Μητσοτάκης: Οι μεταρρυθμίσεις ενίοτε αντιμετωπίζουν αντιδράσεις, καθώς «ενοχλούν» συγκεκριμένα συμφέροντα

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου με τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), Ματίας Κόρμαν.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ παρουσίασε την τακτική Οικονομική Επισκόπηση του Οργανισμού για την Ελλάδα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΟΟΣΑ: Στο 2,3% η ανάπτυξη στην Ελλάδα φέτος, στο 2,2% το 2025 και 2,5% το 2026 με 2% πληθωρισμό

Καθυστερήσεις στην εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0», αύξηση μισθών και ακραία καιρικά φαινόμενα, οι κίνδυνοι

Ο πρωθυπουργός, μετά την παρουσίαση της έκθεσης, δήλωσε:

Αγαπητέ Γενικέ Γραμματέα, αγαπητέ Ματίας, είναι μεγάλη μου χαρά να σε καλωσορίζω εδώ στην Αθήνα, μαζί με την ομάδα σου και τον εξαίρετο Πρέσβη μας. Αγαπητέ Γιώργο, σε ευχαριστώ για το έργο που έχεις επιτελέσει. Η παρουσίαση της Οικονομικής Επισκόπησης μιας χώρας είναι πάντα ένα σημαντικό γεγονός. Σε ευχαριστώ και πάλι για την πολύ ενδιαφέρουσα και ουσιαστική παρουσίαση.

Πιστεύω ότι είναι μια παρουσίαση που αναγνωρίζει την πολύ ουσιαστική πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια. Παρουσιάζει, όμως, επίσης -και γι’ αυτό θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα πολύτιμη-, χρήσιμες προτάσεις σχετικά με την πορεία των μελλοντικών δράσεών μας. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία -και νομίζω ότι αυτό επιβεβαιώνεται από την έκθεση- ότι η ελληνική οικονομία σήμερα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι ήταν πριν από πέντε χρόνια.

Αυτή η πρόοδος κάνει πραγματική διαφορά όσον αφορά στο βιοτικό επίπεδο των πολιτών μας, όπως αποδεικνύεται από τη μείωση της ανεργίας, αλλά και την αύξηση των πραγματικών μισθών, όπως παρουσιάζονται στην έκθεση, ιδιαίτερα για τα έτη 2023 και 2024. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η οικονομία έχει δημιουργήσει 500.000 θέσεις εργασίας τα τελευταία πέντε χρόνια.

Με αυτό ως κρατούμενο, συμφωνώ επίσης ότι πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά για να επιτευχθεί η σύγκλιση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών μας με τον ΟΟΣΑ και, βέβαια, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Για να πετύχουμε αυτή τη σύγκλιση, η οποία ήταν ο κύριος στόχος της κυβέρνησής μας και το κύριο ζητούμενο της τετραετούς θητείας μας, πρέπει να διατηρήσουμε τους πυλώνες πολιτικής που έχουν αποδειχθεί τόσο αποτελεσματικοί για την Ελλάδα από το 2019. Αυτοί επισημαίνονται στην έκθεση: η συνετή δημοσιονομική πολιτική, η συνεχής βελτίωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών και, πολύ σημαντικό, η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη, αλλά και τη συμπερίληψη.

Μετά το σοκ της πανδημίας, το 2020, η Ελλάδα έχει σταθερά καλύτερες επιδόσεις από τον μέσο όρο ανάπτυξης της ΕΕ, αλλά και από τον μέσο όρο ανάπτυξης του ΟΟΣΑ, με σημαντική διαφορά. Ταυτόχρονα, η οικονομική δραστηριότητα αλλάζει προσανατολισμό πολύ γρήγορα, περισσότερο προς τις επενδύσεις και τις εξαγωγές, με την Ελλάδα να είναι η χώρα της ΕΕ με την υψηλότερη αύξηση του όγκου των επενδύσεων από το 2019.

Επιπλέον, η σύνθεση της οικονομικής μας δραστηριότητας αλλάζει σταδιακά. Το μερίδιο της βιομηχανίας και της μεταποίησης έχει αυξηθεί, τόσο σε όρους ΑΕΠ όσο και σε όρους απασχόλησης. Και, συνολικά, αυτή η διαδικασία σύγκλισης έχει αρχίσει. Αυτό αντανακλάται και στην εκτίμηση της έκθεσης για ισχυρή αύξηση της δυνητικής παραγωγής, που δηλώνει επιτάχυνση της παραγωγικής ικανότητας της Ελλάδας.

Θεωρώ ότι σωστά επισημαίνετε ότι η ανάπτυξη έχει οδηγήσει σε πολύ σημαντική μείωση της ανεργίας, η οποία είναι σήμερα στο μισό του επιπέδου όπου ήταν το 2019. Πρέπει να επισημανθεί ότι τα κέρδη αυτά στην απασχόληση είναι πιο αισθητά μεταξύ των γυναικών και των νέων. Είναι επίσης θετικό το γεγονός ότι η συμμετοχή αυτών των ομάδων στην αγορά εργασίας αυξάνεται. Πιστεύω ότι είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε συνταξιούχους να επιστρέφουν στην αγορά εργασίας, μετά την παροχή κατάλληλων κινήτρων τον περασμένο χρόνο.

Στο δημοσιονομικό μέτωπο, η Ελλάδα έχει επιστρέψει σε πρωτογενή πλεονάσματα. Το 2024 και το 2025 αναμένουμε το δημοσιονομικό έλλειμμα κοντά στο μηδέν, ενώ ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ μειώνεται με πολύ γρήγορο ρυθμό.

Τονίσατε τις πολύ σημαντικές εξελίξεις στον τραπεζικό μας τομέα, οι οποίες ήταν θετικές, καθώς η εξυγίανση της κληρονομιάς της κρίσης έχει πλέον προχωρήσει. Οι τράπεζες χρηματοδοτούν την πραγματική οικονομία σταδιακά. Πρέπει να κάνουν πολύ περισσότερα -θα μιλήσουμε γι’ αυτό πιο λεπτομερώς τις επόμενες ημέρες.

Η βελτίωση των αναπτυξιακών, χρηματοπιστωτικών και δημοσιονομικών προοπτικών της χώρας, σε συνδυασμό με την αξιοπιστία της οικονομικής μας πολιτικής, έχει οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση της θέσης της Ελλάδας στις αγορές και στους όρους του δανεισμού του Δημοσίου. Έχουμε ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα, που ήταν ο βασικός στόχος που είχαμε θέσει πριν τις εκλογές του 2023. Οι αποδόσεις των κρατικών μας ομολόγων, αγαπητέ Ματίας, έχουν βελτιωθεί, πιθανώς με ταχύτερο ρυθμό από ό,τι πολλοί ανέμεναν. Παρά τον παγκόσμιο πληθωρισμό και την οικονομική αβεβαιότητα, πέσαμε κάτω από τις αποδόσεις πολλών κρατών μελών της ευρωζώνης.

Όλα αυτά είναι πολύ θετικά, αλλά δεν μπορούν να αποτελέσουν λόγους εφησυχασμού, ούτε θα πρέπει να παραγνωρίζουμε τις συνεχιζόμενες προκλήσεις. Τα επίπεδα του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, των επενδύσεων, της ανεργίας, της παραγωγικότητας, εξακολουθούν να είναι χαμηλότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ και της ΕΕ.

Επιπλέον, αν και η πορεία της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού συνεχίζεται, αυτό το τελευταίο μίλι της διαδρομής προς τον στόχο του 2%, όπως σε πολλά κράτη του ΟΟΣΑ, είναι δυσκολότερο από τα προηγούμενα στάδια. Τα επίπεδα των τιμών εξακολουθούν να είναι αυξημένα. Ως εκ τούτου, παρά την αύξηση των ονομαστικών και πραγματικών μισθών, οι πολίτες εξακολουθούν να αισθάνονται πίεση όσον αφορά στην αγοραστική τους δύναμη. Αναγνωρίζουμε πλήρως ότι αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, όχι μόνο για την Ελλάδα, φαντάζομαι και για τις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ. Όμως, προχωρώντας προς τα εμπρός, αναμένω ότι το πρόβλημα αυτό θα αμβλυνθεί.

Το πρόσφατο πληθωριστικό επεισόδιο πλησιάζει προς το τέλος του, αλλά η αύξηση των πραγματικών μισθών επιταχύνεται. Αυτή είναι μια προσδοκία την οποία συμμερίζεται και η έκθεση. Προχωρώντας προς τα μπροστά, συμφωνούμε με την έκθεση ότι βασική επιταγή για την Ελλάδα θα είναι να διατηρήσουμε τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξής μας ενισχύοντας, ιδίως, την παραγωγικότητα, τις επενδύσεις και την απασχόληση.

Ασφαλώς, αυτό σημαίνει επίσης ότι πρέπει να διατηρήσουμε το δημόσιο χρέος σε σταθερά πτωτική πορεία, αλλά και να αυξήσουμε τον δημοσιονομικό χώρο για επενδύσεις, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης. Θα επιδιώξουμε αυτόν τον στόχο μέσω της διατήρησης των κατάλληλων πρωτογενών πλεονασμάτων, αλλά θα εστιάσουμε επίσης στις μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη και τη συνεχή μείωση της φοροδιαφυγής.

Σε αυτόν τον τομέα, αγαπητέ Ματίας, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Χαίρομαι που αυτό αναγνωρίζεται στην έκθεση. Έχουμε επίσης προσθέσει μια επιπλέον δέσμη μέτρων που νομοθετήσαμε το 2024, 11 μέτρα που στοχεύουν στη μείωση της φοροδιαφυγής. Αναμένω ότι όταν θα βγει η επόμενη έκθεση, θα δούμε σημαντική βελτίωση των επιδόσεών μας σε αυτό το πεδίο.

Πιστεύω ότι τα μέτρα που έχουμε λάβει πιθανόν να ξεπέρασαν και τις δικές μας προσδοκίες, αποφέροντας επιπλέον έσοδα, τα οποία ήδη, για παράδειγμα, χρησιμοποιήθηκαν φέτος για τη χρηματοδότηση δημόσιων επενδύσεων, δαπανών για την υγεία, την εκπαίδευση, αλλά και μέτρων που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των σημαντικών δημογραφικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα μας, όμοιων με εκείνες πολλών άλλων χωρών του ΟΟΣΑ. Πρόκειται για μια πρόκληση που απαιτεί μακροπρόθεσμες πολιτικές.

Σε αυτό το σημείο, επιτρέψτε μου να επισημάνω ότι η Ελλάδα είναι επίσης μία από τις χώρες του ΟΟΣΑ που επενδύει σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο των μελών του Οργανισμού στην άμυνα. Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια δραστικά διαφορετική κατάσταση, με μεγάλες γεωπολιτικές προκλήσεις. Είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να αυξήσουμε τις αμυντικές μας δαπάνες.

Αυτό, φυσικά, θα προσθέσει περισσότερη πίεση στα δημόσια οικονομικά μας. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχω υποστηρίξει την αντιμετώπιση των αμυντικών δαπανών ως κοινό, ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό. Είναι σημαντικό τα κράτη μέλη της ΕΕ να συντονίζουν τις πολιτικές τους, από τις κοινές προμήθειες μέχρι την κοινή παραγωγή, αλλά και ενδεχομένως την κοινή χρηματοδότηση στρατιωτικών επενδύσεων.

Η ίδια πρόταση, βεβαίως, θα μπορούσε να εφαρμοστεί στις επενδύσεις που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση. Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στον τομέα αυτόν. Περισσότερο από το 50% της ηλεκτροπαραγωγής μας προέρχεται από αιολική και ηλιακή ενέργεια. Η πράσινη μετάβαση αποτελεί, ασφαλώς, κορυφαία ευρωπαϊκή προτεραιότητα, αλλά πρέπει να υλοποιηθεί κατά τρόπο που δεν υπονομεύει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, ιδίως της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

Αποτελεί όμως και παράδειγμα ενός ευρωπαϊκού κοινού αγαθού που απαιτεί πολύ μεγάλες επενδύσεις, αλλά και συντονισμό των πολιτικών, κοινές επενδύσεις, προς όφελος ολόκληρης της ηπείρου. Η έκθεση Draghi, για παράδειγμα, επισημαίνει την ανάγκη να δοθεί έμφαση πανευρωπαϊκά στις ενεργειακές διασυνδέσεις, και η συγκρότηση μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας θα πρέπει μάλλον να συνιστά μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Σε ένα συναφές ζήτημα, συμφωνώ σε μεγάλο βαθμό με την ανάλυση της Επισκόπησης όσον αφορά στους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα. Μετά τις καταστροφικές πλημμύρες της περασμένης χρονιάς στη Θεσσαλία, έχουμε εισάγει μία πολιτική που περιλαμβάνει πρόσθετες δαπάνες για την προσαρμογή -παρεμπιπτόντως, αυτό είναι ένα ακόμα ευρωπαϊκό κοινό αγαθό-, τη δημιουργία και διαφύλαξη ταμειακών διαθέσιμων για την κάλυψη του κόστους στις περιπτώσεις καταστροφών, αλλά και την εισαγωγή της υποχρεωτικής ιδιωτικής ασφάλισης, ώστε να τεθεί ένα όριο στη δημοσιονομική έκθεση σε φυσικές καταστροφές. Στον Προϋπολογισμό του 2025 επεκτείνουμε αυτά τα μέτρα.

Βρήκα ιδιαίτερο ενδιαφέρον το κεφάλαιο της Επισκόπησης για την τόνωση της ανάπτυξης των επιχειρήσεων και της καινοτομίας. Αναγνωρίζουμε ότι η καινοτομία και η αύξηση της παραγωγικότητας είναι κρίσιμες προκλήσεις για την Ελλάδα και αποτελούν «κλειδί» για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, ιδίως υπό τις παρούσες δημογραφικές προκλήσεις.

Συμμεριζόμαστε τις θέσεις της Επισκόπησης σχετικά με τη σημασία του ρυθμιστικού πλαισίου, του ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών ως κινητήριων δυνάμεων για υψηλότερες επενδύσεις και παραγωγικότητα. Πράγματι, σας ευχαριστούμε που αναγνωρίζετε ότι η Ελλάδα έχει βελτιώσει σημαντικά το επιχειρηματικό της περιβάλλον, όπως αποτυπώνεται στην ισχυρή βελτίωση της θέσης της στον δείκτη ρύθμισης της αγοράς προϊόντων του ΟΟΣΑ και σε άλλες αντίστοιχες κατατάξεις. Θα συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο.

Όσον αφορά στις δεξιότητες -και αυτός είναι ένας τομέας υψηλής προτεραιότητας και για μένα προσωπικά-, έχουμε επενδύσει σημαντικούς πόρους, πολλοί από τους οποίους προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για την κατάρτιση 300.000 ατόμων σε πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες.

Ταυτόχρονα, όμως, αναγνωρίζουμε ότι πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα και ότι πρέπει να συνεργαστούμε με τους κοινωνικούς εταίρους σε αυτόν τον τομέα, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι οι δεξιότητες, η κατάρτιση, η αναβάθμιση των δεξιοτήτων και η επανειδίκευση που παρέχουμε δεν είναι απλώς μια γραφειοκρατική διαδικασία που μας βοηθά να απορροφήσουμε ευρωπαϊκά κονδύλια, αλλά πραγματικά εδράζεται στην αναγκαιότητα να διασφαλίσουμε ότι θα διορθώσουμε τις αναντιστοιχίες που υπάρχουν σήμερα στην αγορά εργασίας.

Θα ήθελα να κλείσω μου κάνοντας μια ειδική αναφορά στην τεχνητή νοημοσύνη, ένα θέμα που βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας συζήτησης για την παραγωγικότητα. Ένας σημαντικός εθνικός στόχος για την Ελλάδα είναι η παγκόσμια τεχνολογική επανάσταση στην τεχνητή νοημοσύνη να λειτουργήσει ως καταλύτης προς όφελος της χώρας και των πολιτών της. Αναγνωρίζουμε ότι εισήλθαμε στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης μετά από άλλους, αλλά αυτό μπορεί να μας προσφέρει την ευκαιρία να κάνουμε άλμα στην επόμενη γενιά ανάπτυξης της ΤΝ, αξιοποιώντας πιθανά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

Αντιμετωπίζουμε αυτή την πρόκληση με μεγάλη φιλοδοξία. Μόλις πριν από μία εβδομάδα, η Συμβουλευτική Επιτροπή Υψηλού Επιπέδου για την Τεχνητή Νοημοσύνη παρουσίασε ένα πολύ φιλόδοξο κείμενο. Είναι το σχέδιό μας για τον μετασχηματισμό της Ελλάδας στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης. Πρόκειται ουσιαστικά για την εθνική μας στρατηγική για την τεχνητή νοημοσύνη. Καθορίζει τις αρχές μας και προσδιορίζει εμβληματικά έργα που προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες μετασχηματισμού για την Ελλάδα στον χώρο της ΤΝ.

Θέλουμε να είμαστε πρωταγωνιστές στη δημιουργία ενός προσανατολισμένου στο μέλλον, ευέλικτου, διαφανούς ρυθμιστικού πλαισίου μέσα στις σχετικά ευρείες παραμέτρους του ευρωπαϊκού Νόμου για την Τεχνητή Νοημοσύνη, που να αγκαλιάζει την καινοτομία, να στηρίζει το αναπτυσσόμενο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων τεχνολογίας που ήδη υπάρχουν στην Ελλάδα, αλλά και που να προσφέρει πολύτιμα εργαλεία για τη βελτίωση της παραγωγικότητας των δημόσιων υπηρεσιών. Και, φυσικά, την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας γύρω από τομείς όπου η Ελλάδα βρίσκεται σε μοναδική θέση ή έχει μεγάλη ανάγκη από καινοτομία: ο πολιτισμός, η ναυτιλία, η υγεία, ο τουρισμός, η βιώσιμη γεωργία, η ενέργεια, ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής και η προσαρμογή σε αυτήν. Όλοι αυτοί είναι τομείς που θα μπορούσαν να επωφεληθούν σε μεγάλο βαθμό από την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης.

Παραμένουμε βεβαίως ενεργοί στο θέμα της ΤΝ και εντός του ΟΟΣΑ. Τον Οκτώβριο, η Ελλάδα συμπροήδρευσε με τον Καναδά στην παγκόσμια ομάδα στρατηγικής του ΟΟΣΑ -στην οποία συμμετείχαν 50 χώρες, συμπεριλαμβανομένων μελών της παγκόσμιας σύμπραξης για την ΤΝ- για την από κοινού διερεύνηση του κρίσιμου θέματος της διακυβέρνησης της ΤΝ στο μέλλον και την εκπόνηση συντονισμένων προσεγγίσεων.

Και με αυτό το σχόλιο, αγαπητέ Ματίας, επίτρεψέ μου να σε ευχαριστήσω για ακόμα μια φορά για την παρουσίαση αυτής της πολύτιμης Επισκόπησης. Η επόμενη έκθεση, το 2026, είμαι πεπεισμένος ότι θα έχει πιο θετικό περιεχόμενο, αντικατοπτρίζοντας τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της Ελλάδας, η ευημερία των οποίων αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της κυβέρνησής μου.

Επιτρέψτε μου να κλείσω με μια περισσότερο πολιτική παρατήρηση. Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να εφαρμοστούν, απαιτούν ένα ευνοϊκό πολιτικό περιβάλλον. Η Ελλάδα είναι σήμερα μια χώρα που έχει σταθερή κυβέρνηση, με αυτοδυναμία στο κοινοβούλιο. Σε μια εποχή που η πολιτική κατάσταση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκη, αυτή είναι η πιο σημαντική αναγκαία προϋπόθεση για την εφαρμογή ενός φιλόδοξου μεταρρυθμιστικού προγράμματος.

Είμαστε στην ευτυχή θέση να πληρούμε αυτή την προϋπόθεση. Σίγουρα σκοπεύουμε να τιμήσουμε την εμπιστοσύνη που μας έδειξε πολύ γενναιόδωρα ο ελληνικός λαός στις πρόσφατες εκλογές και να διασφαλίσουμε ότι θα προχωρήσουμε σε φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές ενίοτε αντιμετωπίζουν αντιδράσεις σε πολιτικό επίπεδο, καθώς «ενοχλούν» συγκεκριμένα συμφέροντα. Αυτό είναι απολύτως φυσικό όταν μιλάμε για φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις. Αλλά η δέσμευσή μας στο μεταρρυθμιστικό μας πρόγραμμα παραμένει ακλόνητη και είναι σε μεγάλο βαθμό σύμφωνη με τις προτάσεις της οικονομικής έρευνας του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα. Σας ευχαριστώ λοιπόν και πάλι θερμά για την παρουσία σας εδώ.