρονα, αποτελεί ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης προς τη χώρα μας ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην ταραγμένη περιοχή μας», τονίζει σε δήλωσή του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Επισημαίνει ότι στο εξής, οι ΗΠΑ ενισχύουν το στρατηγικό τους αποτύπωμα στην Ελλάδα σε περιοχές κρίσιμης σημασίας, σε μία ακτίνα από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη. «Και μάλιστα σε μία περίοδο αναπροσαρμογής των διεθνών ενδιαφερόντων τους. Αναπτύσσουν, επίσης, τις αμυντικές επενδύσεις τους σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις. Ενώ δεσμεύονται για την από κοινού αντιμετώπιση απειλών ή προκλήσεων εναντίον της πατρίδας μας», σημειώνει.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογραμμίζει ότι πρόκειται για επιτυχία της χώρας, της κυβέρνησης και του υπουργού Εξωτερικών που υπογράφει αυτήν την ώρα την ανανέωση της συμφωνίας με τον Αμερικανό ομόλογό του. «Πολύ περισσότερο, καθώς αυτή θα συνοδεύεται και από επιστολή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, του κ. Μπλίκεν, με την οποία οι ΗΠΑ διακηρύσσουν την ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας, της ακεραιότητας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας» τονίζει.

Επίσης, αναφέρει ότι μετά την Στρατηγική Εταιρική Σχέση αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής με την Γαλλία, η χώρα μας προσθέτει, έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των διμερών συμμαχιών της. «Θωρακίζοντας τα εθνικά της συμφέροντα και τον δυναμικό γεωπολιτικό της ρόλο. Ενισχύοντας την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, αλλά και τους διατλαντικούς δεσμούς. Αλλά και υπογράφοντας συμφωνίες που εκπέμπουν μηνύματα ειρήνης και σταθερότητας» τονίζει ο πρωθυπουργός.

Τέλος, καταλήγοντας ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δηλώνει ότι η σημερινή θετική εξέλιξη είναι το αποτέλεσμα της μεθοδικής και συχνά αθόρυβης κυβερνητικής πολιτικής, που εξελίσσεται σταθερά, εδώ και δύο χρόνια, με άξονες την ενεργητική διπλωματία και την αμυντική εγρήγορση. «Έχοντας ως πρώτο της μέλημα την ασφάλεια και την πρόοδο της πατρίδας κι ως αταλάντευτη πυξίδα της το Διεθνές Δίκαιο, την ειρήνη και τη συνεργασία των λαών παντού και ιδίως στη Μεσόγειο», προσθέτει.

Επιστολή Μπλίνκεν με αναφορά στην εδαφική ακεραιότητα

Ο ηγετικός ρόλος που διαδραματίζει η Ελλάδα σε περιφερειακό επίπεδο βρίσκεται στο επίκεντρο της επιστολής που έστειλε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Η επιστολή του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας συνοδεύει τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) που υπογράφηκε σήμερα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Στην επιστολή, ο κ. Μπλίνκεν χαρακτηρίζει τη χώρα μας «περιφερειακό ηγέτη» και «πυλώνα σταθερότητας», μια αναφορά που υποδηλώνει την πεποίθηση ότι η Ελλάδα μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στην προώθηση της ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων, αλλά και να ενεργήσει ως παράγων σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Παράλληλα, η επιστολή επιβεβαιώνει τις άριστες διμερείς σχέσεις, οι οποίες, όπως αναφέρει, «έχουν φτάνουν σε νέα ύψη».

Δέσμευση για αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας από απειλές ή ένοπλη επίθεση  

Η συγκεκριμένη αμοιβαία δέσμευση περιλαμβάνεται και στο κείμενο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας. Παρόλα όμως αυτά, διπλωματικές πηγές αναγνωρίζουν τη σημασία της στην επιστολή Μπλίνκεν, καθώς, όπως εξηγούν, επαναλαμβάνεται σε μονομερές πολιτικό κείμενο, που αυτή τη φορά δεσμεύει αποκλειστικά τις ΗΠΑ. Μάλιστα, στην επιστολή αναφέρεται ότι η νέα συμφωνία «επεκτείνει την στρατηγική αμυντική μας εταιρική σχέση» και «έμπρακτα καταδεικνύει την σταθερή μας αποφασιστικότητα για προάσπιση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας ενάντιον απειλητικών δράσεων και ένοπλων επιθέσεων».

Σεβασμός των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας 

Η επιστολή Μπλίνκεν προχωρά ένα επιπλέον βήμα, καθώς για πρώτη φορά οι ΗΠΑ κάνουν ρητή αναφορά στην ανάγκη σεβασμού, όχι μόνο της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας, αλλά και των κυριαρχικών δικαιωμάτων που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Διπλωματικές πηγές αξιολογούν τη συγκεκριμένη αναφορά ως ένα εξαιρετικά σημαντικό νέο στοιχείο, που αναγνωρίζει και ζητά τον πλήρη σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην ΑΟΖ και στην υφαλοκρηπίδα της.

Αν και οι ΗΠΑ δεν έχουν υπογράψει την σύμβαση για το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι ο αμερικανικός παράγοντας αναγνωρίζει ότι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας αποτελεί μέρος του εθιμικού δικαίου, είναι δεσμευτικό για όλες τις χώρες και διέπει την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.  

Δυνατότητα ανάπτυξης αμερικανικών δυνάμεων σε ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης

Οι ΗΠΑ τονίζουν ότι οι αμερικανικές δυνάμεις θα μπορούν να επιχειρούν και να πραγματοποιούν εκπαιδευτικές ασκήσεις, τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στα νησιά. Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι πρόκειται για μια πολιτικά δεσμευτικά κίνηση, η οποία σημαίνει ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν de facto την πλήρη κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά και τη δυνατότητα στρατιωτικοποίησής τους.

Ουάσιγκτον-Αθήνα: Συνεργασία πάνω σε κοινές αξίες 
 
Τέλος, στην επιστολή γίνεται αναφορά στην κοινή αφοσίωση της Ελλάδας και των ΗΠΑ στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνικής προόδου. Όπως σημειώνεται, αυτό το κοινό αξιακό πλαίσιο αντικατοπτρίζεται στην ανανεωμένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας.

Η υπογραφή Δένδια – Μπλίκεν

Η επιβεβαίωση του στρατηγικού και σταθεροποιητικού ρόλου που διαδραματίζει η Ελλάδα από την περιοχή των Βαλκανίων μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται στον πυρήνα της νέας Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) που υπέγραψε η χώρα μας με τις ΗΠΑ.

Λίγο μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης του Νίκου Δένδια με τον Άντονι Μπλίνκεν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι δύο υπουργοί προσήλθαν στην αίθουσα Benjamin Franklin όπου υπέγραψαν σε ειδική τελετή την πενταετή ανανέωση της συμφωνίας.

Στον απόηχο της υπογραφής, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η MDCA αποτελεί μια ψήφο εμπιστοσύνης που αναγνωρίζει έμπρακτα τον διευρυμένο γεωπολιτικό ρόλο που καλείται να παίξει η Ελλάδα.

 Όπως μάλιστα επισημαίνουν, οι ΗΠΑ επιλέγουν να ενισχύσουν το γεωπολιτικό και στρατηγικό τους αποτύπωμα στη χώρα μας, την ίδια ώρα που απομακρύνονται από την Ευρώπη και στρέφουν το στρατηγικό τους ενδιαφέρον στον Ειρηνικό. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στο γκρουπ των ελάχιστων ευρωπαϊκών χωρών στις οποίες οι ΗΠΑ επενδύουν για το μέλλον.

Τι «μας» αφορά από την συμφωνία

Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται για συμβατική δέσμευση που θα συνεχίσει να ακολουθείται ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι ο ένοικος στον Λευκό Οίκο.

Υπό αυτό το πρίσμα, ένα άλλο στοιχείο που αποτιμάται θετικά είναι η πενταετής χρονική παράταση, με δεδομένο ότι προσδίδει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα στην αμυντική σχέση και επιτρέπει στην Ουάσινγκτον να επενδύσει γεωπολιτικά και στρατηγικά στην Ελλάδα. Οι διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η μεγαλύτερη χρονική διάρκεια θα επιτρέψει στη συμφωνία να απαλλαγεί από τη συγκυρία της στιγμής, η οποία διαμορφώνεται από τις σχέσεις που έχουν οι ΗΠΑ με άλλα κράτη της περιοχής.

Ένα άλλο θετικό γεγονός που καταδεικνύει την αυτοτελή στρατηγική αξία της Ελλάδας είναι ότι σε αντιδιαστολή με το παρελθόν οι ΗΠΑ δεν επιχείρησαν να κάνουν ένα αντίστοιχο άνοιγμα προς την Τουρκία. Διπλωματικές πηγές παρατήρησαν ότι είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ δεν βάζουν την Ελλάδα και την Τουρκία στο ίδιο καλάθι. Αντιθέτως, η Ουάσιγκτον φαίνεται ότι δεν πτοείται από την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας και δεν διστάζει να αναπτύξει τις δυνάμεις της στην Ελλάδα.

Η επιλογή της Αλεξανδρούπολης θεωρείται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που υποδηλώνει την αμερικανική βούληση για την ενίσχυση της ασφάλειας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το γεγονός ότι αυτή η επιλογή γίνεται με παράκαμψη των Στενών του Βοσπόρου, εκτιμάται ότι θα προσκομίσει οφέλη για την ευρύτερη περιοχή του Έβρου και της Θράκης. Κάνοντας μια συνολική αποτίμηση της δυναμικής που εμφανίζουν οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις, διπλωματικές πηγές υπογράμμισαν ότι «η διμερής σχέση έχει περάσει σε επίπεδο χωρίς σύγκριση στην διακοσαετή ιστορία των δύο κρατών».

Προστασία της Ελληνικής Εδαφικής Ακεραιότητας

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της χώρας θωρακίζεται περαιτέρω, τόσο μέσω της ρητής αναφοράς που υπάρχει στο κείμενο της συμφωνίας, όσο και μέσω της παρουσίας αμερικανικών δυνάμεων σε περιοχές κλειδιά, όπως ο Έβρος και η Κρήτη. Τρεις δεκαετίες μετά την αρχική συμφωνία και μέσα σε ένα εντελώς διαφορετικό γεωπολιτικό περιβάλλον οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας.

Αμερικανική Καταδίκη του Casus Belli

Για πρώτη φορά σε συμβατικό κείμενο που αφορά τη χώρα μας, οι ΗΠΑ ξεκαθαρίζουν ότι η απειλή χρήσης βίας είναι μη αποδεκτή πρακτική. Η συγκεκριμένη αναφορά ερμηνεύεται από την ελληνική πλευρά ως μια έμμεση καταδίκη του τουρκικού casus belli. Η συγκεκριμένη διατύπωση θεωρείται, λοιπόν, ότι φωτογραφίζει εμμέσως πλην σαφώς το casus belli, κάτι που κρινόταν απαραίτητο, καθώς όταν είχε υπογραφεί η συμφωνία η Τουρκία δεν είχε βάλει ακόμα την απειλή χρήσης βίας στο τραπέζι.

Σε αυτό το πλαίσιο, επιβεβαιώνεται η απόφαση για αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας απέναντι σε ενέργειες που απειλούν την ειρήνη και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι ένοπλες επιθέσεις. Μάλιστα οι δύο πλευρές δεσμεύονται να αποτρέψουν τέτοιες ενέργειες αλλά και να αντιταχθούν σε αυτές.

Ενίσχυση της Αμερικανικής Στρατιωτικής Παρουσίας σε Περιοχές Καίριας Στρατηγικής Σημασίας

Η νέα συμφωνία ενισχύει το αμερικανικό αποτύπωμα σε περιοχές καίριας στρατηγικής σημασίας για την χώρα μας. Η επιλογή στρατοπέδου πλησίον της Αλεξανδρούπολης και του Ναύσταθμου της Σούδας αποτελούν δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα, καθώς πρόκειται για περιοχές όπου εμφανίζεται έντονη τουρκική παραβατικότητα. Όσον αφορά την Αλεξανδρούπολη, οι μνήμες από τα γεγονότα του Έβρου παραμένουν νωπές, ενώ η Κρήτη συνδέεται με το παράνομο τουρκολυβικό μνημόνιο, το οποίο εντάσσεται στο ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο του τουρκικού αναθεωρητισμού.

Επιπλέον, η χρονική παράταση της συμφωνίας ανοίγει πλέον τον δρόμο για την εκταμίευση κονδυλίων από το αμερικανικό Κογκρέσο, τα οποία θα επιτρέψουν τη πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε έργα στρατιωτικών υποδομών. Η συμφωνία επιτρέπει στη χώρα μας τη χρήση αυτών των εκσυγχρονισμένων εγκαταστάσεων και συνεπώς θα λειτουργήσει και προς όφελος των Ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων.

Με τα νέα δεδομένα, η συμφωνία είναι πενταετής και προβλέπει μια περίοδο χάριτος δύο ετών στην περίπτωση που μια από τις δύο πλευρές αποφασίσει να την καταγγείλει.

Ανοιχτό Παράθυρο για την Μελλοντική Επέκταση του Αμερικανικού Στρατιωτικού Αποτυπώματος σε Ελληνικά Νησιά

Η νέα συμφωνία όχι μόνο δεν αποκλείει την μελλοντική αμερικανική παρουσία στα Ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης, αλλά περιλαμβάνει και ρητή πρόβλεψη για την επέκταση και σε άλλες εγκαταστάσεις. Διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν ότι η αμερικανική πλευρά δεν επιθυμούσε στην παρούσα τουλάχιστον συγκυρία να δεσμευτεί άμεσα για άλλες περιοχές. Ερμηνεύοντας, λοιπόν, τη συγκεκριμένη απόφαση, εκτίμησαν ότι έχει να κάνει με γεωγραφικές επιλογές αλλά και οικονομικούς λόγους. Ωστόσο, η συμφωνία βάζει τα θεμέλια για τη μελλοντική αύξηση των τοποθεσιών εφόσον το επιβάλουν οι συνθήκες.

Οι Διμερείς Συμφωνίες Δημιουργούν μια Ασπίδα Προστασίας που Υπερβαίνει Δεσμεύσεις σε Πολυμερή Σχήματα

Υπό το φως των νέων συμφωνιών με τις ΗΠΑ και την Γαλλία, διπλωματικές πηγές υπογράμμισαν το γεγονός ότι στρατηγικοί σύμμαχοι της Ελλάδας αποφασίζουν να επενδύουν διμερώς στην χώρα μας και συνεπώς να ενισχύσουν περαιτέρω τις υπάρχουσες δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει εντός του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Όπως σημείωσαν το συγκεκριμένο γεγονός υποδηλώνει την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδουν στην προστασία και την ευημερία της χώρας μας. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι στρατηγικοί εταίροι όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι οποίοι βρίσκονται εκτός των πολυμερών σχημάτων, επενδύουν στην ελληνική άμυνα. Η συγκεκριμένη εξέλιξη εκτιμάται ότι ανοίγει τον δρόμο για την ενίσχυση των δεσμών και με άλλους εταίρους.

Η Ελλάδα Καθίσταται Κρίσιμος Παράγοντας στην Ευρωπαϊκή Άμυνα και στην Ενδυνάμωση των Διατλαντικών Δεσμών

Διπλωματικές πηγές επισήμαναν ότι η νέα συμφωνία αποτελεί απόδειξη ότι η στρατηγική σχέση της Ελλάδας με τις ΗΠΑ παραμένει ακέραια και δυναμική. Για την ελληνική πλευρά, οι συμφωνίες με την Ουάσιγκτον και με το Παρίσι αλληλοσυμπληρώνονται και δεν είναι ανταγωνιστικές, καθώς αποτελούν σημεία ορόσημο στις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα για την Ευρωπαϊκή και την ευρωατλαντική ασφάλεια. Υπό αυτό το πρίσμα, σημειώνεται ότι η αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού προηγμένης τεχνολογίας συνεισφέρει στην ενίσχυση της άμυνας αλλά και της δίκαιης κατανομής των βαρών μεταξύ Ευρωπαίων συμμάχων και των ΗΠΑ εντός του ΝΑΤΟ.