Facebook: Με καμπάνα 725 εκατ. δολαρίων κλείνει το σκάνδαλο «Cambridge Analytica» – Η σημασία της υπόθεσης

H Meta Platforms, μητρική του Facebook, συμφώνησε να πληρώσει το ποσό των 725 εκατ. δολαρίων για να κλείσει την υπόθεση της Cambridge Analytica. Με τον διακανονισμό αυτό ουσιαστικά ρυθμίζει τις αγωγές που εκκρεμούσαν για την πρόσβαση που παρείχε στην Cambridge Analytica και άλλα τρίτα μέρη σε προσωπικά δεδομένα των χρηστών της. Ήταν μία υπόθεση που είχε ανοίξει μία τεράστια συζήτηση για τον ρόλο των social media στην πολιτική διαδικασία και την επιρροή τους στην κάλπη.

Πρόκειται για μία νομική υπόθεση που ταλαιπωρεί την εταιρεία από το 2018. Τότε έγινε γνωστό ότι το Facebook επέτρεψε στη βρετανική εταιρεία πολιτικής επικοινωνίας Cambridge Analytica να αποκτήσει τα δεδομένα έως και 87 εκατομμυρίων χρηστών του δημοφιλούς μέσου κοινωνικής δικτύωσης. Στον διακανονισμό, που θα πρέπει να λάβει και την επίσημη έγκριση του ομοσπονδιακού δικαστηρίου του Σαν Φρανσίσκο, η Meta δεν παραδέχθηκε ότι έκανε κάτι παράτυπο.

Σε ανακοίνωσή της η εταιρεία τόνισε πως ο διακανονισμός «είναι προς το συμφέρον της κοινότητας και των μετόχων μας». Επισημαίνει επίσης πως κατά την τελευταία τριετία αναθεωρήθηκε συνολικά η προσέγγιση στην ιδιωτικότητα και την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Η Cambridge Analytica, που πλέον έχει σταματήσει τη λειτουργία της, είχε συνεργαστεί στην επιτυχή προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ το 2016. Ένα από τα «όπλα» της ήταν η πρόσβαση στα δεδομένα εκατομμυρίων χρηστών του Facebook (χωρίς οι ίδιοι να το γνωρίζουν ή να έχουν δώσει έγκριση), γεγονός που τη βοήθησε να φτιάξει ολοκληρωμένα προφίλ ψηφοφόρων και να προωθήσει άκρως στοχευμένα μηνύματα πολιτικής διαφήμισης.

Σημειώνεται ότι το 2019 το Facebook συμφώνησε να καταβάλλει το ποσό των 5 δισ. δολαρίων στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC) ύστερα από έρευνα της δεύτερης για τις πρακτικές του στη διαχείριση προσωπικών δεδομένων, καθώς και πρόστιμο 100 εκατ. δολαρίων από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ( SEC) για καταγγελίες που το ήθελαν να έχει παραπλανήσει επενδυτές σχετικά με τη διαχείριση των δεδομένων των χρηστών του.

Η μέθοδος της Cambridge Analytica

Η βρετανική εταιρεία χρησιμοποιούσε τη μέθοδο της μικρο-στόχευσης των ψηφοφόρων. Σε αυτήν ο υποψήφιος προσπαθεί να προσαρμόσει το μήνυμα σε πρόσωπα ή μικρές ομάδες, στις οποίες απευθύνεται κάθε φορά. Έτσι για παράδειγμα άλλο μήνυμα θα λάβει ένα ζευγάρι με μικρά παιδιά, άλλο μία ανύπαντρη μητέρα και άλλο ένας εργένης.

Η Cambridge Analytica είχε μία βάση 5.000 μονάδων δεδομένων  για 200 εκατομμύρια Αμερικανούς, τα οποία συνδύασε με τη βάση δεδομένων των ψηφοφόρων των Ρεπουμπλικάνων για να χτίσει δεκάδες «σύμπαντα», όπως τα ονόμαζε, πολιτών και να εξακριβώσει πόσο ευάγωγα  είναι, ποια περιθώρια έχουν να  κινητοποιηθούν, να ψηφίσουν και να το κάνουν προκειμένου να στηρίξουν τον Ντόναλντ Τραμπ.

Οι ομάδες δημιουργικού σχεδίασαν ειδικές διαφημίσεις για κάθε ένα από τα σύμπαντα αυτά, βασισμένες στα ζητήματα, που τους αφορούσαν περισσότερο. Έκαναν πολλές δοκιμές με παραπλήσια μηνύματα για να δουν ποιο είναι αποτελεσματικό ή ακόμη και με φωτογραφίες, για να δουν ποια κολακεύει περισσότερο τον Τραμπ ή δημιουργεί τις χειρότερες εντυπώσεις για την αντίπαλό του, Χίλαρι Κλίντον.

Τα σύμπαντα αυτά όμως δεν επηρέασαν μόνο τη διαφημιστική καμπάνια. Υπέδειξαν, όπως διαφήμιζε η ίδια η εταιρεία πριν μπει στο στόχαστρο, τις πολιτείες- κλειδιά, στις οποίες ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων έπρεπε να εστιάσει την προσοχή του, όπως το Μίσιγκαν, το Γουισκόνσιν, η Πενσιλβάνια. Ο Τραμπ κέρδισε το Μίσιγκαν με 11.000 ψήφους διαφορά, το Γουισκόνσιν με 22.000 ψήφους και την Πενσιλβάνια με 44.000. Οι ψήφοι αυτοί αντιστοιχούν σε ποσοστά πολύ μικρότερα του 1% της εκλογικής βάσης των συγκεκριμένων περιοχών.

Πολλοί πάντως αμφισβητούν εάν η επιτυχία αυτή στηρίχθηκε όντως στα δεδομένα ή ήταν αποτελέσματα σωστής καθοδήγησης άλλων  έμπειρων στελεχών της εκστρατείας ή και τελικά απλής τύχης. Και τούτο γιατί στις προκριματικές των Ρεπουμπλικάνων η Cambridge Analytica εργάστηκε για την ομάδα του Τεντ Κρουζ. Τα αποτελέσματα σε εκείνη την περίπτωση ήταν κάτι παραπάνω από απογοητευτικά.