Η ευρωζώνη απέναντι στη λιτότητα από το χρέος – «προίκα» της πανδημίας

Η Ευρώπη οδηγείται σε μια επώδυνη μάχη αναφορικά με τη λιτότητα καθώς οι κυβερνήσεις αρχίσουν να καταθέτουν τις προτάσεις τους για το πώς θα αντιμετωπίσουν το τεράστιο χρέος που συσσωρεύτηκε από την προσπάθεια να διασωθούν οι οικονομίες τους από την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία.

Ήδη με επιστολή τους στην Κομισιόν, οκτώ χώρες (Σουηδία, Φινλανδία, Λετονία, Δανία, Ολλανδία, Τσεχία, Αυστρία και Σλοβακία) την καλούν να εστιάσει στη μείωση του χρέους, δηλώνοντας ότι δεν αποδέχονται ουσιαστικές αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας, αποκαλύπτει το Bloomberg.

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ ανέστειλε το σύμφωνο σταθερότητας το 2020 και οι χώρες δαπάνησαν τρισεκατομμύρια ευρώ σε έκτακτα σχέδια. Προχθές ωστόσο στο Eurogroup ξεκίνησε η συζήτηση μεταξύ των υπουργών Οικονομικών για αυτούς τους κανόνες και το πώς και πότε θα επανέλθουν.

Με κάποιες χώρες να έχουν ακόμα πληγές από την λιτότητα που αντιμετώπισαν μετά την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, υπάρχουν εκκλήσεις να αξιοποιηθεί η συγκυρία ώστε να ξαναγραφεί, ή ακόμα και να εγκαταλειφθεί το αμφιλεγόμενο Σύμφωνο Σταθερότητας που περιορίζει τα περιθώρια δημοσιονομικών κινήσεων των κρατών μελών.

Η Ευρώπη είναι διχασμένη. Την ημέρα που η Γαλλία δήλωνε ότι ο προϋπολογισμός της θα εστιάζει στην οικονομική ανάπτυξη αντί την αύξηση των φόρων, οι οκτώ χώρες, υπό την Αυστρία, έγγραφαν την επιστολή υπέρ της περιστολής του χρέους. «Αξιόπιστα δημόσια οικονομικά είναι ο κεντρικός πυλώνας της συμμετοχής στην ΕΕ», γράφουν οι οκτώ υπουργοί Οικονομικών στους συναδέλφους τους. «Η δημοσιονομική σταθερότητα, συνδυασμένη με μεταρρυθμίσεις που στηρίζουν την οικονομική ανάπτυξη πρέπει να συνεχιστούν».

Ενώ οι περισσότερες χώρες συμφωνούν στην ανάγκη να μειωθεί το χρέος, ο ρυθμός της προσπάθειας αλλά και το πώς θα επηρεαστούν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις προκαλεί τον μεγαλύτερο διχασμό. Σε αντίθετη με τους «8» ο Μάριο Ντράγκι πιστεύει ότι το Σύμφωνο είναι «ξεπερασμένο» και η Κομισιόν επίσης πιέζει για πλήρη αναθεώρηση.

«Έχουμε πίσω μας την πανδημία και μπροστά μας την κλιματική μετάβαση», δήλωσε ο Επίτροπος Π. Τζεντιλόνι. «Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντική αυτή η συζήτηση». Η Κομισιόν θα ξεκινήσει μια δημόσια διαβούλευση το φθινόπωρο, ενώ καμία απόφαση δεν αναμένεται πριν τις γερμανικές εκλογές στις 26 Σεπτεμβρίου.

Η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, προπύργιο της δημοσιονομικής επιφυλακτικότητας (που όμως δεν υπέγραψε την επιστολή), οι υποψήφιοι διάδοχοι της Άνγκελα Μέρκελ μιλούν για την ανάγκη δημοσιονομικής σύσφιξης αλλά παράλληλα προωθούν φιλόδοξα σχέδια δαπανών. Αυτό δημιουργεί προοπτική η χώρα να είναι λιγότερο «γεράκι» απ’ ότι προηγουμένως ακόμα και αν η Γερμανία είναι απίθανο να φτάσει στις «ορέξεις για δανεισμό» που έχουν Γερμανία και Ιταλία, σχολιάζει το πρακτορείο.

Το σχέδιο της Γαλλίας για το χρέος θα στηριχθεί στις επενδύσεις ώστε να τονωθεί η ανάπτυξη. Η Ιταλία εξετάζει παρόμοιο μονοπάτι το οποίο προβλέπει ότι θα συνεχίσει να ρίχνει χρήμα στην οικονομία. «Δεν θα κάνουμε το λάθος να συσφίξουμε τα δημόσια οικονομικά πολύ γρήγορα και να σκοτώσουμε την ανάπτυξη», δήλωσε ο Γάλλος ΥΠΟΙΚ Μπρούνο Λε Μερ. «Είναι απόλυτα εφικτό να συνδυάσουμε επιστροφή στην ανάπτυξη και μια λογική αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών»

Όπως στη Γερμανία, η εγχώρια πολιτική σκηνή παίζει επίσης ρόλο στους σχεδιασμούς, σχολιάζει το Bloomberg. Ο πρόεδρος Μακρόν έχει εκλογές τον Απρίλιο και πιέζεται να στηρίξει την οικονομία. Το έλλειμμα της χώρας προβλέπεται 4,8% το 2022, αλλά σύμφωνα με τον Γάλλο ΥΠΟΙΚ είναι πιθανό να είναι μεγαλύτερο εξαιτίας των σχεδιασμών Μακρόν για επενδύσεις και θέσεις εργασίας.

Πολλές χώρες της ΕΕ, ειδικά αυτές του Νότου θα επωφεληθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης. Σχεδόν τα μισά από τα 800 δισ. ευρώ πηγαίνουν σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα. Τα χαμηλά κόστη δανεισμού, κάτω από το μηδέν βρίσκεται το 10ετες της Γαλλίας, δίνουν επίσης περιθώρια στις χώρες.

Οι οκτώ χώρες-γεράκια αναγνωρίζουν ότι ίσως υπάρχει ανάγκη για κάποιες «απλοποιήσεις και προσαρμογές» στους δημοσιονομικούς κανόνες, μόνο όμως αν οι προτάσεις δεν θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Χώρες του Νότου, όμως, θέλουν απεγνωσμένα να αποφύγουν μια επανάληψη των βίαιων περικοπών στις δαπάνες που έπληξε σκληρά τις οικονομίες την τελευταία δεκαετία. «Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι καθώς προχωρούμε σε πιο ομαλές συνθήκες δεν κόβουμε τις δημόσιες επενδύσεις», δήλωσε ο Πορτογάλος ΥΠΟΙΚ Ζοάο Λεάο.