Incofruit Hellas: Αύξηση 7,9% σε αξία και 2,4% σε όγκο για τις εξαγωγές φρούτων και λαχανικών το 2024

Η κλιματική αλλαγή, ο ανταγωνισμός Τρίτων Χωρών και οι επιβαρύνσεις κόστους σηματοδοτούν τις εξαγωγές νωπών φρούτων και λαχανικών και το 2024, που καταγράφουν ρεκόρ, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε, επεξεργάστηκε και απέστειλε ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Φρούτων και Λαχανικών Incofruit Hellas.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που επεξεργάσθηκε ο Σύνδεσμος, οι ελληνικές εξαγωγές φρέσκων φρούτων και λαχανικών επιβεβαίωσαν τις προβλέψεις του και έκλεισαν το 2024 με αύξηση 7,9% σε αξία, φθάνοντας τα 1.855 εκατ. ευρώ έναντι 1.720 εκατ. το 2023, καταγράφοντας ρεκόρ.

Όλα αυτά, σχολιάζει ο σύμβουλος του Incofruit Hellas, Γιώργος Πολυχρονάκης, συμβαίνουν «σε μια χρονιά που χαρακτηρίζεται από δυσμενείς καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα από ξηρασία, αυξανόμενο ανταγωνισμό από Τρίτες Χώρες και προσαρμογή στο αυξημένο κόστος της παραγωγικής και εμπορικής δραστηριότητας, τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο».

Επίσης, αυξήθηκε και ο όγκος των εξαχθέντων προϊόντων κατά 2,4%, φτάνοντας τα 1.790 εκατ. τόνους έναντι των 1.720 εκατ. του 2023.

Οι εξαγωγές των νωπών – χειμερινών – φρούτων και λαχανικών που η εμπορική περίοδος 2023/24 τους ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο, παρουσιάζουν μείωση στον όγκο τους κατά -3,3% έναντι της αντίστοιχης περιόδου 2022/23, αλλά αύξηση στην αξία τους κατά +23,94% οφειλόμενη στην μεσοσταθμική αύξηση της τιμής ανά τόνο +28,16%.

Εκτός όμως από την παραπάνω εικόνα των εξαγωγών στα χειμερινά φρούτα και λαχανικά της περιόδου 2023/24, οι εξαγωγές των εαρινών και θερινών φρούτων και λαχανικών με ετήσια εμπορική περίοδο, το 2024 παρουσίασαν αύξηση ως προς τον όγκο +5,03% έναντι του 2023 (μειωμένη παραγωγή λόγω καιρικών συνθηκών) και αντίστοιχη αύξηση κατ’ αξία   +6,42% σε σχέση με το 2023.

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται από τον Incofruit στο ότι «το 2024, το ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων έκλεισε τελικά με θετικό πρόσημο 66,523 εκατ. ευρώ, με κυρίαρχη τη συμμετοχή του τομέα μας (φρούτων, λαχανικών και παρασκευασμάτων τους) στη διαμόρφωσή του. Οι εξαγωγές των αγροτικών μας προϊόντων είναι αυξημένες το 12μηνο στο ύψος των 11,258 δισεκατομμυρίων ευρώ έναντι 10,872 δισ. ευρώ του 2023, εκτοξεύοντας τη συμμετοχή τους στο 22,84% του συνόλου των εξαγωγών της χώρας σε σχέση με το 17,9% του 2022 και συμβάλλοντας στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος της χώρας».

Οι εισαγωγές συνέχισαν την ανοδική πορεία, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, αυξήθηκαν κατά 5,6% σε όγκο και 11,9% σε αξία, φτάνοντας τους 861 χιλ. τόνους και τα 877 εκατ. ευρώ. Η συνεχής αύξηση των εισαγωγών στην εθνική αγορά αλλά και στην κοινοτική αγορά είναι ακριβώς ένα από τα γεγονότα που σηματοδοτούν την εξέλιξη του κλάδου των οπωροκηπευτικών.

Στην ΕΕ, οι εισαγωγές από Τρίτες Χώρες το 2024 έχουν σταθεροποιηθεί σε υψηλά επίπεδα, με αύξηση +1% σε σύγκριση με το 2023, φτάνοντας σε συνολικό ύψος 14,75 εκατ. τόνους, σχεδόν διπλάσιο από αυτό που εξάγει η Ε.Ε. σε τρίτες χώρες, «λόγω της ρυθμιστικής απόκλισης σε εργασιακά, κοινωνικά, φυτοϋγειονομικά θέματα που υφίστανται μεταξύ των κοινοτικών παραγωγών και των παραγωγών τρίτων χωρών, καθιστώντας το κοινοτικό μοντέλο καλλιέργειας όλο και λιγότερο ανταγωνιστικό», σχολιάζει ο κ. Πολυχρονάκης.

Η φετινή χρονιά χαρακτηρίστηκε επίσης από δυσμενείς καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα από ξηρασία, η οποία έχει επιδεινώσει το πρόβλημα της έλλειψης υδάτινων πόρων στις κύριες περιοχές παραγωγής οπωροκηπευτικών, που επηρέασαν σοβαρά την παραγωγή και την μεταφορά αγαθών.

Για τον λόγο αυτό, ο Incofruit-Hellas θεωρεί ότι «η κλιματική αλλαγή αποτελεί καθοριστική μεταβλητή για το μέλλον της παραγωγής και των εξαγωγών.

Η αναθεώρηση του ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου, τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, θεωρείται επίσης καθοριστική για το μέλλον, το οποίο δίνει προτεραιότητα στον έλεγχο της διαχείρισης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και της προστασίας του περιβάλλοντος, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά της παραγωγής φρούτων και λαχανικών και η ικανότητά της να συνεισφέρει αξία στην οικονομία και την κοινωνία».

Μετά τις αυξήσεις του κόστους τα προηγούμενα έτη, οι τιμές των λιπασμάτων μειώθηκαν το 2024. Ταυτόχρονα, ωστόσο, οι δαπάνες για μηχανήματα, συντήρηση και μισθούς αυξήθηκαν.

Υπό αυτή την έννοια, στον τομέα της παραγωγής, όπως σχολιάζει ο Σύνδεσμος, «η έλλειψη εργατών γης προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, η οποία αυξάνει το κόστος εργασίας σε έναν τομέα στον οποίο η εργασία μπορεί να αντιπροσωπεύει έως και το 45% του κόστους παραγωγής σε ορισμένες καλλιέργειες. Επίσης, παρά το ότι το λειτουργικό κόστος γενικά υποχώρησε, εντούτοις δεν υπήρξε θετική επίπτωση στην εισοδηματική κατάσταση πολλών εκμεταλλεύσεων. Εξίσου ανησυχητική είναι η προοδευτική μείωση των διαθέσιμων φυτοπροστατευτικών προϊόντων, η οποία επηρεάζει τις αποδόσεις, την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων».

Και όσον αφορά το εμπόριο, ο Incofruit-Hellas δηλώνει ότι «ο κοινοτικός κανονισμός για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, που θα απαιτεί χύμα πωλήσεις όταν θα είναι μικρότερα από 1,5 κιλό, πρέπει να ληφθεί υπόψη από τις εθνικές και ενωσιακές αρχές η αντίθεση του κλάδου, γιατί η υποχρέωση χύμα πωλήσεων καθιστά πρακτικά μη βιώσιμη τη στρατηγική της διαφοροποίησης ανά καταγωγή και ποιότητα».

Τέλος, οι συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Γάζα έχουν επηρεάσει έντονα τον τομέα των φρούτων και λαχανικών στην Ε.Ε. Εντούτοις, «πιστεύουμε ότι θα συνεχισθούν με αυξητικούς ρυθμούς οι εξαγωγές των νωπών οπωροκηπευτικών και το 2025», και καταλήγει ο Σύνδεσμος με τις προτάσεις του:

«Τα δεδομένα αυτά χρήζουν περαιτέρω προσοχής και φροντίδας του τομέα των φρούτων και λαχανικών με:

• Χάραξη στρατηγικής: Βασικό πρόβλημα αναδεικνύεται η έλλειψη στρατηγικής στα αγροτικά προϊόντα και η ανάγκη χάραξής της τόσο στην παραγωγή και στο εμπόριο όσο και στις εξαγωγές της χώρας μας, που έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια, με δεδομένο ότι η ζήτηση έχει υπερβεί την προσφορά από τη στιγμή που αποκαταστάθηκε η εγχώρια κατανάλωση, ήτοι:
• Αύξηση όγκου παραγωγής και νέες καλλιεργητικές ποικιλίες
• Σχεδιασμό καλλιεργειών
• Δομή Εμπορίου Οπωροκηπευτικών
• Εκσυγχρονισμό εφοδιαστικής αλυσίδας
• Ενίσχυση και ενδυνάμωση των Ομάδων Παραγωγών
• Πιστεύουμε ότι οι υφιστάμενοι κοινοτικοί κανόνες για την αντιμετώπιση κρίσεων και αυτοί για τις συναλλαγές και ιδίως τις εισαγωγές της ΕΕ που χρειάζονται βελτίωση για την αποκατάσταση της αρχής της κοινοτικής προτίμησης στα παραγόμενα φρούτα και λαχανικά θα πρέπει να αναθεωρηθούν σύντομα για αποκατάσταση ισορροπίας στην κοινοτική αγορά.
• Επανεξέταση των εισαγωγών από τρίτες χώρες στην ΕΕ: Θα πρέπει να επιστρέψει η ΕΕ στις αρχικές της δομές και αξίες που πρόκριναν την κοινοτική προτίμηση στα προϊόντα των χωρών-μελών. Εάν αυτό επιτευχθεί, θέτοντας ίδιες προοπτικές και απαιτήσεις από πλευράς καλλιέργειας και κατανάλωσης σε κάθε χώρα-μέλος, η κοινότητα θα απορροφά με πιο ικανοποιητικούς ρυθμούς την ίδια της την παραγωγή και σε υψηλότερες τιμές».