Μύδια Πιερίας, ευλογημένα από τους Θεούς του Ολύμπου

Στην Πιερία την πατρίδα του Ορφέα, των Πιερίδων και των Μουσών, που είναι περισσότερο γνωστή για  το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και έδρα των Ελλήνων θεών, τον Όλυμπο, υπάρχουν και άλλοι θυσαυροί. Αρκεί κάποιος να τους αναζητήσει όχι στο βουνό, αλλά στη θάλασσα. Γιατί  η Πιερία είναι μια περιοχή που μπορείς να βρεθείς σε ελάχιστα λεπτά από τους πρόποδες του βουνού των 2.918 μέτρων σε υψόμετρο μηδέν.
Εκεί προς το χωριό Μακρύγιαλος, έξω από την Κατερίνη,  δεξιά στην Εθνική Οδό με κατεύθυνση προς Θεσσαλονίκη, βρίσκεται η μεγαλύτερη μυδοπαραγωγός περιοχή της Ελλάδας, η μοναδική Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ). Από την περιοχή αυτή μέσα στη θάλασσα στα δυτικά του Θερμαϊκού κόλπου παράγονται κάθε χρόνο χιλιάδες τόνοι μυδιού, η συντριπτική ποσότητα των οποίων εξάγεται. Σύμφωνα με τους καλλιεργητές, η ποιότητα του μυδιού είναι εξαιρετική γιατί οι μονάδες βρίσκονται κοντά σε εκβολές ποταμών και μεταφέρονται πολύτιμα θρεπτικά συστατικά για τα μύδια, ενώ η θερμοκρασία των νερών αν και έχει αυξηθεί λόγω κλιματικής αλλαγής – και αποτελεί πολύ μεγάλο κίνδυνο για την εκτροφή των μυδιών – βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με άλλες περιοχές.

Αδειοδοτημένες περιοχές καλιέργειας 

Οι καλλιεργητές ξεκινούν με τα ειδικά διαμορφωμένα πλοιάρια από το λιμανάκι του Κίτρους για να προσεγγίσουν τις καλλιέργειες, που ξεχωρίζουν από τις χιλιάδες μεγάλες μπλε πλαστικές σημαδούρες, που οριοθετούν τις αδειοδοτημένες περιοχές. Από τις σημαδούρες βλέπεις βόρεια την πόλη της Θεσσαλονίκης και βορειοανατολικά τη Μηχανιώνα.

Ο Τάσος Δραγάνης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Μυδοκαλλιεργητών του Μακρύγιαλου Πιερίας, βρίσκεται πάνω στο σκάφος μαζί με τον συνάδελφό του Σάββα Ρούσσο για να δείξουν σε ομάδα δημοσιογράφων την καλλιέργεια μυδιού.

Οι σημαδούρες είναι απλωμένες σε σειρές και ενωμένες με χοντρά σχοινιά σε μία περιοχή περίπου 1.700 στρεμμάτων. Τα μύδια είναι δεμένα σε αρμαθιές ανά μερικά εκατοστά, μήκους τριών μέτρων. Οι αρμαθιές βρίσκονται περίπου δύο με τρία μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Κάθε αρμαθιά ζυγίζει περίπου 30 με 35 κιλά όταν τα μύδια έχουν μεγαλώσει και είναι έτοιμα προς συλλογή και πώληση.

Το ειδικό πλοιάριο στο Θερμαϊκό κόλπο εν ώρα εργασίας. Συλλλέγει μύδια και αντικαθιστά όπου χρειάζεται τα διχτάκια στις αρμαθιές των μυδιών.

Περιγράφοντας τον κύκλο της εκτροφής, ο κ. Ρούσσος αναφέρει ότι γύρω στον Φεβρουάριο και πριν την συλλογή, τα μύδια εκχύνουν γενετικό υλικό το οποίο κολλάει στους γονοσυλέκτες μέσα στη θάλασσα. Από εκεί και πέρα η διάρκεια ζωής για να φθάσουν σε μέγεθος προς πώληση είναι 12 με 14 μήνες. Συνήθως η συλλογή γίνεται από τον Απρίλιο και μετά.

Ο Τάσος Δραγάνης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού Μυδοκαλλιεργητών του Μακρύγιαλου Πιερίας, επί το έργον πάνω στο πλοιάριο ανεβάζει με το ειδικό βίντσι αρμαθιές μυδιών.

«Το χειμώνα δεν έχουμε τόσες πολλές εργασίες. Περιμένουμε τα μύδια να μεγαλώσουν. Από τον Μάρτιο και μετά οι ξεκινούν πιο εντατικά οι εργασίες», προσθέτει ο κ. Ρούσσος.

Όπως αναφέρει ο κ. Δραγάνης και το επισημαίνει δίνοντας έμφαση, «η αδειοδοτημένη παραγωγή στην περιοχή ανέρχεται από 10.500 έως 12.000 τόνους», συμπληρώνοντας ότι «ποσοστό 95% με 97% της παραγωγής εξάγεται κυρίως σε τρεις χώρες και συγκεκριμένα σε Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία».

Στην  περιοχή έχουν δοθεί άδειες σε 72 επιχειρήσεις, οι οποίες είναι κυρίως μικρές οικογενειακές και απασχολούνται περί τα 300 άτομα ενώ υπάρχουν και τέσσερα εργαστήρια για βασική επεξεργασία.

Η Ελλάδα εξάγει αλλά και επανα-εισάγει το δικό της μύδι 

Παρά τις μεγάλες εξαγωγές οι παραγωγοί πρσπαθούν να βελτιώσουν τον κύκλο της προστιθέμενης αξίας, καθώς μεγάλο μέρος της μεταφέρεται στο εξωτερικό. Πως γίνεται αυτό;

Αυτό συμβαίνει διότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μονάδες συσκευασίας και συντήρησης του προϊόντος με αποτέλεσμα η επεξεργασία και η συντήρηση να γίνεται στο εξωτερικό. Στη συνέχεια τα μύδια επαναεισάγονται στην Ελλάδα για κατανάλωση.

Ο Σάββας Ρούσσος πάνω στο σκάφος.

Ο κ. Ρούσσος εξηγεί ότι το μύδι είναι ένα προϊόν με μικρή διάρκεια ζωής πέντε ημέρων, και ότι ο πελάτης θα πρέπει ο ίδιος όταν το αγοράζει νωπό να το συντηρήσει σε ψυγείο. »Είναι δύσκολο να το μεταφέουμε και να το πουλήσουμε για παράδειγμα στα νησιά», αναφέρει.
Το κενό αυτό στη μεταποίηση έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια σημαντικής προστιθέμενης αξίας. Συγκεκριμένα, οι τιμές που πιάνουν (εφέτος) οι μυδοκαλλιεργητές είναι 0,8 ευρώ έως 1 ευρώ το κιλό ενώ όταν τα ίδια μύδια επανεισάγονται από το εξωτερικό οι τιμές είναι πολλαπλάσιες.
Να σημειωθεί πως μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι τιμές που έπιαναν δεν ξεπερνούσαν το 0,4-0,5 ευρώ ανά κιλό.

Ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα είναι αυτό των απομιμήσεων. «Να ζητάτε ταυτότητα, από που είναι τα μύδια», αναφέρει με έμφαση ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού, κ. Δραγάνης, εξηγώντας ότι  «έχουμε όλες τις άδειες και τις πιστοποιήσεις ενώ γίνονται διαρκώς έλεγχοι ποιότητας. Αντίθετα, υπάρχουν κάποιοι που τα καλλιεργούν χωρίς άδεια και τα πωλούν χωρίς πιστοποιήσεις, ως μύδια Πιερίας. Αυτό μας κάνει μεγάλη ζημιά», σημειώνει, εκφράζοντας την πικρία του, διότι αυτό συμβαίνει, όπως αναφέρει με παράπονο, σε γνώση των αρχών.

Οι αρμαθιές ανασύρονται από τη θάλασσα.

Η συμβολή του Επιμελητηρίου Πιερίας 

Τα τελευταία χρόνια και με την αρωγή του Επιμελητηρίου Πιερίας, στο οποίο πρόεδρος είναι ο επιχειρηματίας Ηλίας Χατζηχριστοδούλου έχουν γίνει σημαντικά βήματα για να ενισχυθεί η προστιθέμενη αξία του προϊόντος σε ότι αφορά την πιστοποίηση. Όπως αναφέρει ο πρόεδρος στο Financial Report «το μεγάλο στοίχημα ήταν να κάνουμε τις επιχειρήσεις εξωστρεφείς. Καθοδηγήσαμε τη μικρή επιχείριση, που έχει τα πέντε, δέκα, δεκαπέντε άτομα, τυπώσαμε οδηγό εξωστρέφειας. Το επόμενο βήμα ήταν να κατοχυρώσουμε στην ΕΕ τα ονόματα και εμπορικά σήματα. Συνεπώς λάβαμε πριν από περίπου ενάμιση χρόνο την πιστοποίηση για  όλα τα προϊόντα που παράγει ο νόμος μας, μεταξύ αυτών και για τα μύδια. Υπάρχει συλλογικό σήμα».

O πρόεδρος του Επιμελητηρίου Πιερίας, Ηλίας Χατζηχριστοδούλου.

Ο ίδιος συνεχίζει λέγοντας, «στη συνέχεια το τρίτο βήμα που κάναμε είναι να βρούμε προγράμματα για να προωθήσουμε τα προϊόντα μας. Με την καθοδήγηση ειδικών προβάλουμε τα Μύδια Πιερίας σε διάφορες χώρες. Ετσι, δώσαμε υπεραξία στα προϊόντα. Τα πουλούσανε 40 λεπτά, τώρα το πουλάνε ένα ευρώ. Όμως συνεχίζει να παίρνει ο Ιταλός την αρμαθιά και την ξαναπουλάει στην Ελλάδα με τέσσερα ευρώ».

Να σημειωθεί πως και η δημοσιογραφική αποστολή είναι μέρος αξιοποίησης του Ευρωπαϊκού προγράμματος “Μύδια Πιερίας“που περιλαμβάνει δράσεις προώθησης, προβολής και αύξησης της αναγνωρισιμότητας του φρέσκου μυδιού Πιερίας στις αγορές της Ελλάδας, Ιταλίας, Βελγίου και Γαλλίας, με φορέα υλοποίησης το Επιμελητήριο Πιερίας.  Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις (Tuttofoo 2023, Food Expo Athens 2023), γαστρονομικές επιδείξεις με γνωστούς σεφ και διαφήμιση (περισσότερα για το πρόγραμμα εδώ).

Ο κ. Χατζηχριστοδούλου αναφέρεται στο επόμενο βήμα: «Τώρα θα βρούμε πρόγραμμα για επεξεργασία, συσκευαστήριο. Αυτό είναι το επόμενο βήμα, αλλά θα χρειαστεί χρόνος ένα με δύο χρόνια».
Να σημειωθεί πως το Επιμελητήριο Πιερίας βραβεύτηκε από το υπουργείο Ανάπτυξης για τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει, για την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων.

Κλείνοντας, ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Μυδοκαλλιεργητών Μακρύγιαλου Πιερίας, Τάσος Δραγάνης σημειώνει ότι πρόκειται για «ένα άριστο, εγγυημένο και μαγειρεμένο προϊόν από τον κύριο Συρίγο…». Εννοεί το γνωστό σεφ Πέτρο Συρίγο, τον οποίο προσκάλεσε το Επιμελητήριο για να μαγειρέψει εκλεκτές και ευοδιαστές συνταγές με Μύδια Πιερίας. Διότι, η καλύτερη απόδειξη για όλα αυτά έρχεται στην πράξη και περνάει από τον ουρανίσκο μας.

Ο σεφ Πέτρος Συρίγος ετοιμάζει μαγικές συνταγές με μύδια προς τέρψιν των παρευρισκομένων.

Ενα εκλεκτό μυδοπίλαφο, μαγειρεμένο σε εστιατόριο της περιοχής.

Χρήστος Ιωάννου
[email protected]