Meteo: Το 33% των δασών της Αττικής κάηκε τα τελευταία 7 χρόνια!

Εντυπωσιακά αποτελέσματα προκύπτουν από την επικαιροποιημένη ανάλυση των καμένων εκτάσεων από τις δασικές πυρκαγιές των τελευταίων επτά ετών (2017-σήμερα) στην Περιφέρεια Αττικής.

Από το 2017 μέχρι και τις 25 Αυγούστου 2023, δώδεκα μεγάλες πυρκαγιές έχουν κάψει περισσότερα από 600.000 στρέμματα, σύμφωνα με τις αναφορές από την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus και το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS). Η περίμετρος των καμένων εκτάσεων δίνεται στον παρακάτω χάρτη που ακολουθεί.

Με κόκκινο σημειώνονται οι εκτάσεις που έχουν καεί το 2023 (ως τις 25/8) και με κίτρινα και πορτοκαλί χρώματα οι εκτάσεις που κάηκαν τα προηγούμενα 7 έτη. Με γκρι χρώμα σημειώνεται η ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου Αττικής.

Ο παρακάτω πίνακας παραθέτει τον αριθμό των καμένων στρεμμάτων ανά έτος από το 2017:

Η συνολική επιφάνεια της Περιφέρειας Αττικής (χωρίς την περιοχή της Τροιζηνίας, των νησιών και του Λεκανοπεδίου) είναι 2.500.000 στρέμματα, οπότε τα τελευταία 7 έτη το 25% της συνολικής επιφάνειας έχει καεί από δασικές πυρκαγιές. Στην Περιφέρεια Αττικής η επιφάνεια των δασικών εκτάσεων είναι περίπου 1.230.000 στρέμματα και τα τελευταία 7 χρόνια έχουν καεί 405.000 στρέμματα δάσους, δηλαδή το 33% της επιφάνειας των δασών.

Τα παραπάνω ανησυχητικά στοιχεία για την Αττική υπογραμμίζουν την ανάγκη συνολικού επαναπροσδιορισμού της στρατηγικής διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών στη χώρα μας.

Ειδικότερα, η διαχείριση των δασικών πυρκαγιών απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα ενσωματώνει γνώση αιχμής από διαφορετικές επιστήμες, μεταξύ αυτών και η πυρομετεωρολογία. Είναι χαρακτηριστικό πως η εκδήλωση ακραίων δασικών πυρκαγιών περιλαμβάνει τη σύζευξη, την αλληλεπίδραση φωτιάς και ατμόσφαιρας, οπότε είναι αδύνατο να χαραχθεί οποιαδήποτε στρατηγική διαχείρισης δίχως την ενεργό συνεισφορά της μετεωρολογικής γνώσης.

Επιπροσθέτως, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες καθορίζουν εάν και πότε τα δασικά καύσιμα θα καταστούν εύφλεκτα, επηρεάζοντας επίσης τα χαρακτηριστικά της εξάπλωσης και της συμπεριφοράς της φωτιάς.

Λιγότερες κατά 52% οι πυρκαγιές, αύξηση 195% στις καμένες εκτάσεις

Αρνητικά είναι τα στατιστικά στοιχεία (Εικόνες 1 – 3) για την πορεία της φετινής (2023) αντιπυρικής περιόδου στη χώρα μας, όπως αυτά προκύπτουν από την ανάλυση των δεδομένων του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές (https://effis.jrc.ec.europa.eu) που επεξεργάστηκε η Πυρομετεωρολογική Ομάδα FLAME της μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Ειδικότερα:

• Η αθροιστικά καμένη έκταση στην Ελλάδα, από την αρχή του έτους έως και την Πέμπτη 24.08.2023, καταγράφει αύξηση +195% σε σύγκριση με την έκταση που κατά μέσο όρο (2002 – 2022) καίγεται ετησίως στη χώρα μας.
• Καταγράφοντας 1.281.480 στρέμματα καμένων εκτάσεων έως την Πέμπτη 24.08.2023, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη μεταξύ 20 Μεσογειακών χωρών. Δεύτερη έρχεται η Ισπανία με 824.640 στρέμματα και τρίτη η Ιταλία με 595.330 στρέμματα. Αύξηση των καμένων εκτάσεων καταγράφουν επίσης η Γαλλία (+66%) και το Μαρόκο (+30%), ενώ μείωση καταγράφεται στις υπόλοιπες χώρες.
• Ο αθροιστικός αριθμός των μεγάλων δασικών πυρκαγιών (>300 στρέμματα) στην Ελλάδα, από την αρχή του έτους έως και την Πέμπτη 24.08.2023, καταγράφει μείωση -52% σε σύγκριση με τον αριθμό μεγάλων δασικών πυρκαγιών που κατά μέσο όρο (2002 – 2022) εκδηλώνονται στη χώρα μας σε ετήσια κλίμακα. Αύξηση του αριθμού των δασικών πυρκαγιών καταγράφεται σε Ισπανία (+78%), Γαλλία (+194%), Μαρόκο (+51%), Κύπρο (+2%), Λιβύη (+3%) και Σλοβενία (+14%).
• Καταγράφοντας 27 μεγάλες δασικές πυρκαγιές (>300 στρέμματα) έως την Πέμπτη 24.08.2023, η Ελλάδα κατατάσσεται έβδομη μεταξύ 20 Μεσογειακών χωρών. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Ισπανία με 340 δασικές πυρκαγιές κατά τη διάρκεια του 2023.
• Η μέση καμένη έκταση ανά μεγάλη δασική πυρκαγιά στην Ελλάδα, από την αρχή του έτους έως και την Πέμπτη 24.08.2023, σημειώνει αύξηση +517% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μέσο όρο της περιόδου 2002 – 2022.
• Καταγράφοντας, κατά μέσο όρο, 47.462 στρέμματα ανά δασική πυρκαγιά εώς την Πέμπτη 24.08.2023, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη μεταξύ 20 Μεσογειακών χωρών, με τεράστια μάλιστα διαφορά. Δεύτερη έρχεται η Αλγερία με μέσο όρο 10.517 ανά δασική πυρκαγιά και τρίτη η Συρία με μέσο όρο 6.053 στρέμματα ανά δασική πυρκαγιά. Αυξήσεις καταγράφονται επίσης σε Τυνησία (+1%) και Ιταλία (+35%), με τις υπόλοιπες χώρες να παρουσιάζουν μείωση στον μέσο όρο των στρεμμάτων ανά δασική πυρκαγιά.

Εικόνα 1. Συνολική καμένη έκταση στις χώρες της Μεσογείου έως την Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023.

Εικόνα 2. Συνολικός αριθμός μεγάλων δασικών πυρκαγιών (>300 στρέμματα) στις χώρες της Μεσογείου έως την Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023.

Εικόνα 3. Μέση καμένη έκταση ανά μεγάλη δασική πυρκαγιά στις χώρες της Μεσογείου έως την Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023

Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν ότι απαιτείται μια άμεση, δραστική αλλαγή προς ολοκληρωμένες λύσεις διαχείρισης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών. Σε αυτή την κατεύθυνση, η μονάδα ΜΕΤΕΟ/ΕΑΑ μπορεί να συνεισφέρει με εργαλεία και υπηρεσίες όπως ενδεικτικά είναι (1) το εκτεταμένο και πιο πυκνό δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών στην Ελλάδα, (2) το προηγμένο προγνωστικό σύστημα ταχείας απόκρισης IRIS 2.0, και (3) οι υψηλής ανάλυσης μετεωρολογικές και πυρομετεωρολογικές προγνώσεις.