Κομισιόν: Καμπανάκι για ασφάλεια εφοδιασμού και στις κρίσιμες πρώτες ύλες- Νόμος για ταχύτερη αδειοδότηση ορυχείων

Επίσπευση της αδειοδότησης των έργων εξόρυξης κρίσιμων πρώτων υλών στα 2 χρόνια από 10 σήμερα και  δυνατότητα οικονομικής ενίσχυσής τους μέσω κρατικών ενισχύσεων, προβλέπει μεταξύ άλλων ο νόμος της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, που πρόκειται να παρουσιαστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την επόμενη Τρίτη (14 Μαρτίου) και  θα εισάγει στόχους για την αυτάρκεια της Ευρώπης σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας.

Στόχος της Κομισιόν είναι το 10% της κατανάλωσης στρατηγικών πρώτων υλών στην Ευρωπαϊκή Ένωσης να  εξορύσσεται στην ΕΕ. Επιπλέον, στοχεύει το 15% της ετήσιας κατανάλωσης της Ένωσης για κάθε κρίσιμη πρώτη ύλη θα πρέπει να προέρχεται από την ανακύκλωση.

Επίσης, η Κομισιόν προειδοποιεί για την ανάγκη ασφάλειας εφοδιασμού και στις κρίσιμες πρώτες ύλες τονίζοντας την ανάγκη διαφοροποίησης των προμηθευτών της ώστε να μην έχει κανένας πάνω από 70%.

Ο κανονισμός στοχεύει στη «μείωση των αυξανόμενων κινδύνων εφοδιασμού της Ένωσης […], ενισχύοντας τις ικανότητες της Ένωσης, σε όλα τα στάδια της στρατηγικής αλυσίδας αξίας πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένης της εξόρυξης, της επεξεργασίας και της ανακύκλωσης», αναφέρει  σχετικό έγγραφο που είδε το euractiv.

Αυτή τη στιγμή, η ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εισαγωγή πρώτων υλών που θεωρεί κρίσιμες. Η ΕΕ εξαρτάται επί του παρόντος 100% από ξένους προμηθευτές σε 14 από τις 27 κρίσιμες πρώτες ύλες και κατά 95% εξαρτάται από άλλες τρεις κρίσιμες πρώτες ύλες, σύμφωνα με έκθεση του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW).

Καθώς οι κρίσιμες πρώτες ύλες θεωρούνται προϋπόθεση για την επιτυχία της Πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, ενώ  η ζήτηση για αυτές, αναμένεται να αυξηθεί δραστικά κατά περίπου 500% έως το 2050, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Τα ορυκτά σπάνιων γαιών, για παράδειγμα, δεν είναι μόνο απαραίτητο συστατικό των smartphone ή των υπολογιστών, αλλά και των μπαταριών αυτοκινήτων.

Εξάρτηση από την Κίνα

Η ΕΕ εξαρτάται επί του παρόντος ιδιαίτερα από την Κίνα, η οποία κατέχει οιονεί μονοπώλιο σε πολλές από αυτές τις κρίσιμες πρώτες ύλες. Η ΕΕ, για παράδειγμα, εισάγει επί του παρόντος το 93% του μαγνησίου της και το 86% των μετάλλων σπάνιων γαιών της από την Κίνα.

Για να αποτρέψει πιθανές ελλείψεις εφοδιασμού και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα, η ΕΕ στοχεύει να «θέσει ένα σημείο αναφοράς ώστε να μην εξαρτάται από μία τρίτη χώρα για περισσότερο από το 70% των εισαγωγών για οποιαδήποτε στρατηγική πρώτη ύλη έως το 2030».

Οι ελλείψεις εφοδιασμού από την Κίνα έχουν ήδη οδηγήσει σε διαταραχές στην ευρωπαϊκή βιομηχανία το 2021, όταν η Κίνα μείωσε την παραγωγή της στο υλικό που είναι απαραίτητο για τη βιομηχανία αλουμινίου.

Για να μειώσει αυτές τις εξαρτήσεις, ο νόμος περί κρίσιμων πρώτων υλών επιδιώκει επιπλέον να διαφοροποιήσει την ευρωπαϊκή αλυσίδα εφοδιασμού. Για την ενίσχυση της διαφοροποίησης και την ενίσχυση της προσφοράς, η Επιτροπή σκοπεύει επίσης να εντοπίσει στρατηγικά έργα σε τρίτες χώρες. Για να ενισχύσει αυτά τα έργα στο εξωτερικό, η Επιτροπή στοχεύει επίσης να τα υποστηρίξει οικονομικά μέσω της παγκόσμιας στρατηγικής πύλης – μια βαριά πρωτοβουλία 300 δισεκατομμυρίων ευρώ που στοχεύει στην αντιμετώπιση της κινεζικής πρωτοβουλίας για τη ζώνη και το δρόμο.

Επιπλέον, οι μεγάλες εταιρείες καλούνται να ελέγξουν τις υπάρχουσες αλυσίδες εφοδιασμού τους και να αναπτύξουν στρατηγικές για να είναι καλύτερα προετοιμασμένες για διακοπές εφοδιασμού.

Στρατηγικά projects αδειοδότησης σε 2 χρόνια από 10 σήμερα

Ο νόμος περί κρίσιμων πρώτων υλών περιλαμβάνει επίσης ειδική μεταχείριση για έργα που θεωρούνται «στρατηγικά». Αυτά τα «στρατηγικά έργα» θα προσδιοριστούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μαζί με ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κρίσιμων Πρώτων Υλών που δεν έχει ακόμη συσταθεί.

Τα στρατηγικά έργα θα επωφεληθούν από μια πιο βελτιωμένη και προβλέψιμη διαδικασία αδειοδότησης, που επί του παρόντος αποτελεί ένα από τα κύρια εμπόδια για τα ευρωπαϊκά έργα εξόρυξης. Σύμφωνα με στελέχη του κλάδου, χρειάζονται 10 χρόνια κατά μέσο όρο μέχρι να αρχίσει να λειτουργεί ένα νέο ορυχείο.

Ο νόμος περί κρίσιμων πρώτων υλών στοχεύει στη δραστική μείωση του χρόνου αδειοδότησης.

«Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η διαδικασία χορήγησης αδειών που σχετίζεται με τέτοια έργα δεν υπερβαίνει το προκαθορισμένο χρονικό όριο», αναφέρεται στο έγγραφο.

«Για Στρατηγικά Έργα που περιλαμβάνουν εξόρυξη, η διάρκεια της διαδικασίας χορήγησης αδειών δεν θα πρέπει, λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα και την έκταση των πιθανών επιπτώσεων, να μην υπερβαίνει τα δύο χρόνια», συνεχίζει.

Αυτά τα στρατηγικά έργα θα λάβουν επίσης πρόσθετη οικονομική στήριξη. Το σχέδιο κανονισμού αξιολογεί ότι «οι ιδιωτικές επενδύσεις από μόνες τους δεν επαρκούν» και αναφέρει ότι «η αποτελεσματική ανάπτυξη έργων κατά μήκος της κρίσιμης αλυσίδας αξίας πρώτων υλών ενδέχεται να απαιτεί δημόσια στήριξη».

Το προσχέδιο προβλέπει ότι τα κράτη μέλη θα καλύψουν το οικονομικό κενό αυτών των έργων. «Αυτή η δημόσια στήριξη μπορεί να λάβει τη μορφή κρατικής ενίσχυσης», αναφέρει το έγγραφο, προσθέτοντας ότι η πρόσφατη αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις θα επιτρέψει τις δημόσιες επενδύσεις από τα κράτη μέλη με ευκολότερο τρόπο.