Ευρωζώνη: Στο τραπέζι η χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων

Στην Ευρωζώνη ανοίγει εκ των πραγμάτων η συζήτηση για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων, καθώς οι αθρόες εκδόσεις κρατικού χρέους προκειμένου οι κυβερνήσεις των κρατών – μελών να χρηματοδοτήσουν τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις για τη στήριξη προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις καταστροφικές συνέπειες της πανδημίας επαναφέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση για χαλάρωση των δημοσιονομικών της κανόνων, σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNBC την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2021.
Να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη συζήτηση ήταν «απαγορευμένη» κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους που ξεκίνησε το διάστημα 2008-2009 και την οποία ως γνωστόν πρωταγωνίστησε η Ελλάδα.

Ομόλογα

Στο ρεπορτάζ του CNBC το ερώτημα που τίθεται είναι πώς θα αντιδράσουν οι επενδυτές στις αγορές ομολόγων δεδομένου ότι οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ μέσω του προγράμματος PEPP (αγοράς περιουσιακών στοιχείων) έχουν διατηρήσει ιδιαίτερα χαμηλά το κόστος δανεισμού – ακόμη και για τα ελληνικά ομόλογα που δεν περιλαμβάνονται στην επενδυτική βαθμίδα.

Οι κανόνες

Βάσει, ως γνωστόν, των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. οφείλουν να καταγράφουν κάθε χρόνο έλλειμμα έως 3% του ΑΕΠ τους και ποσοστό χρέους όχι περισσότερο από 60%.
Κάθε χρόνο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καταθέτουν τα προσχέδια προϋπολογισμού τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα οποία στη συνέχεια πρέπει να εγκριθούν.
Τα κράτη μέλη έχουν συχνά παρεκκλίνει από αυτά τα όρια και προκαλούνται συγκρούσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το όργανο που είναι επιφορτισμένο με την επιβολή των δημοσιονομικών κανόνων.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα αφορούσε την Ιταλία το 2018 και η αντιπαράθεσή της με τις Βρυξέλλες οδήγησε σε υψηλότερο κόστος δανεισμού.
Σαφώς στις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Ιταλίας ειδικότερα το ποσοστό χρέους επί του ΑΕΠ έχει εκτιναχθεί σε δυσθεώρητα ύψη (181,2% το 2019 και της γείτονος περί του 132%).

Ιταλία 

Οι επενδυτές εκφράζουν την ανησυχία ότι η Ιταλία δεν αναλάβει πλήρως την υποχρέωση να μειώσει το χρέος της και αυτό οδηγεί σε αύξηση των αποδόσεων στα ιταλικά ομόλογα.
Εκείνοι που ερίζουν υπέρ της χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων, υποστηρίζουν ότι αφενός οι κανόνες αυτοί είναι απαρχαιωμένοι (υιοθετήθηκαν το 1993), αφετέρου είναι πολύ αυστηροί και οδηγούν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε πολιτικές λιτότητας οι οποίες εποβαρύνουν της πλέον αδύναμες κοινωνικές κατηγορίες.

Δημοσιονομικά μέτρα

Η άνευ προηγουμένου δημοσιονομική στήριξη των κυβερνήσεων στις οικονομίες του καθιστά, από την άλλη πλευρά, μη ρεαλιστικό το σενάριο να κατορθώσουν οι χώρες να συμμορφωθούν με αυτούς τους κανόνες καθώς μετά την υγειονομική κρίση οι οικονομίες θα χρειαστούν κάποιο διάστημα για να επιστρέψουν στην κανονικότητα, καθώς όπως δήλωσε και η επικεφαλής της ΕΚΤ Christin Lagarde η ανάκαμψη ενδέχεται να επιβραδυνθεί από τις καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς και από τις νέες μεταλλάξεις αλλά δεν έχει εκτροχιαστεί.

Στο 100% το χρέος

Η Κομισιόν επιχειρεί να εκκινήσει τη διαδικασία για τους δημοσιονομικούς κανόνες τους επόμενους μήνες και κάνει αναφορές για έναν μέσο όρο ποσοστού χρέους επί του ΑΕΠ στο 100% στην Ευρωζώνη, τουλάχιστον έως το 2022.
Αυτό σημαίνει ότι το όριο του 60% (χρέος προς το ΑΕΠ) «είναι άσχετο» στο τρέχον πλαίσιο, ο Thomas Weiser, πρώην αξιωματούχος στην ΕΕ, δήλωσε στο CNBC νωρίτερα αυτό το μήνα .
Ο Weiser πρόσθεσε ότι το όριο του 60% «είναι η μεγάλη αλλαγή που πρέπει να λάβει χώρα» κατά την ανανέωση των δημοσιονομικών κανόνων.
Την κατεύθυνση αυτή (της αναθεώρησης) έχει υποδείξει ο πρόεδρος του Eurogroup Paschal Donohoe, δηλώνοντας ότι αναμένει από την Κομισιόν να εξετάσει το μέλλον των δημοσιονομικών κανόνων στη διάρκεια του 2021.