Κομισιόν: Για τέταρτη φορά στο ευρωδικαστήριο η Ελλάδα για τα αστικά λύματα

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω μη πλήρους συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις συλλογής και επεξεργασίας που προβλέπονται στην οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων (οδηγία 91/271/EΟΚ).

Η οδηγία αποσκοπεί στην προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, απαιτώντας τη συλλογή και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων πριν από την απόρριψή τους στο περιβάλλον. Οι πόλεις και οι κωμοπόλεις υποχρεούνται να δημιουργήσουν τις απαραίτητες υποδομές για τη συλλογή και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων τους.

Τα ασύλλεκτα ή ανεπεξέργαστα λύματα μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία και να ρυπάνουν τις λίμνες, τα ποτάμια, το έδαφος, καθώς και τα παράκτια και τα υπόγεια ύδατα. Αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία, στο πλαίσιο της φιλοδοξίας της για μηδενική ρύπανση, αποσκοπεί στην αποτελεσματική προστασία της ανθρώπινης υγείας, στη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος και στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας.

Στην Ελλάδα, 153 οικισμοί παρουσιάζουν εκτεταμένες παραλείψεις συμμόρφωσης με την οδηγία, σύμφωνα με τις πληροφορίες που συγκέντρωσε η Επιτροπή.

Και στους 153 αυτούς οικισμούς η Ελλάδα πρέπει ακόμη να διασφαλίσει ότι υπάρχουν συστήματα συλλογής λυμάτων και ότι, όταν δικαιολογείται η χρήση μεμονωμένων ή άλλων κατάλληλων συστημάτων (π.χ. σηπτικών δεξαμενών), τα συστήματα αυτά επιτυγχάνουν το ίδιο επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας.

Για 143 από τους εν λόγω οικισμούς, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην παρέχει δευτεροβάθμια επεξεργασία πριν από την απόρριψη των λυμάτων. Επιπλέον, σε έναν οικισμό, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην παρέχει αυστηρότερη επεξεργασία πριν από την απόρριψη λυμάτων σε ευαίσθητες περιοχές. Για να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της οδηγίας, η Ελλάδα θα πρέπει να κατασκευάσει νέες υποδομές σε διάφορους οικισμούς και θα χρειαστεί να αναβαθμίσει τις υφιστάμενες υποδομές σε άλλους.

Η Επιτροπή απέστειλε στην Ελλάδα προειδοποιητική επιστολή τον Μάιο του 2020 και, στη συνέχεια, αιτιολογημένη γνώμη τον Δεκέμβριο του 2021. Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν ακόμη αντικρούσει πλήρως τις αιτιάσεις. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι προσπάθειες που έχουν καταβάλει μέχρι σήμερα οι ελληνικές αρχές είναι ανεπαρκείς και, για τον λόγο αυτό, παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ιστορικό

Σύμφωνα με την οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, τα κράτη μέλη πρέπει να διαθέτουν αποχετευτικά δίκτυα για όλους τους οικισμούς με τουλάχιστον 2 000 κατοίκους. Όταν η εγκατάσταση ενός αποχετευτικού δικτύου δεν δικαιολογείται, ιδίως επειδή συνεπάγεται υπερβολικό κόστος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα ή άλλα κατάλληλα συστήματα (όπως σηπτικές δεξαμενές), υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.

Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι οι απορρίψεις οι οποίες προέρχονται από σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων που εξυπηρετούν οικισμούς με τουλάχιστον 2 000 κατοίκους συμμορφώνονται τουλάχιστον με το επίπεδο δευτεροβάθμιας επεξεργασίας (που συνίσταται στην επεξεργασία οργανικής ύλης στα αστικά λύματα), πριν από την απόρριψή τους στο περιβάλλον. Εάν ένας οικισμός απορρίπτει τα λύματά του σε ευαίσθητη περιοχή, πρέπει να διασφαλίζει ότι υποβάλλονται σε επεξεργασία αυστηρότερη από τη δευτερογενή.

Η παρούσα παραπομπή στο Δικαστήριο είναι η τέταρτη υπόθεση επί παραβάσει σχετικά με την εσφαλμένη εφαρμογή της οδηγίας για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων στην Ελλάδα [παράλληλα με τις INFR(1999)4336, INFR(2004)2030 και INFR(2011)2027]. Ενώ η τρίτη υπόθεση έκλεισε μόλις η Ελλάδα διασφάλισε την επαρκή συλλογή και επεξεργασία των λυμάτων των πέντε σχετικών οικισμών, για τις άλλες δύο υποθέσεις το Δικαστήριο της ΕΕ επέβαλε πρόστιμα στην Ελλάδα για μη συμμόρφωση με παρόμοιες απαιτήσεις για άλλους οικισμούς. Η Ελλάδα εξακολουθεί να καταβάλλει αυτά τα πρόστιμα.

Δεν υπάρχει αλληλεπικάλυψη μεταξύ αυτών των τεσσάρων περιπτώσεων, καθεμία από τις οποίες αντιμετωπίζει διαφορετικές παραβιάσεις των υποχρεώσεων που ορίζονται στην οδηγία. Από κοινού, οι τέσσερις αυτές διαδικασίες αφορούν πάνω από 200 οικισμούς. Η Ελλάδα έχει επιτύχει τη συμμόρφωση περίπου 150 οικισμών από την κίνηση των εν λόγω διαδικασιών επί παραβάσει, χρησιμοποιώντας επίσης συγχρηματοδότηση από την ΕΕ.