ΗΠΑ: Σε τι αποσκοπούν οι δασμοί και γιατί ο Τραμπ τους επιβάλλει στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα

Σχεδόν ενάμισι μήνας έχει απομείνει μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά έχει ήδη θέσει τις βάσεις για έναν εμπορικό πόλεμο που θα μπορούσε να κλονίσει την παγκόσμια οικονομία.

Ο Τραμπ ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι θα υπογράψει εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο θα επιβάλει δασμό 25% σε όλες τις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό, μαζί με πρόσθετο δασμό 10% στις εισαγωγές από την Κίνα, ως δήθεν αντίποινα για τα ναρκωτικά και τους μετανάστες που περνούν τα σύνορα των ΗΠΑ.

Παρόλο που ο εκλεγμένος πρόεδρος στην προεκλογική εκστρατεία υποσχέθηκε να επιβάλει καθολικούς δασμούς -σε όλα τα αγαθά που εισάγονται στις ΗΠΑ από το εξωτερικό- αυτοί στοχεύουν ειδικά στους τρεις μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής. Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα υπογράψει το εκτελεστικό διάταγμα στις 20 Ιανουαρίου, την πρώτη ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του.

Τι είναι οι δασμοί και πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί το σχέδιο του Τραμπ για την επιβολή τους

Ο δασμός είναι ένας φόρος επί των εισαγωγών ή των ξένων προϊόντων που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ποιος πληρώνει τους δασμούς;

Αυτό είναι ένα ερώτημα που έθεσαν πολλοί Αμερικανοί μετά τις εκλογές. Ο Τραμπ είπε ότι οι ξένες χώρες πληρώνουν για τους δασμούς, αλλά οι δασμοί στην πραγματικότητα πληρώνονται από τις αμερικανικές εταιρείες που εισάγουν αγαθά από το εξωτερικό.

Έτσι, εάν ένας αμερικανός κατασκευαστής αυτοκινήτων εισάγει ένα εξάρτημα από το Μεξικό, θα πρέπει να πληρώσει δασμό για το εξάρτημα μόλις αυτό φτάσει στη χώρα.

Τι εισάγουν οι ΗΠΑ από τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα;

Οι αμερικανικές εταιρείες εισήγαγαν πάνω από 1,2 εκατ. δολάρια από τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα το 2023. Οι τρεις αυτές χώρες είναι οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ. Ένας δασμός και για τις τρεις χώρες είναι ουσιαστικά ένας φόρος στις εν λόγω εισαγωγές.

Ο Καναδάς είναι σημαντικός εξαγωγέας αργού πετρελαίου και άλλων προϊόντων φυσικού αερίου στις ΗΠΑ. Το Μεξικό έχει γίνει σημαντικός εξαγωγέας αυτοκινήτων και ανταλλακτικών αυτοκινήτων τα τελευταία χρόνια (η Tesla ανακοίνωσε πέρυσι ένα σχέδιο για την κατασκευή εργοστασίου στη χώρα, αν και έκτοτε σταμάτησε το σχέδιο, ενώ ο Elon Musk υποστήριζε την προεκλογική εκστρατεία του Trump).

Η Κίνα είναι σημαντικός εξαγωγέας ηλεκτρονικών ειδών, όπως τηλέφωνα και φορητοί υπολογιστές.

Χρειάζεται ο Τραμπ έγκριση από το Κογκρέσο για να περάσει δασμούς;

Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν την πλειοψηφία στη Βουλή και τη Γερουσία, πράγμα που σημαίνει ότι ο Τραμπ έχει μεγάλη δύναμη στο Κογκρέσο για να περάσει νομοθεσία.

Αλλά ο πρόεδρος έχει επίσης την εξουσία να θεσπίζει δασμούς χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, όταν πρόκειται για την εθνική ασφάλεια, την προστασία των αμερικανικών βιομηχανιών ή σε περίπτωση «εθνικής έκτακτης ανάγκης» – πολύ ευρείς λόγοι που θα καταστήσουν δύσκολη τη δικαστική διεκδίκηση μιας νομικής υπόθεσης κατά των δασμών.

Γιατί ο Τραμπ επιβάλλει δασμούς;

Οι ΗΠΑ εισάγουν περισσότερα αγαθά από όσα εξάγουν – το εμπορικό έλλειμμα. Δεν συμφωνούν όλοι οι οικονομολόγοι ότι τα εμπορικά ελλείμματα είναι κακά, αλλά ο Τραμπ καταφέρεται εναντίον τους εδώ και χρόνια και οι δασμοί είναι το προτιμώμενο εργαλείο του για την αντιμετώπισή τους.

Οι δασμοί έγιναν μεγάλο θέμα το 2018 κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ, όταν επέβαλε δασμούς σε ορισμένα προϊόντα από την Κίνα και στις εισαγωγές μετάλλων.

Απείλησε επίσης να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές από το Μεξικό, σε αντίποινα για τον μεγάλο αριθμό μεταναστών που διέσχιζαν τότε τα σύνορα. Ο Τραμπ τελικά υπαναχώρησε από τους δασμούς το 2020.

Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν οι δασμοί, στο μυαλό του Τραμπ, είναι ότι οι υψηλοί δασμοί θα δώσουν κίνητρο στις αμερικανικές εταιρείες να μεταφέρουν την παραγωγή τους από το εξωτερικό στις αμερικανικές ακτές.

«Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να χτίσετε το εργοστάσιό σας στις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν θα έχετε δασμούς», δήλωσε ο Τραμπ λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές.

Όμως η απομάκρυνση από τα πολύπλοκα παγκόσμια οικοσυστήματα παραγωγής είναι σχεδόν αδύνατη για πολλές εταιρείες.

Χρειάζονται χρόνια για να δημιουργηθεί και να λειτουργήσει ένα εργοστάσιο, οπότε ακόμη και αν μια εταιρεία θεωρητικά ήθελε να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή της για να αποφύγει τους δασμούς, η θητεία του Τραμπ θα είχε πιθανότατα τελειώσει μέχρι να είναι έτοιμη.

Οι δασμοί επηρεάζουν τους καταναλωτές;

Οι καταναλωτές θα αισθανθούν σχεδόν σίγουρα τον αντίκτυπο μέσω της αύξησης των τιμών.

Ο Τραμπ έκανε προεκλογική εκστρατεία για την εφαρμογή δασμών 10% έως 20% σε όλους τους τομείς, με δασμούς 60% στις εισαγωγές από την Κίνα.

Οι οικονομολόγοι έχουν υπολογίσει ότι οι εν λόγω δασμοί θα μπορούσαν να προσθέσουν από 1.900 έως 7.600 δολάρια στο κόστος των νοικοκυριών, δηλαδή αύξηση του πληθωρισμού κατά 1,4% έως 5,1%.

Αυτό συμβαίνει επειδή οι εταιρείες θα μετακυλούσαν απλώς το κόστος των δασμών στους καταναλωτές. Στελέχη από πολλές αμερικανικές εταιρείες, όπως η Walmart, η Columbia Sportswear και η AutoZone, δήλωσαν ότι τελικά θα έπρεπε να αυξήσουν τις τιμές τους με τους δασμούς.

Οι Αμερικανοί καταναλωτές φαίνεται να έχουν επίγνωση αυτής της δυναμικής. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση της Harris/Guardian, σχεδόν τα δύο τρίτα των Αμερικανών δήλωσαν ότι αναμένουν αύξηση των τιμών εάν ο Τραμπ εφαρμόσει ευρείς δασμούς.

Πώς θα αντιδράσουν οι άλλες χώρες στους αμερικανικούς δασμούς;

Προφανώς με τον αντίστοιχο τρόπο. Οι χώρες των οποίων οι εξαγωγείς υπόκεινται σε δασμούς μπορούν να επιβάλουν δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές σε αντίποινα.

Αφού ο Τραμπ επέβαλε δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές, η Κίνα επέβαλε δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένων της σόγιας και του καλαμποκιού. Η κίνηση αυτή έβλαψε τελικά τους Αμερικανούς αγρότες, οι οποίοι βασίζονταν στις συναλλαγές με την Κίνα. Ο Τραμπ, χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, κατέληξε να διασώσει τους αγρότες που είδαν τουλάχιστον 10 δισ. δολάρια σε έσοδα από εξαγωγές να μειώνονται μετά τους δασμούς. Το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, μια αμερικανική δεξαμενή σκέψης, υπολόγισε έκτοτε ότι έως και το 92% των εσόδων που εισέπραξαν οι ΗΠΑ από τους δασμούς στις κινεζικές εισαγωγές δαπανήθηκε τελικά για πληρωμές σε αγρότες.

Μετά την τελευταία ανακοίνωση του Τραμπ για τους δασμούς, η πρεσβεία της Κίνας απάντησε λέγοντας: «Κανείς δεν θα κερδίσει έναν εμπορικό πόλεμο». Ο υπουργός Οικονομίας του Μεξικού Μαρσέλ Εμπράρντ δήλωσε εν τω μεταξύ, πριν από τις εκλογές, ότι η χώρα θα εξετάσει το ενδεχόμενο αντιποίνων.

«Αν μου επιβάλλετε δασμούς 25%, πρέπει να αντιδράσω με δασμούς», δήλωσε. «Δομικά, έχουμε τις προϋποθέσεις να παίξουμε υπέρ του Μεξικού».

πηγή: theguardian