Η αγορά των καυσίμων δεν έγινε ούτε πιο ανταγωνιστική ούτε πιο προσιτή στους καταναλωτές
Την Πέμπτη 20 Ιουνίου το υπουργείο Οικονομικών με μια απρόσμενη ανακοίνωση αποφάσισε να επιβάλει για δεύτερη χρονιά έκτακτη φορολογία στα κέρδη των διυλιστηρίων. Η απόφαση αιφνιδίασε διότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και οι υπουργοί του είχαν αποκλείσει την επιβολή έκτακτης φορολογίας στα κέρδη των διυλιστηρίων του έτους 2023, παρά το ότι τα κέρδη αυτά – παρά την πτώση τους σε σύγκριση με τα κέρδη -ρεκόρ του 2022 – παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με τα ιστορικά τους κέρδη πριν την ενεργειακή κρίση.
Είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο, ότι αυτή η αλλαγή πολιτικής οφείλεται στο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και στην απώλεια δυνάμεων του κυβερνώντος κόμματος.
Ο πρωθυπουργός αμέσως μετά τις ευρωεκλογές παραδέχτηκε ότι πήρε το μήνυμα και αυτό δείχνει μια η στροφή της πολιτικής του.
Το θέμα όμως είναι τι είδους μήνυμα έλαβε ο Πρωθυπουργός; (τουλάχιστον μέχρι τώρα γιατί αναμένονται και άλλες κινήσεις αυτής της στροφής).
Τι σημαίνει η φορολόγηση των κερδών των διυλιστηρίων;
Η αγορά των διυλιστηρίων έχει δύο χαρακτηριστικά είναι ολιγοπωλιακή. Και συνοδεύεται από μεγάλους φόρους (ειδικό φόρο κατανάλωσης και ΦΠΑ) σε ένα είδος που η ζήτησή του είναι ανελαστική. Σε αυτή την αγορά δραστηριοποιούνται μόνο δύο εταιρείες τα Ελληνικά Πετρέλαια (ή HelleniQ Energy, όπως λέγονται), που ελέγχονται από την οικογένεια Λάτση και το ελληνικό δημόσιο και η Motor Oil, που ελέγχεται από την οικογένεια Βαρδινογιάννη. Αυτές οι δύο οικογένειες μαζί με το ελληνικό δημόσιο και κάποιους επενδυτές είναι συνεταίροι και εκμεταλλεύονται αυτή την ολιγοπωλιακή και έντονα φορολογημένη αγορά στην Ελλάδα.
Σε αυτή την αγορά των διυλιστηρίων δεν ισχύουν τα μέτρα, που η κυβέρνηση έχει κατά καιρούς πάρει για την ακρίβεια. Δεν υπάρχει καλάθι του νοικοκυριού, δεν έχει ισχύ το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους (και να είχε ισχύ πάλι περισσότερα κέρδη θα έβγαζαν), δεν εφαρμόστηκε το μέτρο περί μείωσης της τιμής τουλάχιστον 5% κλπ.
Το γεγονός ότι η κυβέρνηση πήρε ένα πρόσθετο τμήμα από τα κέρδη των διυλιστηρίων σημαίνει ότι αφαίρεσε ένας μέρος των κερδών τους των παραπάνω φορέων και δεν επηρέασε τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Δεν τους στέρησε σημαντικούς πόρους για επενδύσεις για έρευνα και ανάπτυξη. Απλώς τους λέει, ότι «το αφεντικό – πάνω από εσάς – είμαι εγώ».
Και τί κάνει η κυβέρνηση τα κέρδη που φορολογεί; Το μεγαλύτερο μέρος των 300 εκατ. ευρώ της έκτακτης φορολογίας, δηλαδή ποσό περίπου 250 εκατ. ευρώ θα δοθεί στους συνταξιούχους ως επίδομα. Το υπόλοιπο θα δοθεί για δημόσιες επενδύσεις.
Κάποιος θα πει ότι η κυβέρνηση πολύ καλά έκανε και πήρε τμήμα των κερδών από αυτούς που έχουν το προνόμιο της εκμετάλλευσης μιας ολιγοπωλιακής αγοράς και το έδωσε στους πιο ευάλωτους συμπολίτες, οι οποίοι δεν μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα για να αυξήσουν το εισόδημά τους. Αντίθετα, οι συνταξιούχοι μαζί με τους δημοσίους υπαλλήλους είναι δύο ομάδες πολιτών που το εισόδημά τους «το τρώει» ο πληθωρισμός.
Αυτή είναι η μία κοντόφθαλμη ανάγνωση, που ναι μεν βοηθάει κάποιος εφάπαξ, αλλά δεν οδηγεί σε ωφέλεια όλων των πολιτών και της οικονομίας εν γένει
Πρόβλημα για επενδυτές και Χρηματιστήριο
Από την άλλη πλευρά αυτή η αιφνιδιαστική αλλαγή ενοχλεί τους επενδυτές. Ο αιφνιδιασμός – όταν μάλιστα η κυβέρνηση αφενός δεν έχει δείξει καμία πρόθεση να προχωρήσει σε έκτακτη φορολογία παρά το ότι γνώριζε ότι τα κέρδη ήταν και πάλι μεγάλα, αφετέρου το πράττει αυτό εκ των υστέρων – προκαλεί αντιδράσεις και κατ’ επέκταση βάζει ζητήματα εμπιστοσύνης στην προσπάθεια της κυβέρνησης Μητσοτάκη να προσελκύσει επενδύσεις. Διότι οι επενδυτές μεταξύ των άλλων θεμάτων επιζητούν σταθερότητα σε θέματα φορολογίας και όχι αιφνιδιαστικές αποφάσεις.
Ηδη οι τιμές των μετοχών δύο εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αθηνών αμέσως μετά την ανακοίνωση για την έκτακτη φορολογία υποχώρησαν. Η μετοχή των Ελληνικών Πετρελαίων υποχώρησε την Πέμπτη (20/6) 2,87% ή απώλειες 68 εκατ. ευρώ σε όρους χρηματιστηριακής αξίας και της Motoroir Oil υποχώρησε 3,36% ή 89 εκατ. ευρώ σε όρους χρηματιστηριακής αξίας.
Με άλλα λόγια υποχώρησε η αξία των επενδυτών από αυτή την κίνηση σε πρώτη φάση 157 εκατ. ευρώ.
Κοινωνικό πρόσωπο
Πολιτικά και από κοινωνικής απόψεως, η κυβέρνηση θα αξιοποιήσει την απόφαση με το σκεπτικό ότι φορολόγησε τα κέρδη από αυτούς που βγάζουν αρκετά και τα δίνει σε κάποιους άλλους, οι οποίοι σε αντίθεση με τα διυλιστήρια και τα ολιγοπώλια δεν μπορούν να εκμεταλλεύονται τις διακυμάνσεις των τιμών.
Αλλά καμία παρέμβαση καμία ουσιαστική μεταρρύθμιση
Τα ερωτήματα που θέτει το Financial Report είναι:
«Έγινε κάποια δομική αλλαγή στην αγορά των διυλιστηρίων»;
«Το ελληνικό δημόσιο έκανε παρεμβάσεις έτσι ώστε η αγορά των καυσίμων να γίνει πιο προσιτή σε όλους τους καταναλωτές και κυρίως σε αυτούς που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας;»
«Το δημόσιο έκανε παρεμβάσεις για να γίνει η αγορά πιο ανταγωνιστική;»
Η απάντηση είναι όχι. Πάλι τα δύο διυλιστήρια θα συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται την αγορά καυσίμων με τον τρόπο που την εκμεταλλεύονται και το κράτος θα αντλεί έσοδα από την υπερφορολόγηση της αγοράς των καυσίμων.
Χρήστος Ιωάννου
[email protected]
[email protected]
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ:
Ακολουθήστε το financialreport.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
