FT: Η Ελλάδα παραπαίει στο χείλος του γκρεμού

Η Ελλάδα παραπαίει στο χείλος του γκρεμού, διαπιστώνει ο αναλυτής των Financial Times ο Μάρτιν Γουλφ, δηλώνοντας αδυναμία να εκτιμήσει τι πρόκειται να συμβεί με την Ελλάδα. “Κανείς δεν ξέρει”, αναφέρει, μιλώντας επικριτικά για την τρέλα της δημιουργίας μιας νομισματικής ένωσης μεταξύ κυρίαρχων κρατών που δεν διαθέτουν κοινούς πολιτικούς θεσμούς, ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς ή ισχυρές οικονομικές ομοιότητες 

“Ο γάμος είναι άθλιος, αλλά το διαζύγιο είναι τρομακτικό”, αναφέρει. Η Ελλάδα είναι τώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Χωρίς μια συμφωνία με την υπόλοιπη Ευρωζώνη, η Αθήνα θα αναγκαστεί να χρεοκοπήσει. Δεν έχει καμία άλλη πηγή χρημάτων. Η πρόσβασή της στις αγορές είναι αδύνατη.

Εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία και η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει, η ΕΚΤ θα επανεξετάσει τότε την αποδοχή των απαιτήσεων έναντι του Δημοσίου (είτε αυτές είναι άμεσες υποχρεώσεις είτε εγγυήσεις), στο πλαίσιο του προγράμματος για τη χορήγηση δανείων προς τις ελληνικές τράπεζες. Απομειώσεις στις εγγυήσεις, βεβαίως και θα υπάρξουν, καθώς θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για την ΕΚΤ να δανείσει έναντι ασφάλειας που παρέχεται από μια κυβέρνηση που έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις. Χωρίς μια συμφωνία, ως εκ τούτου, οι τράπεζες θα αναγκαστούν σύντομα να θέσουν όρια στις αναλήψεις.

Οι τόνοι που προέρχονται από εκείνους που συμμετέχουν στις συζητήσεις είναι ασύμφωνοι. Ο Αλέξης Τσίπρας, ο Έλληνας Πρωθυπουργός, έχει κατηγορήσει τους πιστωτές για  “παράλογες” απαιτήσεις. Από την άλλη πλευρά, οι πιστωτές είναι εξίσου αποφασισμένοι να μην κάνουν παραχωρήσεις. Εν τω μεταξύ, στο περιθώριο, ο Jack Lew, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, ζητεί ευελιξία, μην κρύβοντας την ανησυχία του για τις συνέπειες μιας άλλης κρίσης από την Ελλάδα. 

Δεν είναι όμως δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί έχει αποδειχθεί τόσο δύσκολο να υπάρξει συμφωνία. Όπως έχει αναφέρει η Goldman Sachs, οι ευρωπαϊκές αρχές διαπραγματεύονται με βάση τρεις αρχές: πρώτον, η παραμονή στο ευρώ απαιτεί περαιτέρω οικονομική προσαρμογή από την Ελλάδα, δεύτερον, η πρόσθετη στήριξη πρέπει να δοθεί υπό όρους, και τρίτον, η εξωτερική εποπτεία είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με τους όρους αυτούς. 

Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση εξελέγη με την υπόσχεση να παραμείνει στην ευρωζώνη, αλλά χωρίς λιτότητα,  προσαρμογή ή εξωτερική εποπτεία. Οι θέσεις αυτές είναι ασυμβίβαστες. Είτε θα υποχωρήσει κάποια πλευρά, είτε η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, θα έχει δεύτερο γύρο συζητήσουν, προκειμένου να υπάρξουν προσπάθειες για να παραμείνει η χώρα εντός της Ευρωζώνης, ακόμη και χωρίς να λειτουργούν φυσιολογικά οι τράπεζες.

Τι θα μπορούσε να συμβεί στη συνέχεια; Με την παραδοχή ότι μια συμφωνία δεν μπορεί να επιτευχθεί πριν, η ελληνική κυβέρνηση χρεοκοπήσει, τουλάχιστον από τεχνικής πλευράς. Έτσι η κρίση ρευστότητας στην οικονομία (και η ύφεση) θα ενταθεί. Η δημοσιονομική κατάσταση θα επιδεινωθεί περαιτέρω. 

Ένα σημαντικό ερώτημα είναι πώς θα στηριχθεί η οικονομία μέχρι να να υπάρξει μια νέα συμφωνία ή μέχρι η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ. Ο αναλυτής Adam Lerrick του American Enterprise Institute αναφέρει πως η ρευστότητα μπορεί να διατηρηθεί ακόμη και αν οι τράπεζες είναι κλειστές. Στο πλαίσιο του συστήματος αυτού, οι άνθρωποι θα είναι σε θέση να χρησιμοποιηθούν για τις καταθέσεις, ένα εναλλακτικό νόμισμα, το λεγόμενο IOU, το οποίο θα αντικαταστήσει το ευρώ.  Αυτοί οι τίτλοιθα πρέπει να καθιερωθούν ως νόμιμο χρήμα.

Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να αμβλύνει τις συνέπειες της χρεοκοπίας στην ελληνική οικονομία και να αποτρέψει τη συνολική κατάρρευση. Θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει προάγγελο για την πλήρη έξοδο, εάν δεν επιτευχθεί μια εφαρμόσιμη συμφωνία. Λαμβάνοντας υπόψη το σημερινό πολιτικό αδιέξοδο, μπορεί σύντομα να χρειαστεί ένα τέτοιο τέχνασμα, εκτιμά ο Γούλφ. 

Σύμφωνα με τον αναλυτή των FT, για να μπορέσει μια συμφωνία να επιτευχθεί, θα χρειαστεί χρόνος. Θα απαιτηθεί να γίνουν μεγάλες υποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές. Αλλά μια συμφωνία είναι δυνατή. Κανείς δεν πρέπει να υποτιμά τη σημασία μιας εξόδου – έστω και μιας τόσο μικρής και ενοχλητικής χώρας όπως η Ελλάδα. Μόλις το ευρώ φανεί ότι είναι αναστρέψιμο, οι οικονομικές κινητήριες δυνάμεις της ολοκλήρωσης θα αντιστραφούν. Κάθε κρίση θα γίνει δυνητικά θανατηφόρα, καταλήγει ο Γουλφ, συστήνοντας σε όλους να μάθουν από τα λάθη του παρελθόντος.