Το «αντιδυτικό» μέτωπο (BRICS) συναντάται στο Γιοχάνεσμπουργκ

Ηγέτες από πέντε αναπτυσσόμενες χώρες που αντιπροσωπεύουν σχεδόν τον μισό πληθυσμό του πλανήτη συγκεντρώνονται στο Γιοχάνεσμπουργκ την Τρίτη 22/8 για τη 15η Σύνοδο Κορυφής της ομάδας των BRICS που θα συζητήσει την διεύρυνσή της, τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις σχέσεις με τη Δύση.

Με οικοδεσπότη τον Νοτιοαφρικανό πρόεδρο Cyril Ramaphosa, τον σημερινό πρόεδρο των BRICS, στη συνάντηση θα παραστούν ο πρόεδρος της Κίνας,  Xi Jinping, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Luiz Inácio Lula da Silva, ο Ινδός πρωθυπουργός Narendra Modi και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergei Lavrov.

Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα μετέχει μέσω τηλεδιάσκεψης καθώς επί του παρόντος υπόκειται σε ένταλμα σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου. Η Νότια Αφρική ως συμμετέχουσα στο Δεθνές Ποινικό Δικαστήριο θα έπρεπε να εφαρμόσει το ένταλμα εάν ο Πούτιν έφθανε στη χώρα.

Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, κάλεσε συνολικά 67 ηγέτες από την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Καραϊβική να παραστούν στη σύνοδο κορυφής, αλλά δεν κάλεσε κανένα δυτικό ηγέτη. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, ο πρόεδρος της Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης και ο πρόεδρος της Νέας Τράπεζας Ανάπτυξης ήταν επίσης προσκεκλημένοι μαζί με πάνω από 12 άλλους αξιωματούχους και πλήθος επιχειρηματιών.

Κεντρικό θέμα της συνόδου κορυφής θα είναι η πιθανή επέκταση των BRICS, με περισσότερες από 40 χώρες να εκδηλώνουν ενδιαφέρον να ενταχθούν, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων οικονομικών κόμβων και αναδυόμενων γεωπολιτικών δυνάμεων όπως η Νιγηρία, η Σαουδική Αραβία και το Ιράν.

Συνολικά 23 χώρες έχουν υποβάλει επίσημα αίτηση για να γίνουν νέα μέλη, συμπεριλαμβανομένων της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράν, των ΗΑΕ, της Αργεντινής, της Ινδονησίας, της Αιγύπτου και της Αιθιοπίας, ενώ μεγάλοι αφρικανικοί παίκτες όπως η Νιγηρία και η Γκάνα έχουν εκδηλώσει ανεπίσημα ενδιαφέρον αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουν μια επίσημη αίτηση.

Σε μια τηλεοπτική ομιλία σε εθνικό επίπεδο την Κυριακή, ο Ramaphosa υποστήριξε ρητά την επέκταση για πρώτη φορά, ιδιαίτερα για τις ομοεθνείς αφρικανικές χώρες που έχουν εδώ και καιρό μέρος των συζητήσεων «BRICS+» μεταξύ των αναδυόμενων οικονομιών.

Υπό το πρίσμα των τιμωρητικών οικονομικών κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία υπάρχει ενδιαφέρον από χώρες της ομάδας των BRICS να μειώσουν την έκθεσή τους σε κινδύνους στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και να βρουν τρόπους να στηρίξουν συλλογικά τα αντίστοιχα νομίσματα και τις θέσεις ρευστότητάς τους.

Ρώσοι και Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν αποκτήσει έναν ολοένα και πιο αντιδυτικό τόνο στους χαρακτηρισμούς τους για το τι αντιπροσωπεύει το μπλοκ BRICS τον περασμένο χρόνο, καθώς προσπαθούν να δημιουργήσουν υποστήριξη για έναν ευρύ συνασπισμό για να αμφισβητήσουν την κυριαρχία των ΗΠΑ στο παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό σύστημα.

Αν και ορισμένοι αναλυτές έχουν μιλήσει για τον κίνδυνο οι BRICS  να λάβουν σημαντική αντιδυτική τροπή, η Νότια Αφρική, η Ινδία και η Βραζιλία έχουν σηματοδοτήσει την πρόθεσή τους να διατηρήσουν στενότερους δεσμούς με τους παραδοσιακούς δυτικούς εταίρους.

Ορισμένες αναφορές αναφέρουν ότι Κινέζοι αξιωματούχοι στοχεύουν ανοιχτά να τοποθετήσουν την ομάδα των BRICS ως άμεσο γεωπολιτικό αντίπαλο της G7. Ωστόσο, στην τηλεοπτική του ομιλία την Κυριακή, ο Ramaphosa επέμεινε ότι η Νότια Αφρική «δεν θα παρασυρθεί σε μια διαμάχη μεταξύ παγκόσμιων δυνάμεων» και θα επιδιώξει να διατηρήσει την ανεξαρτησία σε έναν κόσμο «ολοένα και πιο πολωμένο σε ανταγωνιστικά στρατόπεδα».