Κων. Γιαζιτζόγλου (Πρόεδρος ΣΜΕ): Θα αποδώσουν αργά τα 47 έργα της Κομισιόν και ήδη διακυβεύεται η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ

Αποτελεί μεν ένα πρώτο βήμα ο κανονισμός της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, αλλά τα 47 στρατηγικά έργα που ανακοινώθηκαν από την Κομισιόν την προηγούμενη Δευτέρα θα αποδώσουν πολύ αργότερα και με τις κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες να συγκεντρώνονται στα χέρια των BRICS, αυτό εγκυμονεί κινδύνους για τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντίνο Γιαζιτζόγλου, Πρόεδρο του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων.
Ο κ. Γιαζιτζόγλου μιλά στο Financial Report για την στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. Θεωρεί ότι «ξύπνησε αργά» η Ευρώπη, για το μεταλλευτικό κλάδο και για τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην απολιγνιτοποίηση της ηπείρου καθώς και το πώς φέρνει σε ηγετική θέση την Ελλάδα στην Ευρώπη. Τέλος, ο κ.  Γιαζιτζόγλου αναφέρει τους κύριους παίκτες του μεταλλευτικού παζλ της κα τις προσπάθεις να αμβλυνθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του κλάδου.

Ερ.:Γιατί η Ευρώπη ξύπνησε αργά στο ζήτημα της στρατηγικής αυτονομίας, όπως χαρακτηριστικά δηλώσατε σε πρόσφατη ομιλία σας;

Η συζήτηση για τις κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες στην Ευρώπη έχει ξεκινήσει από το 2008 με την πρωτοβουλία Verheugen. Η Ευρωπαϊκή Ένωση νομοθέτησε για πρώτη φορά, για να αντιμετωπίσει το θέμα, το 2023. Σήμερα από τις 34 κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες οι 26 ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό (ορισμένες και 100%) από την ομάδα των BRICS, οι οποίοι συνεχίζουν να αυξάνουν την επιρροή τους. Μόνο το 2024, η Κίνα ξόδεψε δεκάδες δισεκατομμύρια για να αγοράσει κοιτάσματα σε τρίτες χώρες. Στην Ευρώπη την ίδια στιγμή, «σχεδιάζουμε» την αντίδρασή μας και ελπίζουμε να υλοποιηθεί «κάτι», μέσα στην επόμενη τριετία.

Ερ.:Πώς σχολιάζετε την πρωτοβουλία των 47 στρατηγικών έργων για τις κρίσιμες πρώτες ύλες που εξήγγειλε η Κομισιόν την Δευτέρα; Πιστεύετε είναι μια σημαντική εξέλιξη για την ΕΕ;

Ο κανονισμός για τις κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες, είναι ένα μικρό πρώτο βήμα. Η Ευρώπη πάσχει από αβουλία και έλλειψη ανταγωνιστικότητας, όπως πολύ γλαφυρά και αναλυτικά περιγράφει στη σχετική του έκθεση ο Μάριο Ντράγκι. Αυτά τα ζητήματα δεν λύνονται με ευχές και παραινέσεις. Τα 47 στρατηγικά έργα που εξαγγέλθηκαν, εάν όλα πάνε καλά, θα αδειοδοτηθούν μέσα σε μια τριετία και θα ξεκινήσουν να αποδίδουν αρκετά αργότερα. Ακόμα όμως και όταν αποδώσουν, θα αφορούν μόλις 10 από τις 34 κρίσιμες πρώτες ύλες .

Ερ.: Πώς μπορεί ο μεταλλευτικός κλάδος να συμβάλλει στην απολιγνητοποίηση της Ευρώπης;

Η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε άλλες τεχνολογίες, προϋποθέτει σχέδιο, κοστολόγηση και κυρίως εύρεση των πόρων. Ο λιγνίτης χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή ενέργειας διότι ήταν φθηνότερος από άλλες εναλλακτικές λύσεις. Η ιδέα του να φορολογήσουμε τον λιγνίτη ούτως ώστε να γίνει ακριβότερος από την πράσινη ενέργεια είναι εξαιρετική, εάν κάποιος μας πει από που θα πληρωθούν αυτοί οι φόροι και τι επίπτωση θα έχουν στην οικονομία. Σήμερα, η βιομηχανία πληρώνει σε υπερδιπλή τιμή το «ημι- πράσινο» ηλεκτρικό ρεύμα, με απρόβλεπτες συνέπειες για την επιβίωσή της.

Ερ.: Οι νέες τεχνολογίες πώς συμβάλλουν στην εξέλιξη του κλάδου και στο “πρασίνισμα” της μεταλλευτικής και εξορυκτικής δραστηριότητας; Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα;

Προφανώς, προσπαθούμε να μειώσουμε το ανθρακικό μας αποτύπωμα με κάθε δυνατό τεχνολογικά μέσο. Κατ αρχήν χρησιμοποιούμε βέλτιστες τεχνικές (μηχανικές και ψηφιακές) για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αξιοποίηση του κάθε κοιτάσματος. Σε πολλές εγκαταστάσεις έχουν κατασκευασθεί μονάδες ΑΠΕ. Σε ορισμένες εξορύξεις (κυρίως υπόγειες) ήδη γίνονται δοκιμές για τη χρήση ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων. Αυτές οι λύσεις όπως προείπαμε, μοιραία αυξάνουν το κόστος παραγωγής με κίνδυνο να γίνει κάποιος μη ανταγωνιστικός. Ας μην ξεχνάμε ότι έξω από τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν ισχύουν τέτοιου είδους πολιτικές και τα εκεί παραγόμενα ορυκτά εισάγονται ελεύθερα και χωρίς επιβαρύνσεις.

Ερ.: Ποιοι είναι οι κύριοι παίκτες στον μεταλλευτικό κλάδο στην Ελλάδα με βάση την οικονομική τους δραστηριότητα;

Στον κλάδο της εξόρυξης στη χώρα μας δραστηριοποιούνται πολλές επιχειρήσεις, αρκετές από τις οποίες είναι ευρύτερα γνωστές. Για παράδειγμα, στον κλάδο των βιομηχανικών ορυκτών έχουμε επιχειρήσεις όπως η IMERYS, OMYA, SIBELCO, LAVA, IMG, ΓΕΩΕΛΛΑΣ, στον κλάδο των αδρανών υλικών τις 3 μεγάλες τσιμεντοβιομηχανίες ΤΙΤΑΝ , LAFARGE και HEIDELBERG, στο μάρμαρο τις εταιρίες ΠΑΥΛΙΔΗΣ, ΙΚΤΙΝΟΣ, STONE GROUP και ΜΑΡΜΑΡΑ ΔΙΟΝΥΣΟΥ, στα μεταλλευτικά ορυκτά τις ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ της ΕΛΛΑΔΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ, ΤΕΡΝΑ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ και ΛΑΡΚΟ και βέβαια την ΔΕΗ.

Ερ.: Μπορεί η Ελλάδα να παίξει ηγετικό ρόλο στην Ευρώπη στη μεταλλευτική δραστηριότητα; Ναι ή όχι και γιατί;

Η Ελλάδα έχει πολλή σημαντική θέση στην παραγωγή ορυκτών, τόσο σε Ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, σε σχέση με το μέγεθος της. Κατέχουμε μία από τις πρώτες θέσεις στην παραγωγή περλίτη, μπεντονίτη και βωξίτη, ενώ μέχρι πρόσφατα είχαμε επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή νικελίου και λιγνίτη. Ακόμα, βρισκόμαστε σε παγκόσμια κατάταξη στην πρώτη δεκάδα σε παραγωγή μαρμάρου και μαγνησίτη. Μέσα στην επόμενη τριετία θα είμαστε ο μοναδικός παραγωγός γαλλίου στην Ευρώπη, καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο των αναγκών. Επίσης υπάρχουν σοβαρές προοπτικές για ορυκτά όπως το αντιμόνιο, το γερμάνιο και το βολφράμιο, ενώ σύντομα από την επένδυση της Ελληνικός Χρυσός στη Χαλκιδική θα παράγουμε και χαλκό.

Ερ.: Ποια είναι τα οφέλη του μεταλλευτικού τομέα για την Ελλάδα και δη για την Ευρώπη;

Ο εξορυκτικός κλάδος στη χώρα μας συνεισφέρει σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ περίπου το 2% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Από τα στοιχεία του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων προκύπτει ότι υπάρχουν τα κοιτάσματα, η ζήτηση, το ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία ώστε η παραγωγή να διπλασιαστεί. Πέρα όμως από το κοινωνικό και οικονομικό όφελος, σήμερα η ανάπτυξη της εξορυκτικής δραστηριότητας παίζει κρίσιμο ρόλο τόσο στην παραγωγή καινοτομίας όσο και στη γεωπολιτική ευστάθεια μιας περιοχής. Όπως είπαμε, υπάρχει μια συγκέντρωση κρίσιμων και στρατηγικών πρώτων υλών στα χέρια μιας συγκεκριμένης ομάδας κρατών και αυτό προφανώς εγκυμονεί κινδύνους. Κατέχοντας ορισμένες ύλες, μπορεί κανείς να αποκλείσει τους ανταγωνιστές του από νέες τεχνολογίες, αποκτώντας ένα σημαντικότατο στρατηγικό πλεονέκτημα. Η Ευρώπη ήδη εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τρίτες χώρες για τέτοιες τεχνολογίες και προφανώς πρέπει να αξιοποιήσει κάθε κοίτασμα τέτοιων πρώτων υλών που βρίσκεται στο έδαφος της.

Who is Who 
O Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου είναι Πρόεδρος Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, μέλος του ΔΣ και σύμβουλος διοίκησης στην εταιρία FALIRO HOUSE PRODUCTIONS και διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας βιομηχανικών ορυκτών ΓΕΩΕΛΛΑΣ ΑΜΜΑΕ. Έχει διατελέσει μέλος ΔΣ διαφόρων ΑΕ και φορέων (ΕΒΕΑ, ΕΕΔΕ, ΕΙΔΙΠ, ΣΠΕΕ, ΣΜΕ, AVEC-Brussels, EFSA), ανώτατο στέλεχος στην βιομηχανία τροφίμων καθώς και έχει υπάρξει σύμβουλος και επενδυτής σε εταιρίες του χώρου της Ιατρικής τεχνολογίας.

Μαριάνθη Πελεκανάκη
[email protected]