Κατάρ 2022: Βusiness με δισ. στη σκιά του πιο ακριβού Μουντιάλ

Όταν η εκτελεστική επιτροπή της FIFA αποφάσιζε, πριν από λίγα χρόνια, να μεταφέρει την φετινή «καλοκαιρινή γιορτή» του ποδοσφαίρου στο διάστημα από 20/11 έως και 18/12 του 2022 λόγω των ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν στο Κατάρ Ιούνιο και Ιούλιο, υπολόγιζε πώς τα «αστέρια» των 32 εθνικών ομάδων και πάλι θα έπαιζαν με ζέστες στα γήπεδα του πάμπλουτου ανεξάρτητου εμιράτου.

Οι μετεωρολόγοι ενημέρωσαν, τότε, τα στελέχη της ομοσπονδίας ότι στην Ντόχα, ενδεικτικά, η στάθμη του υδράργυρου κυμαίνεται μεταξύ 20 και 30 βαθμών Κελσίου τον Νοέμβριο, ενώ τον Δεκέμβριο πέφτει από 15 έως 24 και ο κύβος ερρίφθη.

Ο καιρός πέρασε και τώρα πλησιάζει η ώρα της σέντρας για το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο της ιστορίας που θα γίνει χειμώνα και το πρώτο σε έδαφος αραβικού κράτους και την Μέση Ανατολή (συνολικά το 22ο από το 1930).

Οι δυο «λεπτομέρειες» προσδίδουν τις αντίστοιχες ιδιαιτερότητες στο 2022 FIFA World Cup, όμως δεν θεωρούνται οι μοναδικές.Γιατί πρόκειται, ταυτόχρονα, για το κατά τα φαινόμενα πιο ακριβό από πλευράς μπάτζετ και εισπράξεων Μουντιάλ ποδοσφαίρου, αλλά για κάποιους και το πιο αιματοβαμμένο εξ αιτίας των πολλών ατυχημάτων ή δυστυχημάτων με θύματα ξένους εργάτες.

Περσινό ρεπορτάζ του Guardian προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη, καθώς η βρετανική εφημερίδα αποκάλυψε, τον χειμώνα του 2021, ότι 6.750 μετανάστες είχαν χάσει, ως τότε, την ζωή τους στα κατασκευαστικά έργα τα οποία άρχισαν από το 2010 για τις αθλητικές και μη υποδομές του Κατάρ ενόψει του Μουντιάλ, ανθρώπων με καταγωγή κυρίως από την Ινδία, με «λίστα του θανάτου» να συμπληρώνουν το Νεπάλ, το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, η Σρι Λάνκα και άλλες φτωχότερες γειτονικές χώρες.

Πριν από έναν χρόνο το γερμανικό δίκτυο ZDF, ανέβαζε τον αριθμό των νεκρών στα εργοτάξια περίπου σε 15.000, ωστόσο η Διεθνής Συνδικαλιστική Συνομοσπονδία κάνει λόγο για 7.000 ζωές. Η δε Daily Mail έγραψε πρόσφατα για 2.823 νεκρούς, αν και η FIFA αναγνώριζε μέχρι πρότινος την ευθύνη μόνο για τρεις θανάτους. Ποια είναι η αλήθεια;

Στα θύματα προστέθηκαν, πάντως, πριν από μερικά 24ωρα τρεις 30χρονοι πυροσβέστες από το Πακιστάν όταν κατέρρευσε ένας γερανός κατά τη διάρκεια ασκήσεων ασφαλείας.
Μια ποδοσφαιρική «γιορτή», η οποία έχει μετατραπεί για κάποιους σε δράμα. Οι «σκιές» που πέφτουν επάνω της είναι βαριές…

Οι «χρυσές δουλειές» των γηπέδων

Στο αμιγώς οικονομικό και εμπορικό σκέλος, οι Άραβες διοργανωτές «βλέπουν» προβλεπόμενα άμεσα έσοδα ύψους 6 δισ. δολ., σύμφωνα με δήλωση του επικεφαλής της αρμόδιας Ανώτατης Επιτροπής τους, Νασέρ Αλ Κατέρ.

Άλλες πηγές προσδιορίζουν το συνολικό οικονομικό όφελος που θα αποφέρουν οι business του φετινού Μουντιάλ στα 17 εκατ. δολ., 15% λιγότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις των 20 δισ. δολ.

Άλλωστε, κερδισμένοι θα βγουν και μια σειρά κλάδων και επιχειρήσεων, η δραστηριότητα των οποίων συνδέεται με το κορυφαίο ποδοσφαιρικό «ραντεβού».

Αν και οι αριθμοί που δίνονται επίσημα δεν ανταποκρίνοναι πάντα στα πραγματικά μεγέθη, στο προηγούμενο Μουντιάλ αυτό της Ρωσίας (με νικήτρια την Γαλλία) σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιοποίησε η οργανωτική επιτροπή του τουρνουά, τα έσοδα που αποκόμισε η ρωσική οικονομία σε βάθος 5ετίας (2013-2018) με επίκεντρο την διοργάνωση, άγγιξαν τα 12,5 δισ. ευρώ, σε συνδυασμό και με την δημιουργία 315.000 νέων θέσεων εργασίας σε ετήσια βάση.

Το επιχειρηματικό ενδιαφέρον για το αραβικό Παγκόσμιο Κύπελλο είναι υψηλό, διότι υπάρχουν προδοκίες για τα μακροπρόθεσκα οφέλη που θα αποκομίσει από αυτό η τοπική οικονομία, από κλάδους όπως ο τουρισμός, η εστίαση, το εμπόριο κ.α. Ειδικότερα, μετά από την άρση των περιορισμών που είχαν επιβληθεί στις μετακινήσεις και τα ταξίδια εξ αιτίας της πανδημίας και την εκανεκκίνηση της διεθνούς τουριστικής «βιομηχανίας».

Το εμιράτο αναμένεται να υποδεχθεί περίπου 1,2 -1,4 εκατ. επισκέπτες/οπαδούς από διάφορες χώρες. Με αυτό τον τρόπο, το Κατάρ των 2,8 εκατ. κατοίκων αναμένεται να δει τον πληθυσμό του να αυξάνεται 43%, στα 4 εκατ. ανθρώπους.

Ο αριθμός των 3,1 εκατ. εισιτηρίων που έχουν διατεθεί αποδείχθηκε μικρός μάλιστα, καθότι οι σχετικές αιτήσεις έφθασαν τα 40 εκατ. από όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, Αργεντινή, Βραζιλία, Αγγλία, Γαλλία, Μεξικό, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, ΗΠΑ κ.α.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της FIFA, για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου επενδύθηκαν 1,696 δισ. δολ. (χωρίς να διευκρινίζει που), ποσό μικρό σε σχέση με όσα έχουν γίνει στο Κατάρ στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου αναδιοργάνωσης της χώρας.

Στον αντίποδα, τον Σεπτέμβριο είδε το φως της δημοσιότητας ανάλυση της «Statista», εταιρείας η οποία ειδικεύεται στη στατιστική ανάλυση και στα δεδομένα αγοράς και καταναλωτών και εν ολίγοις υποστήριξε ότι έχουν ήδη δαπανηθεί… 220 δισ. δολ.

Μόνο για την κατασκευή των 8 ολοκαίνουργιων, χλιδάτων και υπερσύγχρονων τεχνολογικά γηπέδων (7 νέα και ένα ανακαινισμένο) διατέθηκαν έως και 10 δισ. δολ. και ενισχύθηκαν πολύ επίσης οι ξενοδοχειακές υποδομές, οι οδικές και συγκοινωνιακές π.χ. με το νέο δίκτυο μετρό, τους νέους αυτοκινητόδρομους και την επέκταση του διεθνούς αεροδρομίου Χαμάντ κ.α.

Η ίδια έρευνα συμπεριλαμβάνει στα ακριβότερα Μουντιάλ με χαώδεις διαφορές αυτά που έγιναν σε Βραζιλία (το 2014, με προϋπολογισμό 15 δισ. δολ.), Ρωσία (2018, 11,6 δισ. δολ.), Ν.Κορέα-Ιαπωνία (2002, 7 δισ. δολ.), Γερμανία (2006, 4,3 δισ. δολ.), Νότια Αφρική (2010, 3,6 δισ. δολ.), Γαλλία (1998, 2,3 δισ. δολ.) και ΗΠΑ (1994, 500 εκατ. δολ.).

Επιπλέον, ο απολογισμός των διοργανωτών για τον όγκο των έργων στο Κατάρ αναφέρει πώς για πρώτη φορά υπάρχουν 168 επίσημες εγκαταστάσεις σε μία ακτίνα 80 χιλιομέτρων.

Οι κατηγορίες, οι αγωγές, οι απαντήσεις

Το Κατάρ δέχεται τα τελευταία χρόνια επικρίσεις και επιθέσεις από ΜΚΟ και άλλους φορείς για πολύ κακές έως απάνθρωπες συνθήκες εργασίας 2 εκατ. μεταναστών εργαζομένων στον τομέα της ανάπτυξης των αθλητικών και άλλων υποδομών του από το 2010.

Οι κατηγορίες για χιλιάδες θανάτους και η κατακραυγή δεν σταματούν ούτε παραμονές της έναρξης των αγώνων.

Από την μέρα που έγινε η ανάθεση της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2022 έχει καταγραφεί σωρεία αντιδράσεων από οργανισμούς για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων για… ατέλειωτες υπερωρίες των εργατών προκειμένου να παραδοθούν τα έργα στην ώρα τους. Κάτω από πολύ υψηλές θερμακρασίες, όπως καταγγέλουν, με ελλιπή σίτιση και με άθλιους όρους διαβίωσης και διαμονής για τα «φθηνά εργατικά χέρια» που στοιβάζονται σε κοντέινερ και προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να βιοπορισθούν και να ζήσουν τις φτωχές οικογένειες τους.

Ο Guardian «επέστρεψε» με νεότερο δημοσίευσμα που ήθελε οικογένειες μεταναστών οι οποίοι έχασαν την ζωή τους στα εργοτάξια διετεθημένες να προσφύγουν στα δικαστήρια και να καταθέσουν αγωγές, απαιτώντας αποζημιώσεις συνολικού ύψους 330 εκατ. ευρώ.

Σταρ του ποδοσφαίρου όπως οι Ερίκ Καντονά και Φίλιπ Λαμ, έχουν ανακοινώσει ότι θα μποϊκοτάρουν το Μουντιάλ, αν και περισσότερη αίσθηση προκαλεί η κίνηση της εθνικής Δανίας να συμπεριλάβει στις εμφανίσεις της και μαύρες φανέλες, σε μία συμβολική πράξη αντίθεσης για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη διοργανώτρια χώρα.

Η απάντηση; Η οργανωτική επιτροπή επιτέθηκε δια στόματος εκπροσώπου της στον Τύπο, μιλώντας για προκατάληψη σε βάρος του Κατάρ και για εσκεμμένη αύξηση του αριθμού των νεκρών.

Η γαλλική εφημερίδα Le Monde σημειωνει ότι η κυβέρνηση του Κατάρ αρνείται τις αποζημιώσεις σε εργάτες οι οποίοι τραυματίσθηκαν σε εργοτάξια ή σε οικογένειες όσων έχασαν την ζωή τους.

Ο υπουργός Εργασίας Αλί Μπεν Σαμίχ Αλ Μαρί απέρριψε την πρόταση για την δημιουργία ενός ταμείου αλληλεγγύης με κεφάλαια που θα δοθούν στα θύματα και αντέτεινε προς τις κατηγορίες ότι πρόκειται για «επικοινωνιακό κόλπο» που έχει ως στόχο να «αμαυρώσει» την εικόνα της πατρίδας του στο εξωτερικό.

Πριν από αρκετούς μήνες, στέλεχος της Διεθνούς Αμνηστίας διαπίστωσε έλλειψη σαφήνειας γύρω από τους θανάτους και προέτρεψε την αραβική χώρα να ενισχύσει τα επαγγελματικά πρότυπα υγείας και ασφάλειας.

Η FIFA έχει εκφράσει, ωστόσο, την άποψη ότι τα μέτρα για την υγεία και την ασφάλεια των εργατών είναι πολύ αυστηρά και η συχνότητα των ατυχημάτων πολύ χαμηλή, σε σύγκριση σε αντίστοιχα projects σε όλο τον κόσμο.

Xορηγοί, TV και νέα deals

Το «πάρτι» των χορηγών συνεχίζεται, την ίδια ώρα, μέχρι το «παρά πέντε», με την FIFA να μετρά τα δικά της κέρδη από την πώληση τηλεοπτικών δικαιωμάτων, εμπορικές συμφωνίες σε όλο τον πλανήτη και χορηγούς.

Η FIFA έχει δηλώσει από τον Μάρτιο ότι περιμένει έσοδα-ρεκόρ, παρά τον κορωνοϊό, για τον τετραετή κύκλος του Μουντιάλ (2019-2022) με την προσδοκία να υπερβεί τον στόχο των 6,44 δισ. δολ. Οδεύοντας προς το «φράγμα» των 7 δις. δολ., χωρίς ως αυτή την στιγμή να έχει βγει τελικός ο λογαριασμός.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ότι προ ημερών μόλις η FIFA έκλεισε άλλο ένα deal με σπόνσορα της την Κολομβιανή εταιρεία logistics Inter Rapidísimo, ως επίσημου περιφερειακού υποστηρικτή του Παγκοσμίου Κυπέλλου στην Λατινική Αμερική όπου και η οποία θα διαφημίζεται στις περιμετρικές πινακίδες των γηπέδων του Κατάρ.

Στους βασικούς χορηγούς της «ποδοσφαιρικής βιομηχανίας» που ονομάζεται FIFA ανήκουν επιχειρήσεις «κολοσσοί» από όλους τους κλάδους όπως οι Adidas, Coca Cola, Wanda, Hyundai/KIA, Qatar Airways, Qatar Energy, Visa.

Στην λίστα φιγουράρουν και οι LUCI, Yadea, Mengniu, Hinsense, Vivo, Diking, Hublot, Qatar National Bank, Nubank, Crypto.com, McDonald’s κ.α.

Όσον αφορά την TV, το Μουντιάλ αποτελεί το αθλητικό γεγονός με την μεγαλύτερη τηλεθέαση στον κόσμο (και από τους Ολυμπιακούς αγώνες) και τον αριθμό των τηλεθεατών να αγγίζει μέχρι και τον… μισό πληθυσμό της γης, όπως συνέβη π.χ. το 2002: εκείνη τη χρονιά 2,82 δισ. φίλαθλοι παρακολούθησαν τα ματς, εκ των οποίων το 1,1 δισ. τον τελικό.

Το μεγάλο έπαθλο

Τα πριμ; Η FIFA θα διανείμει ποσό 440 εκατ. δολ. στις ομάδες και αυτή που θα κατακτήσει το χρυσό τρόπαιο θα κερδίσει έπαθλο αξίας άνω των 42 εκατ. δολ., με τον φιναλίστ στα 32 εκατ. δολ, τον 3ο στα 27 εκατ. δολ. και τον 4ο στα 25 εκατ. δολ.

Οι 8 όμιλοι της τελικής φάσης:

1ος: Κατάρ, Ολλανδία, Σενεγάλη, Ισημερινός
2ος: Αγγλία, ΗΠΑ, Ιράν, Ουαλία
3ος: Αργεντινή, Μεξικό, Πολωνία, Σαουδική Αραβία
4ος: Γαλλία, Δανία, Τυνησία, Αυστραλία
5ος: Ισπανία, Γερμανία, Ιαπωνία, Κόστα Ρίκα
6ος: Βέλγιο, Κροατία, Μαρόκο, Καναδάς
7ος: Βραζιλία, Ελβετία, Σερβία, Καμερούν
8ος: Πορτογαλία, Ουρουγουάη, Νότια Κορέα, Γκάνα