Μετεγκατάσταση Φυλακών Κορυδαλλού: Το «οδοιπορικό» ενός διαγωνισμού που κράτησε τρία χρόνια

Από τις 19 Νοεμβρίου του 2020, όταν στο χώρο του στρατοπέδου «Αμερικάνικης Ευκολίας» της παλαιάς βάσης του ΝΑΤΟ στον Ασπρόπυργο γινόταν η εκδήλωση για την μετεγκατάσταση των φυλακών Κορυδαλλού με τις μπουλντόζες του στρατού να γκρεμίζουν μερικά από τα υπάρχοντα παλαιά κτίρια, πέρασαν τρία χρόνια μέχρι την επιτυχή διεξαγωγή της Α΄ φάσης του διαγωνισμού, την περασμένη Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2023.

Το φιλόδοξο έργο και προμετωπίδα της πολιτικής εκσυγχρονισμού του σωφρονιστικού συστήματος της πρώτης κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας προέβλεπε πως εντός του 2022 θα είχε δημιουργηθεί το υπερσύγχρονο Δικαστικό Σωφρονιστικό Συγκρότημα Αθηνών. Το Συγκρότημα θα αποτελείτο από 12 πτέρυγες δυναμικότητας 2.000 κρατουμένων, καθώς με νομοθετική ρύθμιση η παλιά νατοϊκή βάση του Ασπροπύργου πέρναγε από το Υπουργείο Άμυνας, άνευ τιμήματος, για 99 χρόνια στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Μετεγκατάσταση φυλακών Κορυδαλλού: Οι τέσσερις ενδιαφερόμενοι για το μεγάλο ΣΔΙΤ των 617 εκατ. ευρώ

Κεταβαίνουν αυτόνομα οι ενδιαφερόμενοι - κάθε μία εταιρεία χωριστά - και όχι ως συνεργατικά κοινοπρακτικά σχήματα

Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις εκείνη την ημέρα από την τότε Γενική Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής, Σοφία Νικολάου:

«Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη σήμερα, γιατί αυτές οι πρώτες κατεδαφίσεις αποτελούν την αρχή ενός εμβληματικού έργου. Το νέο Δικαστικό Σωφρονιστικό Συγκρότημα Αθηνών, το οποίο θα αντικαταστήσει και τις φυλακές Κορυδαλλού, είναι γεγονός. Δέκα μήνες μετά κατεδαφίζουμε τα παλαιά κτίρια εδώ στην παλαιά Νατοϊκή Βάση. Σε δέκα – δεκαπέντε ημέρες το πολύ, θα έχουμε υποβάλει τον φάκελο με όλες τις απαιτούμενες μελέτες για να εκδοθεί το Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο ουσιαστικά θα συνιστά την άδεια δόμησης του «νέου Κορυδαλλού», του νέου δικαστικού σωφρονιστικού συγκροτήματος. Αυτό σημαίνει ότι αρχές του 2021 προχωράμε στη δημοπράτηση του έργου. Και σε περίπου ένα χρόνο από τότε, στις αρχές του 2022, θα μπορούμε να κόψουμε κορδέλα».

Μεγάλη Τρίτη του 2020

Είχε προηγηθεί στις 14 Απριλίου του 2020, ημέρα Μεγάλη Τρίτη, η κατάθεση από την ίδια την κα Νικολάου, η οποία έχει οριστεί και project manager του έργου, του φακέλου προέγκρισης του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ), στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, για την έγκριση της μελέτης. Ταυτόχρονα, είχε ανατεθεί σε ειδικούς μελετητές να συντάξουν την εισήγηση για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), η οποία μαζί με την πρόταση της γενικής γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής, μετά την έγκριση της τεχνικής έκθεσης, θα πήγαινε στο Συμβούλιο Επικρατείας για γνωμοδότηση, ώστε να προωθηθεί για την υπογραφή του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος, με βάση το οποίο θα ξεκινήσει η κατασκευή.

Το σχέδιο εκτός από τις 12 πτέρυγες περιελάμβανε, πτέρυγα ευάλωτων ομάδων, ημιπτέρυγα ΑμΕΑ, ενισχυμένο νοσοκομείο, ψυχιατρική πτέρυγα, χώρους θεραπευτικών προγραμμάτων, 7 δικαστικές αίθουσες, πτέρυγες σχολικής εκπαίδευσης, γυμναστήριο, βιβλιοθήκη, πειθαρχικά κελιά, αλλά και εργαστήρια. Υπήρχε και πρόβλεψη και για χώρους λατρείας. Επίσης μελετώνταν να γίνουν και παράλληλα έργα, όπως η βελτίωση του βοηθητικού οδικού άξονα της περιοχής περιμετρικά του συγκροτήματος, ενώ εξεταζόταν και το ενδεχόμενο η Διεύθυνση Μεταγωγών της Ελληνικής Αστυνομίας να μεταφερθεί από την Πέτρου Ράλλη και να στεγαστεί στο ίδιο συγκρότημα, ώστε να διευκολυνθούν οι υπηρεσίες στη μεταγωγή των υποδίκων προς και από τα δικαστήρια.

Καθυστερήσεις

Θα περάσει ένας χρόνος και στις 27 Δεκεμβρίου του 2021 θα εγκριθεί από την Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας η ένταξη του έργου στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ν. 4799/2021. Θα ακολουθήσουν ακόμη οκτώ μήνες και τον Αύγουστο του 2022, στις 9 του μήνα ημέρα Τρίτη, ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Ελευθέριος Οικονόμου και ο Εντεταλμένος Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, Παναγιώτης Σταμπουλίδης, θα υπογράψουν την Σύμβαση για το έργο της μετεγκατάστασης των φυλακών Κορυδαλλού, παρουσία του νέου πλέον Γενικού Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής, Κωνσταντίνου Παπαθανασίου.

Η Σύμβαση προέβλεπε ότι το ΤΑΙΠΕΔ θα αναλάβει να φέρει εις πέρας όλες τις ενέργειες για την ωρίμανση του έργου, τη διενέργεια της διαδικασίας ανάθεσής του, για λογαριασμό του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, καθώς και την παρακολούθηση της εκτέλεσης της σύμβασης από τον ανάδοχο που θα επιλεγεί. Το έργο σχεδιάζεται να υλοποιηθεί με τη μέθοδο της Σύμπραξης Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Ο αρχικός προϋπολογισμός για την κατασκευή του νέου Σωφρονιστικού Καταστήματος ανέρχεται σε 130 εκατ. ευρώ δίχως ΦΠΑ και εκτιμάται ότι αφορά αποκλειστικά το αρχικώς προ-εκτιμώμενο κόστος κατασκευής των εγκαταστάσεων, χωρίς να περιλαμβάνει έξοδα εξοπλισμού, λειτουργίας και συντήρησης.

Προσαρμογές στο κόστος

Το οδοιπορικό συνεχίζεται και ερχόμαστε στις 9 Μαΐου του 2023, ημέρα Τρίτη, και το υπ. Ανάπτυξης ανακοινώνει ότι η Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας ενέκρινε την υπαγωγή της μετεγκατάστασης των φυλακών στο πλαίσιο των ΣΔΙΤ και ότι εντός των επόμενων μηνών πρόκειται να εκκινήσει από το ΤΑΙΠΕΔ η διαγωνιστική διαδικασία για την επιλογή του αναδόχου υλοποίησης του έργου.

Εξαιτίας όμως της πανδημίας και στη συνέχεια της ενεργειακής κρίσης, το κατασκευαστικό κόστος αυξήθηκε κατά περίπου 70%, με αποτέλεσμα να θέσει εκτός πραγματικότητας όλους τους προϋπολογισμούς που είχαν καταρτιστεί πριν το 2022. Έτσι η αρχική εκτίμηση των 130 εκατ. ευρώ εκτιμάται πλέον σε 299 εκατ. ευρώ.

Προκήρυξη δημόσιου διεθνούς διαγωνισμού και παράταση

Τελικά, ο διεθνής διαγωνισμός προκηρύσσεται για τις 4 Σεπτεμβρίου 2023, δεν ευοδώνεται και παίρνει παράταση με νέα ημερομηνία τις 13 Οκτωβρίου 2023.

Ενδιάμεσα, στις 22 Σεπτεμβρίου 2023, θα κατατεθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας το σχέδιο για την κατασκευή του νέου σωφρονιστικού ιδρύματος στον Ασπρόπυργο μέσα στις εγκαταστάσεις του παλαιού «Στρατοπέδου της Αμερικανικής Ευκολίας», της παλιάς βάσης του ΝΑΤΟ. Το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, για τη μετακίνηση των φυλακών Κορυδαλλού, ορίζει τον πολεοδομικό σχεδιασμό, τον καθορισμό των χρήσεων και των όρων δόμησης για το νέο σωφρονιστικό κατάστημα.

Ευτυχής κατάληξη και Α΄Φάση

Και ερχόμαστε στην περασμένη Παρασκευή 13 Οκτωβρίου του 2023, όπου στέφεται με επιτυχία ο διαγωνισμός, στο πρώτο του στάδιο, με την εκδήλωση ενδιαφέροντος από τέσσερις υποψηφίους την ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, την ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις (όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ), την ΑΒΑΞ και την Mytilineos.

H A’ Φάση του διαγωνισμού θα ολοκληρωθεί με την αξιολόγηση των υποβληθέντων φακέλων εκδήλωσης ενδιαφέροντος και την προεπιλογή των υποψήφιων που θα συνεχίσουν στη Β΄ Φάση, η οποία αποτελείται από τη διαδικασία του Ανταγωνιστικού Διαλόγου και την υποβολή Δεσμευτικών Προσφορών.

Η σύμβαση

Η συνολική διάρκεια της Σύμβασης Σύμπραξης εκτιμάται ότι θα ανέλθει κατά μέγιστο σε τριάντα (30) έτη  ενώ η χρηματοδότηση του έργου θα γίνει κατ’ αρχήν με ίδια ή και δανειακά κεφάλαια του Ιδιωτικού Φορέα Σύμπραξης (ΙΦΣ). Η Αναθέτουσα Αρχή εξετάζει την πιθανή συμμετοχή της στη χρηματοδότηση της κατασκευαστικής αξίας του Έργου, με την καταβολή ποσού, το όποιο δεν θα υπερβαίνει τα 50 εκατ. ευρώ μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Κατά τη λειτουργία του έργου και μέχρι τη λήξη της διάρκειας της Σύμβασης Σύμπραξης, η Αναθέτουσα Αρχή θα καταβάλλει στον ΙΦΣ πληρωμές διαθεσιμότητας, που έχουν ενδεικτικά εκτιμηθεί σε παρούσα αξία, στο ποσό των 617.187.784 πλέον ΦΠΑ (στα 765 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ).

Οι προδιαγραφές του έργου

Οι φυλακές θα καταλάβουν έκταση 103.022 τ.μ., και θα χωριστούν σε δύο ζώνες. Η πρώτη ζώνη, έκτασης 92.974 τ.μ., προορίζεται για την ανάπτυξη των κυρίως σωφρονιστικών εγκαταστάσεων και η δεύτερη ζώνη, 10.048 τ.μ., για τη δημιουργία Διεύθυνσης Μεταγωγών Δικαστηρίων Αθηνών.

Επίσης, προβλέπεται η δημιουργία 40 σωφρονιστικών καταστημάτων, καθώς οι εγκαταστάσεις του παλαιού στρατοπέδου ήταν διάσπαρτες σε μικρά οικήματα, αλλά κατασκευή νοσοκομειακής μονάδας, χώρου εκπαίδευσης και εκκλησίας. Τα κτίρια των φυλακών θα έχουν μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος τα 9 μέτρα ενώ για τις υποδομές ασφαλείας, παρατηρητηρίων και ελέγχου το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος θα είναι τα 14 μέτρα.

Περιμετρικά των εξωτερικών ορίων θα φτιαχτεί δρόμος, ενώ υπάρχει και σχέδιο για τοποθέτηση περίφρασης και σε άλλα σημεία.

Η χρηματοδότηση

Η χρηματοδότηση του έργου θα γίνει κατ’ αρχήν με ίδια ή και δανειακά κεφάλαια του υποψηφίου. Η αναθέτουσα αρχή εξετάζει την πιθανή συμμετοχή της στη χρηματοδότηση της κατασκευαστικής αξίας του Έργου, με την καταβολή ποσού, το όποιο εκτιμάται ότι δεν θα υπερβαίνει τα 50.000.000 ευρώ, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).

Στην περίπτωση αυτή, η καταβολή της χρηματοδοτικής συμβολής της αναθέτουσας αρχής θα γίνεται τμηματικά, ανάλογα με την πρόοδο των εργασιών του έργου.

Η τυχόν χρηματοδότηση της Αναθέτουσας Αρχής θα προσδιοριστεί ειδικότερα στην Πρόσκληση Υποβολής Δεσμευτικών Προσφορών και δεν θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένη, όπως και το ακριβές χρονοδιάγραμμα μέχρι να φθάσουμε στην ανάθεση του έργου είναι δύσκολο να εκτιμηθεί σε αυτή τη φάση.

Βασίλης Φιλιππάτος