Κ. Καραμανλής: Την ώρα του πένθους σιώπησα – Η τηλεδιοίκηση στη Λάρισα ήταν σε λειτουργία μέχρι μία ώρα πριν το δυστύχημα

Στην πρώτη δημόσια τοποθέτησή του μετά την παραίτηση του από τη θέση του υπουργού Μεταφορών, ύστερα από το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη που στοίχισε τη ζωή σε 57 άτομα, προχώρησε αυτή την ώρα ο Κώστας Καραμανλής.

«Η τραγωδία των Τεμπών συγκλόνισε τη χώρα μας. Η άδικη απώλεια τόσων συνανθρώπων μας δεν μπορεί και δεν πρέπει να ξεχαστεί. Πρωτίστως εκφράζουμε βαθιά μας οδύνη και τα συλλυπητήρια στους συγγενείς των θυμάτων και τα ευχές μας στους τραυματίες για καλή ανάρρωση».

Έτσι ξεκίνησε την τοποθέτησή του στην Επιτροπή των Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής ο τ. υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Κώστας Καραμανλής, στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά το δυστύχημα των Τεμπών και την παραίτησή του από τη θέση του υπουργού.

Λίγες ώρες μετά την τραγωδία, είπε ο κ. Καραμανλής, «παραιτήθηκα από τη θέση του υπουργού γιατί στον τομέα των πολιτικών μου αρμοδιοτήτων συνέβη μια ανείπωτη τραγωδία. Ούτε είχα ούτε έχω κάποια εξάρτηση από κυβερνητική θέση. Παραιτήθηκα ενάντια στην πεπατημένη μέχρι τώρα να ζητούνται διαθεσιμότητες ή παραιτήσεις υφισταμένων. Η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης όμως θα μείνει γράμμα κενό αν δεν ζητηθεί από την αναζήτηση των ευθυνών σε όλο τους το εύρος».

Αναφερόμενος στην επίμαχη σύμβαση 717 του 2014, ο τ. υπουργός υποστήριξε:

«Είναι μια σύμβαση που, αν είχε ολοκληρωθεί, η λειτουργία του δικτύου θα ήταν ασφαλέστερη. Παραλάβαμε το έργο βαλτωμένο και το προχωρήσαμε από το 18% στο 70%. Από το 2017 ως το 2019 δεν έγινε καμία απολύτως εργασία. Κατ’ όνομα η δική μας κυβέρνηση παρέλαβε το 33% του έργου, όμως η λειτουργικότητα ήταν στο 18%. Στις 21/12/16 έγινε η τελευταία παράδοση συστήματος τηλεδιοίκησης, οι μισοί από τους σταθμούς που είχαν παραδοθεί, δεν μπορούσαν να τεθούν σε λειτουργία. Στο παραδοτέο υπήρχαν αστοχίες και κληθήκαμε να τις ανακατασκευάσουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρεται ότι παρέδωσε ποσοστό 68 ή 77%. Προφανώς εννοούν την κάλυψη χρηματοδοτικών αναγκών. Άλλωστε η ολοκλήρωση ενός συστήματος σηματοδότησης πιστοποιείται με έναν τρόπο, από την έκδοση πρωτοκόλλου παράδοσης παραλαβής μεταξύ ΕΡΓΟΣΕ και ΟΣΕ».

Ο κ. Καραμανλής αναφέρθηκε στο πρόβλημα «που έχει να κάνει με το σπάσιμο των εργολαβιών. Αυτό βλέπουμε και σε αυτή τη σύμβαση. Ψηφίζουμε και φέρνουμε το νόμο 4974, αναμορφώνοντας το θεσμικό πλαίσιο και θεσμοθετούμε για πρώτη φορά αυτό που γίνεται σε Ευρώπη, μια σύμβαση, ένας εργολάβος για όλο το έργο. Το φθινόπωρο του 2019, πρώτο μας μέλημα ήταν να επανεκκινήσουμε το έργο. Έγινε έλεγχος της συμπληρωματικής σύμβασης από το Επιμελητήριο Ελλάδος, από την Αρχή Διαφάνειας, επιλύθηκαν ζητήματα επανορθωτικών μέτρων της εταιρίας και αυτά εν μέσω δυσκολιών, επειδή αντιμετωπίζαμε και πλέον και την πανδημία. Τελικά στα τέλη του 2020 εγκρίνεται η χρηματοδότηση του έργου. Πλέον, έχουμε φτάσει στο 90% υλοποίησης και στο 70% της πιστοποίησης».

Στους σταθμούς που παραδόθηκαν με το σύστημα της τηλεδιοίκησης την τελευταία τριετία, σύμφωνα με τον Κώστα Καραμανλή, περιλαμβάνεται και ο σταθμός της Λάρισας. «Παραδόθηκε το Νοέμβριο του 2022, όπως προκύπτει από το σχετικό πρωτόκολλο διοικητικής παραλαβής. Μάλιστα από το Δεκέμβριο του 2022, όπως προκύπτει από έγγραφο του ΟΣΕ, οι σταθμάρχες υποχρεωτικά πρέπει να χαράσσουν αυτόματα τη διαδρομή στον πίνακα τηλεδιοίκησης. Η χειροκίνητη επιτρέπεται μόνο όταν δεν λειτουργεί το σύστημα τηλεδιοίκησης. Όσο επιτρέπουμε να κυκλοφορούν ανυπόστατες φήμες και μύθοι, υπεύθυνος διάλογος δεν πρόκειται να γίνει ποτέ».

Παράλληλα, έκανε λόγο για 5 ανακρίβειες και ψεύδη που ακούγονται στο δημόσιο διάλογο:

1 Αναφέρουν ότι στο σταθμό Λάρισας δεν υπήρχε σύστημα τηλεδιοίκησης. Όμως αυτό χρησιμοποιήθηκε έως τις 22.12 μ.μ. το ίδιο βράδυ του δυστυχήματος. Το σύστημα λειτουργούσε και καταγράφτηκε στο μαύρο κουτί του συστήματος. Ο σταθμάρχης και μπορούσε και έπρεπε να χαράξει τη γραμμή ηλεκτρονικά, όπως έκαναν οι άλλοι σταθμάρχες στην ίδια θέση, την ίδια μέρα, στον ίδιο σταθμό. Και επιπλέον ξέχασε στη λάθος θέση ένα από τα κλειδιά. Επίσης μπορούσε επί 12 λεπτά να δει ότι το τρένο ήταν σε λάθος πορεία.

2 Λένε ότι αν είχε ολοκληρωθεί το EDCS θα είχε αποφευχθεί το δυστύχημα. Ούτε αυτό είναι βέβαιο. Από τη στιγμή που ο σταθμάρχης αποφασίσει να μην χρησιμοποιεί την τηλεδιοίκηση, όποιο σύστημα και να χρησιμοποιούσε, δεν θα λειτουργούσε. Δεν γνωρίζουμε αν θα είχε αποτραπεί το δυστύχημα, καθώς το σύστημα εξαρτιώταν από το σταθμάρχη. Το ΕDCS χρησιμοποιείται ολόκληρο σε δύο χώρες της Ευρώπης. Μέσα σε τρία χρόνια και αυτό το έργο προχώρησε.

3 Ισχυρίζονται ότι, αν είχαμε ραδιοκάλυψη, θα μπορούσαμε να προλάβουμε το κακό, λένε ότι το σύστημα είχε παραδοθεί, δεν μας διευκρινίζουν όμως ότι έλειπε η απαραίτητη πριν τη χρήση του αξιολόγηση και πιστοποίηση. Αυτά τα στάδια προχώρησαν την τελευταία τετραετία. Το GCMR που υποτίθεται ότι δεν λειτουργούσε, είναι το μέσο που έγιναν οι διάλογοι μεταξύ των σταθμών που δόθηκαν στη δημοσιότητα.

4 Ισχυρίζονται πως ως το 2019 υπήρχε ένας πύργος ελέγχου που θα απέτρεπε το δυστύχημα. Υποθέτω εννοούν το άτυπο κέντρο της Καρόλου, καθώς πύργος ελέγχου δεν υπήρχε ποτέ στο σιδηρόδρομο. Αυτό το κέντρο λειτουργεί και σήμερα, σκοπός του κυρίως η παρακολούθηση των δρομολογίων για να καταγράφονται καθυστερήσεις στα δρομολόγια. Στην ουσία δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα κέντρο τηλεφωνικής παρακολούθησης δρομολογίων.

5 Διατείνονται ότι μέχρι το 2019 υπήρχε και δεύτερος σταθμάρχης σε κάθε σταθμό. Ουδέν αναληθέστερον. Καταθέτω τις βάρδιες που το 2017, το 2018 και το 2019 υπήρχε ένας σταθμάρχης. Την κρίσιμη ώρα, έπρεπε να βρίσκεται στο σταθμαρχείο όχι μόνο ένας, αλλά 2 σταθμάρχες που έφυγαν νωρίτερα.

Σύμφωνα με τον κ. Καραμανλή, «υπήρχαν δικλείδες ασφαλείας, δυστυχώς απεδείχθησαν ανεπαρκείς. Ήταν το τοπικό σύστημα τηλεδιοίκησης, όμως δεν χρησιμοποιήθηκε. Οι άλλοι 2 σταθμάρχες που δεν ήταν στις θέσεις τους. Τα πρωτόκολλα για το πώς ακριβώς έπρεπε να γίνουν οι αναγγελίες για τα δρομολόγια, όμως ούτε αυτά ακολουθήθηκαν. Δικλείδα ήταν ότι επί 12 λεπτά έπρεπε να δει ότι το τρένο βρισκόταν σε λάθος πορεία».

Σχετικά με τη «δήθεν υποχρηματοδότηση του ΟΣΕ», ο τ. υπουργός σημείωσε: «Για ολόκληρη σχεδόν την περασμένη δεκαετία ο ΟΣΕ λάμβανε 45 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος χρηματοδότηση, από το 2022 αυξήθηκε κατά 66%, έφτασε τα 75 εκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον προβλέφθηκαν 250 εκατομμύρια από Ταμείο Ανάκαμψης».

Για τη στελέχωση του Οργανισμού, είπε: «Αλήθεια είναι ότι από το 2009 και μετά ο αριθμός των υπαλλήλων μειωνόταν. Ανακόπηκε η πορεία το 2022, αρχικά μειώθηκαν οι υπάλληλοι λόγω συνταξιοδοτήσεων όμως ουδείς είχε προνοήσει πριν, επί ΣΥΡΙΖΑ, να ξεκινήσει τις διαδικασίες προσλήψεων. Την περίοδο 2015-2019 έγιναν 24 προσλήψεις, από τις οποίες 13 σταθμάρχες. Εμείς με την κινητικότητα και την παροχή υπηρεσιών προσθέσαμε συνολικά 427 νέες θέσεις εργασίας».

Αναφορικά με τη σύμβαση με την Ηellenιc Τrain, είπε ότι «το 2017 ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να διαγράψει από την ΤΡΕΝΟΣΕ χρέη προς τον ΟΣΕ και στη συνέχεια να πουλήσει την ΤΡΕΝΟΣΕ σε χαμηλό τίμημα, 45 εκατομμύρια ευρώ. Εμείς υποχρεώσαμε την εταιρεία να επιβεβαιώνει τα δρομολόγια που εκτελεί και να πραγματοποιήσει επενδύσεις 600 εκατομμυρίων, εκτός από συμμετοχή στα κέρδη, αφού συμφωνήσαμε ελληνικό δημόσιο να λαμβάνει το 20% από τα κέρδη».

Και κατέληξε στην τοποθέτησή του ο τ. υπουργός: «Όλοι οφείλουμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Ποτέ δεν κρύφτηκα, ποτέ δεν δίστασα να αναλάβω τις ευθύνες μου, δυστυχώς δεν πήγαμε την σύμβαση ακόμα στο 100%». Έκανε λόγο για «παθογένειες ετών γνωστές σε όλους μας, στον τομέα ων σιδηροδρόμων προσπαθήσαμε να τις αντιμετωπίσουμε με αναδιοργάνωση που δρομολογήσαμε, όμως χρειάζονται χρόνια για να αλλάξουν. Φέρω και εγώ μερίδιο πολιτική ευθύνης, γι’ αυτό παραιτήθηκα».