Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου: «Όχι» ΡΑΕΚ στις απαιτήσεις ΑΔΜΗΕ, ενώ οι Γάλλοι απειλούν να φύγουν

Όλες οι πιέσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου που ασκήθηκαν στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) από την ΕΕ και τον ΑΔΜΗΕ, με τρόπο που απέχει έτη φωτός από τα ανεκτά διπλωματικά, πολιτικά και τεχνοκρατικά πλαίσια, έχουν πέσει στο κενό, αναφέρει σε δημοσίευμά του ο «Φιλελεύθερος» της Κύπρου.

Την ίδια ώρα, η γαλλική εταιρεία Nexans σε επιστολή της προς τον ΑΔΜΗΕ απειλεί ότι θα προχωρήσει από τη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου σε αναστολή των εργασιών για την κατασκευή του καλωδίου.

Μετά και την τελευταία μαραθώνια τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή, κατά την οποία σύμφωνα με τον «Φιλελεύθερο» αναφέρουν πως αξιώθηκε φορτικά από τη ρυθμιστική αρχή να πει «εδώ και τώρα» το ναι, έχει καταστεί προς όλους ξεκάθαρο πως η ΡΑΕΚ δεν πρόκειται να συναινέσει υπέρ της οικονομικής διασφάλισης του ΑΔΜΗΕ, ώστε να ανακτήσει όλα του τα έξοδα ακόμα και αν η ηλεκτρική διασύνδεση δεν πραγματοποιηθεί με ευθύνη της Τουρκίας, αφενός και αφετέρου  παραμένει σταθερή στην άρνησή της για ανάκτηση των δαπανών του έργου από το 2030, δηλαδή με την ολοκλήρωσή του, και όχι από το 2025, δηλαδή από την έναρξη της κατασκευαστικής περιόδου, όπως ζητάει ο ΑΔΜΗΕ.

Η θέση της ΡΑΕΚ

Το κόστος του γεωπολιτικού κινδύνου, τον οποίο αναγνωρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι, δεν είναι θέμα για το οποίο πρέπει να αποφασίσουν οι ρυθμιστικές αρχές, αλλά η ίδια η ΕΕ και οι κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας. Η ρυθμιστική αρχή στην Ελλάδα, ωστόσο, συναίνεσε, μετά από επιθυμία της ελληνικής κυβέρνησης, να μεταφερθεί το γεωπολιτικό ρίσκο στους καταναλωτές ρεύματος στην Ελλάδα.

Δηλαδή, οι δύο κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διασφαλίσουν, πολιτικά, την πραγματοποίηση του έργου, ώστε να κληθούν να πληρώσουν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος, είτε να διασφαλίσουν οι ίδιες τα οικονομικά συμφέροντα του φορέα υλοποίησης, δεσμευόμενες να του καταβάλουν όλα τα έξοδα αν η Τουρκία παρεμποδίσει τη διασύνδεση.

Η ΕΕ, διά της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας δεσμεύτηκε να ασκήσει όλα τα διπλωματικά μέσα που διαθέτει ώστε το έργο να υλοποιηθεί. Δεν ανέλαβε όμως καμία ευθύνη -για καταβολή του κόστους των εκατοντάδων εκατομμυρίων- σε περίπτωση που τα διπλωματικά της μέσα δεν αποδώσουν. Υπό αυτά τα δεδομένα, η ΡΑΕΚ διεμήνυσε πως δεν πρόκειται να αλλάξει την υφιστάμενη ρυθμιστική της απόφαση, η οποία προβλέπει πως «ενδέχεται» να επιτρέψει ανάκτηση των δαπανών του φορέα υλοποίησης αν το έργο ναυαγήσει με ευθύνες τρίτων. Η ΕΕ και ο ΑΔΜΗΕ απαιτούν να αφαιρεθεί το «ενδέχεται». Επίσημη απόφαση δεν έχει ληφθεί από τη ΡΑΕΚ, αλλά πιθανόν η καθυστέρηση εκ μέρους της να αποτελεί παραχώρηση χρόνου στις κυβερνήσεις και την ΕΕ να διαχειριστούν το καυτό θέμα του γεωπολιτικού κινδύνου οι ίδιες, πριν η ρυθμιστική αρχή ανακοινώσει την αρνητική της απόφαση.

Το αγκάθι αφορά το αίτημα του ΑΔΜΗΕ ότι εφόσον το έργο διακοπεί για λόγους ανωτέρας βίας, λόγω σοβαρού κινδύνου ή άλλης εμπλοκής για την οποία δεν θα ευθύνεται ο ίδιος, υπονοώντας προφανώς τον τουρκικό παράγοντα, να μπορεί να ανακτήσει τις μέχρι τότε δαπάνες με βάση τον συμφωνημένο από παλιά επιμερισμό του κόστους για κάθε τι γύρω από τη διασύνδεση. Την αναλογία δηλαδή 63% οι Κύπριοι καταναλωτές και 37% οι Έλληνες.

Σήμερα στη Βουλή

Στο θέμα αναφέρθηκε εκ νέου χθες και ο αρμόδιος Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου υποστηρίζοντας πως είναι καιρός να ληφθούν αποφάσεις τις επόμενες εβδομάδες για το ζήτημα. Ο ίδιος σε εκτός κειμένου αναφορές του στο πλαίσιο επιστημονικού συνεδρίου που διοργάνωσε το ΤΕΠΑΚ χαρακτήρισε το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο «δολοφόνο για τα νοικοκυριά, για τη βιομηχανία αλλά και την οικονομία», υπογραμμίζοντας την σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης και της επέκτασης χρήσης φωτοβολταϊκών (σ.σ. για μείωσή του). Σε δικές του δηλώσεις στο ΡΙΚ ο ΥΠΟΙΚ Μάκης Κεραυνός υποστήριξε πως το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι πολύ σοβαρό και πως θα πρέπει να μελετήσουμε κάθε πτυχή πριν ληφθούν αποφάσεις καταγράφοντας και το θέμα του γεωπολιτικού κινδύνου.

Σήμερα στο μεταξύ τόσο η ηλεκτρική διασύνδεσης μέσω του υποθαλάσσιου καλωδίου Great Sea Interconnector όσο και η πορεία υλοποίησης του τερματικού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό θα εξεταστούν εκ νέου από την Επιτροπή Ενέργειας της Βουλής.

Γάλλοι: Αποχωρούμε αν… 

Εν τω μεταξύ επιστολή – τελεσίγραφο έλαβε ο ΑΔΜΗΕ από την Nexans όπου της καθιστά σαφές ότι αν μέχρι την Παρασκευή δεν έχουν κλείσει οι ρυθμιστικές και άλλες εκκρεμότητες για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου (Great Sea Interconnection), ώστε ο ΑΔΜΗΕ να δώσει την τελική εντολή (Full Notice to Proceed) στη Nexans, τότε ο διεθνής όμιλος προχωρά σε πλήρη αναστολή εργασιών για το καλώδιο από την Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου.

Όπως αναφέρεται σε σημερινή επιστολή της διοίκησης του ΑΔΜΗΕ προς τις ρυθμιστικές αρχές Ελλάδας και Κύπρου και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), ο διαχειριστής έλαβε την Τρίτη τελεσίγραφο από την Nexans, με το οποίο η βιομηχανία κατασκευής του καλωδίου ξεκαθαρίζει πως αν δεν έχει μέχρι την Παρασκευή την τελική εντολή, τότε από την προσεχή Δευτέρα προχωρά σε πλήρη αναστολή εργασιών. Ο διεθνής όμιλος υποστηρίζει στην επιστολή του πως ακόμα και αν δεν έχει λάβει το Full Notice to Proceed θα συνεχίσει την παραγωγή του καλωδίου, αν ενημερωθεί επισήμως πως έχουν επιλυθεί τα ρυθμιστικά προβλήματα.

Στην επιστολή του ΑΔΜΗΕ προς το υπουργείο και τις ρυθμιστικές αρχές τονίζεται πως “παρά τις τεράστιες προσπάθειες που καταβάλαμε όλο το προηγούμενο διάστημα και παρά την προσπάθειά μας να πείσουμε την Nexans να μην προχωρήσει σε αναστολή εργασιών, εξαιτίας τόσο της ανατροπής του ρυθμιστικού πλαισίου με την απόφαση υπ’ αριθμ. 215 / 02.07.2024 της ΡΑΕΚ που καθιστά το Έργο οικονομικά μη βιώσιμο για τον Φορέα Υλοποίησης και οποιονδήποτε υποψήφιο επενδυτή, όσο και της συνεχιζόμενης μη ολοκλήρωσης του ρυθμιστικού πλαισίου (αναγνώριση του Εσόδου και καθορισμός της εύλογης απόδοσης (Wacc) του έργου που να μην ορίζεται αυθαίρετα αλλά να βασίζεται στη μεθοδολογία εσόδου και να λαμβάνει υπόψη τα πραγματικά οικονομικά δεδομένα π.χ. κόστος δανεισμού (CBCA) για την κάλυψη του χρηματοοικονομικού κενού των 100 εκατ. ευρώ και κάλυψη του γεωπολιτικού ρίσκου κατά τρόπο ανάλογο με αυτό της Ελληνικής Ρυθμιστικής Αρχής), τελικά η Nexans με την (α) σχετική επιστολή της ενημερώνει επίσημα τον ΑΔΜΗΕ ότι θα προχωρήσει σε πλήρη αναστολή εργασιών στις 2.09.2024”.