Γιατί οι μονάρχες αποσύρονται πριν το θάνατό τους

Η βασίλισσα Μαργαρίτα της Δανίας Β‘ έγινε η πρώτη μονάρχης της χώρας που παραιτήθηκε εδώ και σχεδόν 900 χρόνια και παρέδωσε το θρόνο στο γιο της, πρίγκιπα Φρειδερίκο Ι‘ , την Κυριακή 14/1/204. Η Μαργαρίτα πάντα υποστήριζε κατά τη διάρκεια της 52χρονης βασιλείας της ότι δεν θα τα παρατούσε, αλλά η χειρουργική επέμβαση στην πλάτη και άλλες παθήσεις δεν της επέτρεπαν να κάνει όσα ήθελε. «Ο χρόνος έχει το κόστος του», είπε, ανακοινώνοντας την πρόθεσή της να παραιτηθεί στην πρωτοχρονιάτικη ομιλία της.

Για αιώνες οι μονάρχες ήταν πιο πιθανό να πεθάνουν από ασθένειες ή από πράξεις βίας εναντίον τους παρά να παραδώσουν τους τίτλους τους, που είχαν πραγματική εξουσία την εποχή των συνταγματικών μοναρχιών.

Αλλά καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται ολοένα και περισσότερο, ακόμη και ένα πρόγραμμα συμβολικών καθηκόντων μπορεί να είναι εξαντλητικό στα τελευταία χρόνια ενός μονάρχη. Η βασίλισσα της Βρετανίας Ελισάβετ Β’ έμεινε κολλημένη στη δέσμευση που ανέλαβε ως νεαρή γυναίκα να αφιερώσει τη ζωή της στην υπηρεσία – και βασίλεψε 70 χρόνια πριν πεθάνει στον θρόνο σε ηλικία 96 ετών το 2022.

Η παραίτηση πλέον είναι πιο συνηθισμένη από ότι παλιά επειδή οι άνθρωποι μεγαλώνουν σε ηλικια και υπάρχουν περισσότεροι διαδόχοι και πριγκίπισσες.

Ακολουθεί μια σειρά μοναρχών που έχουν παραδώσει τους θρόνους τους σε νεότερους και πιο ενεργητικούς διαδόχους τους τα τελευταία χρόνια

Ο Ακιχίτο της Ιαπωνίας 

Ο αυτοκράτορας Ακιχίτο της Ιαπωνίας παραιτήθηκε το 2019 σε ηλικία 85 ετών, επικαλούμενος την ηλικία του και την επιδείνωση της υγείας του. Ετσι παρέδωσε το θρόνο στον γιο του Αυτοκράτορα Ναρουχίτο. Ήταν η πρώτη παραίτηση μονάρχη της Ιαπωνίας σε δύο αιώνες.

Ο Ακιχίτο είχε αφιερώσει τη βασιλεία του για τρεις δεκαετίες για να επανορθώσει έναν πόλεμο που διεξήχθη στο όνομα του πατέρα του, ενώ έφερνε την απόμακρη μοναρχία πιο κοντά στον λαό. Η εποχή του ήταν η πρώτη στη σύγχρονη ιστορία της Ιαπωνίας χωρίς πόλεμο.

Ο επίτιμος αυτοκράτορας είναι 90 ετών.

Ο Χουάν Κάρλος της Ισπανίας 

Ο Χουάν Κάρλος Α, τώρα 86, παραιτήθηκε ντροπιαστικά το 2014. Κάποτε ήταν τόσο δημοφιλής που πολλοί Ισπανοί επικλαούνται το όνομα του και όχι τον τίτλο του. Όσοι τον θυμούνται πιο νέο, έχουν την εικόνα ενός μονάρχη που διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στη διασφάλιση της ασφαλούς μετάβασης της Ισπανίας από δεκαετίες δικτατορίας του Φραγκίσκο Φράνκο σε μια σύγχρονη συνταγματική μοναρχία.

Οι σχέσεις του με το ισπανικό κοινό άρχισαν να ραγίζουν το 2012, όταν ο πρώην προστάτης του World Wide Fund for Nature αυτοτραυματίστηκε σε ένα ταξίδι κυνηγιού ελεφάντων στη Μποτσουάνα, ενώ οι υπήκοοί του στην πατρίδα του ζούσαν μια πλήρη οικονομική κρίση.

Ο Χουάν Κάρλος έφυγε από την Ισπανία τον Αύγουστο του 2020 εν μέσω ερευνών για τη συμμετοχή του σε εικαζόμενες οικονομικές παραβάσεις. Οι Ισπανοί εισαγγελείς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την υπόθεσή τους αφού κατέληξαν ότι η φερόμενη μεμπτή συμπεριφορά του, που αφορούσε την ύπαρξη αδήλωτων εκατομμυρίων, συνέβη όταν ο Χουάν Κάρλος είχε νομική ασυλία ως βασιλιάς.

Θεωρείται ευρέως ότι αμαύρωσε το στέμμα. Ο βασιλιάς Φελίπε προσπάθησε να ξαναχτίσει τη φήμη του Οίκου των Βουρβόνων. Ο Φελίπε απαρνήθηκε την κληρονομιά του από τον Χουάν Κάρλος και του αφαίρεσε την κρατική επιδότηση το 2020 σε μια πρωτοποριακή κίνηση για να αποστασιοποιηθεί από τον πατέρα του.

Βεατρίκη της Ολλανδίας 

Η βασίλισσα Βεατρίκη της Ολλανδίας μπορεί να δημιούργησε τάση προς αποχώρηση των βασιλικών μελών όταν ανακοίνωσε την παραίτησή της το 2013, λίγο πριν κλείσει τα 75 της χρόνια και μετά από 33 χρόνια βασιλείας. Εξηγώντας την απόφασή της να παραδώσει το θρόνο στον γιο της, βασιλιά Willem-Alexander, είπε ότι πιστεύει ότι είναι καιρός να μεταβιβάσει την ευθύνη σε μια νέα γενιά.

Την Βεατρίκη ακολούθησε γρήγορα ο Βέλγος ομόλογός της, ο βασιλιάς Αλβέρτος Β’, και λίγο αργότερα ο Ισπανός Χουάν Κάρλος.

Αλβέρτος Β’ Βελγίου 

Τρεις μήνες μετά την παραίτηση της Βεατρίκης, ο βασιλιάς Αλβέρτος Β’ αποφάσισε να παραδώσει το θρόνο του διχασμένου βασιλείου του στον γιο του, Φίλιππο. Στα 79 του, ο Αλβέρτος είπε ότι η ηλικία του και η υγεία του δεν του επέτρεπαν πλέον να εκπληρώσει όλα του τα καθήκοντα.

Το 2013 τερμάτισε σχεδόν δύο δεκαετίες σταθερής βασιλείας σε μια χώρα χωρισμένη μεταξύ της βόρειας ολλανδόφωνης Φλάνδρας και της γαλλόφωνης νότιας Βαλλονίας.

Ήταν ο πρώτος βασιλιάς που παραιτήθηκε οικειοθελώς από τότε που το Βέλγιο κέρδισε την ανεξαρτησία του το 1830.

Πριν από την παραίτησή του, ο βασιλιάς Αλβέρτος Β’ αντέδρασε στις φήμες ότι είχε αποκτήσει μια κόρη εκτός γάμου, αν και αρκετά χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή του αναγνώρισε την καλλιτέχνιδα που ήταν παλαιότερα γνωστή ως Delphine Boël ως κόρη του και αυτή αναγνωρίστηκε ως Πριγκίπισσα Delphine.

Ο Σεϊχης Χαμάντ Μπιν Χαλίφα Αλ Θάνι του Κατάρ 

Ο σεΐχης Χαμάντ μπιν Χαλίφα Αλ Θάνι του Κατάρ είναι επίσης μεταξύ των μοναρχώβν που αποσύρθηκαν το 2013, παραδίδοντας την εξουσία στον τέταρτο γιο του.

Σε ηλικία 61 ετών, τόνισε τη σημασία της μετάβασης της ηγεσίας στη νέα γεννιά. Η κίνηση θεωρήθηκε ως έμμεση αναγνώριση των αιτημάτων για μεταρρυθμίσεις που άνοιξε η Αραβική Άνοιξη , η οποία ξεκίνησε το 2011 με εξεγέρσεις που έδιωξαν ηγέτες στην Τυνησία και την Αίγυπτο και εξαπλώθηκαν σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο.

Η απόφασή του να συνταξιοδοτηθεί έρχεται σε αντίθεση με μια παράδοση μεταξύ των άλλων κυρίαρχων δυναστειών του Κόλπου που παραδίδονταν μέσω θανάτου ή πραξικοπήματος στο παλάτι.

Ο Πάπας Βενέδικτος 

Ο Πάπας Βενέδικτος XVI συγκλόνισε τον καθολικό κόσμο το 2013, καθώς έγινε ο πρώτος ποντίφικας εδώ και 600 χρόνια που παραιτήθηκε. Παρόλο που δεν ήταν βασιλιάς, ένας Πάπας έχει αρκετά στοιχεία βασιλικής εξουσίας – και πιο μεγάλη πραγματική δύναμη από πολλούς μονάρχες στον κόσμο σήμερα.

Ο Πάπας Βενέδικτος αποσύρθηκε λόγω επιδείνωσης της υγείας του λόγω μεγάλης ηλικίας καθώς ήταν 85 ετών. Έζησε άλλη μια δεκαετία ενώ πέθανε πριν από περίπου ένα χρόνο σε ηλικία 95 ετών.

Ο Βενέδικτος επέλεξε τις 11 Φεβρουαρίου 2013, γιορτή του Βατικανού, για να κάνει την ιστορική ανακοίνωσή της απόσυρσή ςτου στα Λατινικά. Ηταν ο πρώτος Πάπας μετά τον Γρηγόριο ΙΒ’ το 1415 που αποσύρθηκε. Εκπλήρωσε σε μεγάλο βαθμό την υπόσχεσή του να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του προσευχόμενος και διαλογιζόμενος σε ένα μοναστήρι στους κήπους του Βατικανού.