Η χώρα με τη χαμηλότερη εμπιστοσύνη στον Tύπο είναι η Ελλάδα – Έρευνα Digital News Report 2023

Δυστυχώς δεν είναι μόνο η ΜΚΟ, «Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα», που κατατάσσουν την Ελλάδα πολύ χαμηλά σε ότι αφορά την ποιότητα του τύπου, αλλά και οι ίδιοι οι αναγνώστες, χρήστες μέσων ενημέρωσης.  Αυτό αναφέρει η καθιερωμένη έρευνα Digital News Report 2023, που πραγματοποιεί το ινστιτούτο για τη δημοσιογραφία του Reuters σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Oxford University), η οποία κάνει αναφορά και στις αντιδράσεις της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης με αφορμή την δημοσιοποίηση της έκθεσης των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα.

Η νέα έρευνα του 2023 που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη 14 Ιουνίου στα βασικά της συμπεράσματα από όλες τις χώρες με τις οποίες ασχολείται έχει πρώτη την Ελλάδα ως τη χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό 19% εμπιστοσύνης στις ειδήσεις.

Συγκεκριμένα στα βασικά συμπεράσματα αναφέρει τα εξής:

Ελλάδα.  Μόνο το 19% εμπιστεύεται τις περισσότερες ειδήσεις τις περισσότερες φορές στη χώρα, καθιστώντας το το χαμηλότερο ποσοστό στο δείγμα μας.

Μεξικό . Η χώρα έχει δει μια σταθερή μείωση της εμπιστοσύνης στις ειδήσεις από 50% το 2019 σε 36% σήμερα.

Νότια Αφρική.  Το 50% του δείγματός μας χρησιμοποιεί το TikTok για οποιονδήποτε σκοπό και το 22% το χρησιμοποιεί για ειδήσεις.

Ισπανία.  Το ενδιαφέρον για τις ειδήσεις έχει μειωθεί κατά 34 μονάδες από το 2015, μια από τις μεγαλύτερες μειώσεις στην έρευνά μας.

Ειδικότερα για την Ελλάδα αναφέρει πως η εμπιστοσύνη στις ειδήσεις σημείωσε μεγάλη πτώση εφέτος, εν μέρει λόγω της αντίληψης περί αδικαιολόγητης πολιτικής και επιχειρηματικής επιρροής στη δημοσιογραφία. Η αγορά των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται περαιτέρω από ψηφιακό κατακερματισμό και υψηλή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για ειδήσεις.

Η Ελλάδα έχει πλέον το χαμηλότερο ποσοστό (19%) των ερωτηθέντων που εμπιστεύονται τις ειδήσεις στο δείγμα της αγοράς των 46 χωρών.

Η συζήτηση γύρω από τον τύπο εντάθηκε τον Μάιο του 2022, μετά την δημοσιοποίηση του δείκτη ελευθερίας του τύπου από την οργάνωση Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF), που κατέταξε την Ελλάδα στην 108η θέση (κάτω 38 θέσεις από το 2021), κάτω από πολλές μη δημοκρατικές χώρες. Η αντιπολίτευση κατηγόρησε την  κυβέρνηση για περιορισμό της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, επικαλούμενη την αποτυχία του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων (ΑΠΕ) να δημοσιοποιήσει τη θέση της Ελλάδας στο σχετικό άρθρο.

Η κυβέρνηση επέκρινε την έκθεση, με τον Πρωθυπουργό να αποκαλεί δημόσια «χαζομάρες» το περιεχόμενο της έρευνας. Όταν ο πρωθυπουργός ζητήθηκε από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο για να σχολιάσει, έδειξε σωματικά τα πρωτοσέλιδα των αντικυβερνητικών εφημερίδων ως στοιχεία ότι δεν υπήρχε έλλειψη του πλουραλισμού των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα.

Το 2023  η έκθεση των RSF βάζει την Ελλάδα σε παρόμοια θέση σε σχέση με πέρυσι (107η θέση).

Η απόφαση ειδικού δικαστηρίου να καταδικάσει τον υπουργό ψηφιακής πολιτικής, τηλεπικοινωνιών και μέσων ενημέρωσης η προηγούμενη κυβέρνηση για παράνομη παρέμβαση στη δημοπρασία τηλεοπτικών αδειών το 2016 – μαζί με έναν επιχειρηματία που συμμετείχε στη διαδικασία – επιδεινώθηκε υπάρχουσες αντιλήψεις περί αδικαιολόγητων πολιτικών και επιχειρηματική επιρροή στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης.

Επιπλέον, η περίοδος μετά το θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη τον Μάρτιο του 2023, ήταν ένα δείγμα δημόσια οργής για το πως οι δημοσιογράφοι καλύπτουν τα γεγονότα.

Γενικότερα, η αγορά ψηφιακών μέσων στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά κατακερματισμένη. Οι ερωτηθέντες στην ελληνική έρευνα χρησιμοποιούν ένα πολύ μεγάλο αριθμό πηγών ειδήσεων την εβδομάδα, σε σύγκριση με άλλες χώρες.

Ο κατακερματισμός της προσοχής στο διαδίκτυο είναι εν μέρει λόγω του μεγάλου αριθμού ψηφιακών ειδησεογραφικών μέσων ενημέρωσης που λειτουργούν, αλλά και λόγω του μεγάλου αριθμού Ελλήνων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook για ειδήσεις, δηλαδή για τυχαία και περιστασιακή κατανάλωση ειδήσεων.

Εκτός από το Facebook, οι νέοι Έλληνες όλο και περισσότεροι, χρησιμοποιούν το Instagram και το TikTok για να λαμβάνουν νέα και ενημερώσεις από ειδησεογραφικούς οργανισμούς, ακτιβιστές, πολιτικούς.

Ωστόσο, ο κατακερματισμός της ελληνικής επικαιρότητας το οικοσύστημα των μέσων εκτείνεται. Για παράδειγμα, το τηλεοπτικό κοινό διαχωρίζεται μεταξύ εννέα εμπορικών και δημόσιων εθνικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, με την συντριπτική πλειονότητα των δελτίων ειδήσεων και προγραμμάτων να ξεχωρίσουν απλώς στην κατάταξη της εταιρείας που μετρά την ακροαματικότητα της Nielsen.

Ομοίως με την εκτύπωση, παρά τη μικρή αγορά έντυπων ειδήσεων, εξακολουθούν να υπάρχουν τουλάχιστον 20 εθνικές καθημερινές εφημερίδες και επτά απλητικές εφημερίδες, η πλειονότητα των οποίων έχουν πολύ μικρό κοινό και είναι ζημιογόνες.

Η έρευνα επίσης κάνει αναφορά στις παρακολουθήσεις των κινητών τηλεφώνων πολιτικών, δημοσιογράφων, επιχειρηματιών, στελεχών του στρατού είτε από παράνομο  λογισμικό ή/και από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών.