Η Ελλάδα μετατρέπεται σε ενεργειακό κόμβο από τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις με Βαλκάνια, ΝΑ Ευρώπη, Αφρική και Μ. Ανατολή

Οι νέες διεθνείς διασυνδέσεις με όλα τα γειτονικά κράτη που δρομολογεί ο ΑΔΜΗΕ αναβαθμίζουν τον ρόλο της χώρας στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη και φέρνουν την Ελλάδα στο επίκεντρο των διηπειρωτικών διασυνδέσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Συνολικά ο ΑΔΜΗΕ προωθεί έργα που ξεπερνούν τα 6,5 δισ. ευρώ για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Ελλάδας με χώρες των Βαλκανίων, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Όπως προκύπτει από το δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 2024-2033, άλλες από αυτές τις υποδομές είναι στον σχεδιασμό και άλλες ήδη υλοποιούνται. Η χώρα μας σταδιακά μέχρι το 2031 θα έχει καταφέρει αφενός να ενισχύσει τις διασυνδέσεις της με τους γείτονές της και αφετέρου να αυξήσει τη δυναμικότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Κάτι που θα επιτρέψει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη έργων ΑΠΕ, αλλά και τις εξαγωγές πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από την Αίγυπτο καθώς και από εγχώριες πηγές.

Δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας

Η δεύτερη διασύνδεση της Ελλάδας με τη Βουλγαρία, το εγχώριο τμήμα της οποίας κόστισε 11,3 εκατ. ευρώ, αποτελεί έργο πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος που εντάχθηκε από την αρχή του σχεδιασμού του στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (TYNDP) του ENTSO-E, καθώς και στον κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Ιταλίας

Σύμφωνα με το ΔΠΑ 2024-2033 του ΑΔΜΗΕ, η ονομαστική μεταφορική ικανότητα της υποθαλάσσιας καλωδιακής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας θα ανέρχεται σε 1.000 MW, τριπλασιάζοντας το υφιστάμενο περιθώριο ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των δύο χωρών, στα 1.500 MW. Σε τεχνικό επίπεδο, η νέα διασύνδεση θα είναι συνεχούς ρεύματος, με υπερσύγχρονη τεχνολογία μετατροπέων πηγής τάσης (Voltage Source Converters – VSC) και σταθμούς ηλεκτροδίων στην Ελλάδα και την Ιταλία. Το υποβρύχιο μήκος της διαδρομής υπολογίζεται σε 220 χλμ. και σε 55 χλμ. το μήκος της όδευσης των υπόγειων τμημάτων σε Ελλάδα και Ιταλία.

Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αλβανίας

Ο επικαιροποιημένος δεκαετής σχεδιασμός του Διαχειριστή τοποθετεί την ολοκλήρωση της νέας διασυνδετικής Γραμμής Μεταφοράς 400 kV μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας έως το 2030. Η διασύνδεση θα διαθέτει ονομαστική ικανότητα μεταφοράς 1.600 MVA και θα συνδέσει το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) με τον νέο Υποσταθμό Fier στη νότια Αλβανία.

Δεύτερη Διασύνδεση Ελλάδας – Τουρκίας

Τον Μάρτιο του 2022 ο ΑΔΜΗΕ και η TEIAS συμφώνησαν για την υλοποίηση της νέας διασυνδετικής Γραμμής Μεταφοράς 400 kV μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με ορίζοντα ολοκλήρωσης έως το 2029. Η νέα διασυνδετική εναέρια Γ.Μ. 400 kV απλού κυκλώματος μεταξύ του ΚΥΤ Νέας Σάντας και του Υ/Σ Babaeski στην Τουρκία θα διαθέτει ονομαστική ικανότητα μεταφοράς 2.000 MVA και εκτιμάται ότι θα έχει συνολικό μήκος περί τα 130 χλμ., εκ των οποίων τα 70 χλμ. βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια και τα 60 χλμ. στην επικράτεια της Τουρκίας, καθώς προβλέπεται να οδεύσει παράλληλα με την υφιστάμενη διασύνδεση μεταξύ των δύο χωρών. Η νέα διασυνδετική Γ.Μ. προβλέπεται ότι θα αυξήσει τη μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών κατά 600 MW και στις δύο κατευθύνσεις. Το έργο θα ενισχύσει τη σύνδεση του ευρωπαϊκού συστήματος μεταφοράς με το μεγάλο σε έκταση σύστημα της Τουρκίας, η οποία είναι σχετικά ασθενής, καθώς τα δύο συστήματα συνδέονται μέσω τριών διασυνδετικών γραμμών (μία διασυνδετική γραμμή Ελλάδα-Τουρκία και δύο διασυνδετικές γραμμές Βουλγαρία-Τουρκία), θα βελτιώσει την ευστάθεια μεταξύ των διασυνδεδεμένων συστημάτων της Βαλκανικής χερσονήσου με αυτό της Τουρκίας, θα επιτρέψει επίσης τη διείσδυση περισσότερων ΑΠΕ στο ελληνικό σύστημα, θα ενισχύσει τη σύγκλιση των αγορών με τις γειτονικές χώρες και θα συνδράμει στην επίτευξη των στόχων για τη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι στα 24,2 εκατ. ευρώ και θα έχει ολοκληρωθεί το 2029.

Διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ

Το έργο αφορά την υλοποίηση διασύνδεσης των συστημάτων μεταφοράς Ελλάδας-Κύπρου και Ισραήλ με συνδέσμους συνεχούς ρεύματος και περιλαμβάνει τα τμήματα της διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου και της διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας (Κρήτη). Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας (Κρήτη) – Κύπρου- Ισραήλ, συνολικού μήκους 1.208 χλμ., με ισχύ 1.000 MW, είναι εκτιμώμενου προϋπολογισμού 2,4 δισ. ευρώ, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2027. Προ ημερών ξεκίνησε η κατασκευή του καλωδιακού τμήματος του πρώτου σκέλους της διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, δηλαδή της διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου, καθώς η εταιρεία Nexans έλαβε από τον ΑΔΜΗΕ, τον νέο φορέα υλοποίησης του έργου, την εντολή να “δεσμεύσει” το απαραίτητο slot για την παραγωγή των καλωδίων και να ξεκινήσει τις σχετικές διαδικασίες. 

Πρόκειται για το πρώτο ορόσημο στη σύμβαση που υπεγράφη τον περασμένο Ιούλιο και σηματοδοτεί την εκκίνηση των εργασιών για το εμβληματικό έργο πριν από την εκπνοή του 2023 και ελάχιστο χρονικό διάστημα μετά την ανάληψη του ρόλου του project promoter από τον ΑΔΜΗΕ, μέσω της εταιρείας ειδικού σκοπού Great Sea Interconnector.

Η εξέλιξη αυτή ‒που καταδεικνύει τη βούληση του ΑΔΜΗΕ να επιταχύνει την υλοποίηση του έργου‒ έρχεται σε συνέχεια της ολοκλήρωσης της συμφωνίας μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων (Asset Purchase Agreement) με τον προηγούμενο project promoter, της μεταβίβασης στον ΑΔΜΗΕ των δύο συμβάσεων των αναδόχων (Nexans, Siemens), καθώς και της μεταφοράς της συμφωνίας επιδότησης (grant agreement) ύψους 657 εκατ. ευρώ από το CINEA (Εκτελεστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον). 

Διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου

Για τη Διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου έχει προταθεί το έργο GREGY από τον Project Promoter ELICA S.A. για ένταξη στη λίστα έργων PCI και ο ΑΔΜΗΕ έχει δηλώσει τη στήριξή του. Τον Οκτώβριο του 2021 υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας Ελλάδας – Αιγύπτου, με βάση το οποίο συστήνεται ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου, με συμμετοχή εκπροσώπων των δύο υπουργείων, των Διαχειριστών των Συστημάτων Μεταφοράς και των Ρυθμιστικών Αρχών, που θα εξετάσει τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Αιγύπτου σε συνεργασία με τον Project Promoter, θα διευκολύνει την αδειοδότηση και θα υποστηρίξει τον χαρακτηρισμό του ως έργου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.