Κομισιόν: Πάνω από 100 δισ. ευρώ για την «πράσινη» μετάβαση της βιομηχανίας – Ο οδικός χάρτης

Την Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία (Clean Industrial Deal) παρουσίασε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνοντας λόγο για ένα “τολμηρό επιχειρηματικό σχέδιο για την υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας” της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

Η συμφωνία θα επιταχύνει την απεξάρτηση από τον άνθρακα, διασφαλίζοντας παράλληλα το μέλλον της μεταποίησης στην Ευρώπη, σημειώνει η Κομισιόν.

Αντιμέτωπες με το υψηλό ενεργειακό κόστος και τον έντονο και συχνά αθέμιτο παγκόσμιο ανταγωνισμό, οι βιομηχανίες μας χρειάζονται επείγουσα υποστήριξη, αναφέρει η Επιτροπή και προσθέτει: Αυτή η Συμφωνία τοποθετεί την απαλλαγή από τον άνθρακα ως ισχυρό μοχλό ανάπτυξης για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Αυτό το πλαίσιο μπορεί να οδηγήσει στην ανταγωνιστικότητα, καθώς παρέχει βεβαιότητα και προβλεψιμότητα σε εταιρείες και επενδυτές ότι η Ευρώπη παραμένει δεσμευμένη να γίνει μια οικονομία απελευθερωμένη από τον άνθρακα έως το 2050.

“Η Ευρώπη δεν είναι μόνο μια ήπειρος βιομηχανικής καινοτομίας, αλλά και μια ήπειρος βιομηχανικής παραγωγής”, δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και πρόσθεσε: “Ωστόσο, η ζήτηση για καθαρά προϊόντα έχει επιβραδυνθεί και ορισμένες επενδύσεις έχουν μετακινηθεί σε άλλες περιοχές. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πάρα πολλά εμπόδια στις ευρωπαϊκές εταιρείες μας, από υψηλές τιμές ενέργειας έως υπερβολική κανονιστική επιβάρυνση. Το Clean Industrial Deal είναι να κόψει τους δεσμούς που εξακολουθούν να κρατούν τις εταιρείες μας πίσω και να κάνει μια ξεκάθαρη επιχειρηματική υπόθεση για την Ευρώπη”.

Η Επιτροπή ανακοίνωσε επίσης ότι λαμβάνει επίσης μέτρα για να καταστήσει το ρυθμιστικό περιβάλλον πιο αποτελεσματικό, μειώνοντας ταυτόχρονα τα γραφειοκρατικά εμπόδια για τις επιχειρήσεις.

Η συμφωνία επικεντρώνεται κυρίως σε δύο στενά συνδεδεμένους τομείς: τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας και την καθαρή τεχνολογία.

Οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας απαιτούν επείγουσα υποστήριξη για την απεξάρτηση από τον άνθρακα και τον ηλεκτρισμό. Ο κλάδος αντιμετωπίζει υψηλό ενεργειακό κόστος, αθέμιτο παγκόσμιο ανταγωνισμό και περίπλοκους κανονισμούς, βλάπτοντας την ανταγωνιστικότητά του.

Η Καθαρή Τεχνολογία βρίσκεται στο επίκεντρο της μελλοντικής ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης της Ε.Ε. και είναι ζωτικής σημασίας για τον βιομηχανικό μετασχηματισμό. Η κυκλικότητα είναι επίσης κεντρικό στοιχείο της Συμφωνίας, καθώς πρέπει να μεγιστοποιήσουμε τους περιορισμένους πόρους της ΕΕ και να μειώσουμε την υπερβολική εξάρτηση από προμηθευτές πρώτων υλών από τρίτες χώρες.

Η Επιτροπή θα παρουσιάσει επίσης ένα σχέδιο δράσης για την αυτοκινητοβιομηχανία τον Μάρτιο και ένα σχέδιο δράσης για τον χάλυβα και τα μέταλλα την άνοιξη. Άλλες προσαρμοσμένες δράσεις σχεδιάζονται για τη βιομηχανία χημικών και καθαρών τεχνολογιών.

Η σημερινή ανακοίνωση προσδιορίζει τους επιχειρηματικούς μοχλούς για την επιτυχία της βιομηχανίας στην ΕΕ:

Χαμηλότερο κόστος ενέργειας

Η προσιτή ενέργεια είναι το θεμέλιο της ανταγωνιστικότητας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα ένα σχέδιο δράσης για την προσιτή ενέργεια για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας για βιομηχανίες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Ο νόμος θα επιταχύνει την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας, θα επιταχύνει την ηλεκτροδότηση, θα ολοκληρώσει την εσωτερική αγορά ενέργειας και θα χρησιμοποιήσει την ενέργεια πιο αποτελεσματικά, μειώνοντας την εξάρτηση από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα.

Αύξηση της ζήτησης για καθαρά προϊόντα

Ο νόμος για την επιτάχυνση της απεξάρτησης από τον άνθρακα (Industrial Decarbonisation Accelerator Act) θα αυξήσει τη ζήτηση για καθαρά προϊόντα που κατασκευάζονται στην ΕΕ, εισάγοντας κριτήρια βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας και “made in Europe” στις δημόσιες και ιδιωτικές προμήθειες. Με την αναθεώρηση του πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις το 2026, η Επιτροπή θα εισαγάγει κριτήρια βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας και ευρωπαϊκών προτιμήσεων στις δημόσιες συμβάσεις για στρατηγικούς τομείς.

Ο νόμος θα λανσάρει επίσης μια εθελοντική ετικέτα έντασης άνθρακα για βιομηχανικά προϊόντα, ξεκινώντας από τον χάλυβα το 2025, για να ακολουθήσει το τσιμέντο. Η Επιτροπή θα απλοποιήσει και θα εναρμονίσει τις μεθοδολογίες λογιστικής εκπομπών άνθρακα.

Χρηματοδότηση της Καθαρής Μετάβασης

Βραχυπρόθεσμα, η Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία θα κινητοποιήσει πάνω από 100 δισ. ευρώ για να στηρίξει την καθαρή παραγωγή στην Ε.Ε. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει επιπλέον εγγυήσεις 1 δισ. ευρώ βάσει του ισχύοντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.

Η Επιτροπή θα:

-Υιοθετήσει ένα νέο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων. Θα επιτρέψει την απλοποιημένη και ταχύτερη έγκριση των μέτρων κρατικών ενισχύσεων για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την ανάπτυξη της βιομηχανικής απαλλαγής από τον άνθρακα και τη διασφάλιση επαρκούς παραγωγικής ικανότητας καθαρής τεχνολογίας.

-Ενισχύσει το Ταμείο Καινοτομίας και θα προτείνει μια Βιομηχανική Τράπεζα για την Απαλλαγή από τον Άνθρακα με στόχο τη χρηματοδότηση 100 δισ. ευρώ.

-Τροποποιήσει τον κανονισμό InvestEU για να αυξηθεί η ικανότητα ανάληψης κινδύνου του InvestEU. Αυτό θα κινητοποιήσει έως και 50 δισ. ευρώ σε πρόσθετες ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις.

Ο Όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα δρομολογήσει επίσης μια σειρά από συγκεκριμένα νέα χρηματοδοτικά μέσα για τη στήριξη του Clean Industrial Deal. Η ΕΤΕπ θα δρομολογήσει:

i) ένα “πακέτο κατασκευής δικτύων” για την παροχή αντεγγυήσεων και άλλης υποστήριξης αποφυγής κινδύνου στους κατασκευαστές

ii) ένα κοινό πιλοτικό πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Επιτροπής-ΕΤΕπ για αντεγγυήσεις για Συμφωνίες Αγοράς Ενέργειας και

iii) δρομολόγηση ενός μηχανισμού εγγύησης CleanTech στο πλαίσιο του προγράμματος Tech EU που υποστηρίζεται από την InvestEU.

Κυκλικότητα και πρόσβαση σε υλικά

Οι κρίσιμες πρώτες ύλες είναι βασικές για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Ως εκ τούτου, η ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσει την πρόσβαση σε τέτοια υλικά και να μειώσει την έκθεση σε αναξιόπιστους προμηθευτές. Ταυτόχρονα, η τοποθέτηση της κυκλικότητας στον πυρήνα της στρατηγικής μας για την απαλλαγή από τον άνθρακα συμβάλλει στη μεγιστοποίηση των περιορισμένων πόρων της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή:

-Θα δημιουργήσει έναν μηχανισμό που θα δίνει τη δυνατότητα στις ευρωπαϊκές εταιρείες να ενωθούν και να συγκεντρώσουν τη ζήτησή τους για κρίσιμες πρώτες ύλες.

-Θα δημιουργήσει ένα Κέντρο Κρίσιμων Πρώτων Υλών της ΕΕ για την από κοινού αγορά πρώτων υλών για λογαριασμό ενδιαφερόμενων εταιρειών. Οι κοινές αγορές δημιουργούν οικονομίες κλίμακας και προσφέρουν μεγαλύτερη μόχλευση για τη διαπραγμάτευση καλύτερων τιμών και συνθηκών.

-Θα υιοθετήσει έναν νόμο περί κυκλικής οικονομίας το 2026 για να επιταχύνει την κυκλική μετάβαση και να διασφαλίσει ότι τα σπάνια υλικά χρησιμοποιούνται και επαναχρησιμοποιούνται αποτελεσματικά, μειώνοντας τις παγκόσμιες εξαρτήσεις της Ε.Ε. και δημιουργώντας θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας.

Δρώντας σε παγκόσμια κλίμακα

Η ΕΕ χρειάζεται περισσότερο από ποτέ αξιόπιστους παγκόσμιους εταίρους. Εκτός από τις τρέχουσες και νέες εμπορικές συμφωνίες, η Επιτροπή θα ξεκινήσει σύντομα τις πρώτες Συνεργασίες Καθαρού Εμπορίου και Επενδύσεων, οι οποίες θα διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και θα συνάψουν αμοιβαία επωφελείς συμφωνίες.

Ταυτόχρονα, η Επιτροπή θα ενεργήσει ακόμη πιο αποφασιστικά για να προστατεύσει τις βιομηχανίες μας από τον αθέμιτο παγκόσμιο ανταγωνισμό και την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα μέσω μιας σειράς μέτρων εμπορικής άμυνας και άλλων μέσων. Η Επιτροπή θα απλοποιήσει και θα ενισχύσει επίσης τον μηχανισμό προσαρμογής των συνόρων άνθρακα (CBAM).

Εξασφάλιση πρόσβασης σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό

Ο μετασχηματισμός της ευρωπαϊκής βιομηχανίας απαιτεί εξειδικευμένους ανθρώπους και κορυφαία ταλέντα. Η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια Ένωση Δεξιοτήτων που θα επενδύει στους εργαζόμενους, θα αναπτύσσει δεξιότητες και θα δημιουργεί ποιοτικές θέσεις εργασίας.