Ευρωζώνη: Εφιαλτικά σενάρια για ραγδαία πτώση του ευρώ και έκρηξη του κόστους δανεισμού

Το ευρώ, που έχει ήδη κατρακυλήσει φέτος στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο δεκαετιών, παραμένει χαμηλά σε δημοφιλία και υπόκειται σε αδυσώπητη πίεση καθώς η οικονομία της Ευρωζώνης οδεύει σταδιακά προς την ύφεση, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg τη Κυριακή 30 Ιουλίου 2022.

Παραμένει λίγο πάνω από την ισοτιμία 1:1 με το δολάριο, μετά από μια σύντομη πτώση κάτω από αυτό το επίπεδο νωρίτερα αυτόν τον μήνα για πρώτη φορά εδώ  περισσότερες από δύο δεκαετίες.

Έχει υποχωρήσει περισσότερο από 10% έναντι του δολαρίου φέτος, και πολλοί αναλυτές δηλώνουν ότι το πιθανότερο σενάριο είναι περαιτέρω πτώση της ισοτιμίας του ευρωπαϊκού κοινού νομίσματος.

Άνοδος του πολιτικού ρίσκου  

Την ίδια ώρα, η αύξηση του πολιτικού κινδύνου στην Ιταλία μετά την παραίτηση του Mario Draghi και τη προκήρυξη εκλογών σε συνδυασμό με την σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από την Fed ωθεί ανοδικά το κόστος δανεισμού κυρίως για τον υπερχρεωμένο Νότο βάζοντας δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την είσοδο της οικονομίας της Ευρωζώνης σε υφεσιακό κύκλο.

Η S&P Global Ratings μείωσε τις προοπτικές της για το χρέος της χώρας και ένας βασικός δείκτης του χρηματοπιστωτικού κινδύνου, το spread, η διαφορά των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων έναντι της Γερμανίας, είναι περίπου η υψηλότερη από το 2020.

Τα σενάρια για την έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ έκαναν τη εμφάνιση τους στη αποτίμηση των ασφαλίστρων κινδύνου του ιταλικού χρέους, αν και ακόμη αυτός ο κίνδυνος θεωρείται μακρινός – ακόμη.

Το ζοφερό τοπίο

Μεγάλο μέρος της ζοφερής οικονομικής πραγματικότητας απορρέει από τη στη διακοπή του ρωσικού ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρώπη, γεγονός το οποίο απειλεί ιδιαίτερα τη γερμανική βιομηχανία.

Η Credit Suisse «βλέπει» 50% πιθανότητες να πέσει η ευρωζώνη σε ύφεση τους επόμενους έξι μήνες.

Η Goldman Sachs λέει ότι μπορεί να είναι ήδη να αυτό να έχει συμβεί.
Από την άποψη της ισοτιμίας, το ευρώ είναι ακόμη χειρότερα από το 2012 – το χαμηλό εκείνο το έτος ήταν 1,20 δολ.

Πρόβλεψη για υποχώρηση

Διαπραγματευόταν περίπου 1,02 δολάρια αφού διολίσθησε στα 99,52 σεντς ΗΠΑ στις 14 Ιουλίου.
Η JPMorgan Chase και η Rabobank το βλέπουν να υποχωρεί έως και 95 σεντς δεδομένης της σημαντικής έκθεσης της Ευρώπης στην ενεργειακή κρίση.

Η τιμή των options δείχνει σημαντικές πιθανότητες για πτώση της ισοτιμίας έως το τέλος του έτους σε περίπου 70%. Η πρόβλεψη του Bloomberg για το τέλος του έτους είναι 1,06 δολ.

Προς νέα υπαρξιακή κρίση;

Παρότι η ανάλυση του Bloomberg το αρνείται ως σενάριο, πολλοί τεχνοκράτες επισημαίνουν τον κίνδυνο να υποστεί ο οικονομικός χώρος μία «νέα υπαρξιακή κρίση» όπως αυτή που υπέστη πριν από μια εικοσαετία, όταν τα υψηλά επίπεδα χρέους και οι ραγδαίες αυξήσεις στις αποδόσεις των ομολόγων οδήγησαν σε σενάρια για διάλυση του κοινού νομίσματος.

Αυτό οδήγησε τελικά τον Ντράγκι – τότε πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – να πει ότι θα έκανε «ό,τι χρειαστεί» για να προστατεύσει το νόμισμα – αυτό που απομένει να δούμε κατά πόσο πέρα από τις καθησυχαστικές δηλώσεις η ΕΚΤ με τα νέα εργαλεία της θα διατηρήσει σταθερές τις συνθήκες δανεισμού και ταυτόχρονα θα αντιμετωπίσει τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις που πλήττουν τα πλέον αδύναμα κοινωνικά στρώματα.

Στασιμότητα

«Κατά κάποιους τρόπους η κατάσταση είναι πιο δύσκολη από ό,τι πριν από 10 χρόνια, και σε άλλους, θετικότερη», δήλωσε ο Θέμος Φιωτάκης, επικεφαλής της FX & EM Macro Strategy της Barclays Plc.
«Είναι λιγότερο επιβλαβές πρόβλημα για την ακεραιότητα του ευρώ ως νομίσματος. Αλλά οικονομικά, η ανάπτυξη θα μπορούσε να αποδειχθεί μεγαλύτερο πλήγμα από τότε».

Πληθωρισμός

Μεγάλο μέρος της υποτίμησης του νομίσματος συνδέεται με αυτό το αρνητικό οικονομικό περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από ένα μείγμα επιβράδυνσης της ανάπτυξης και απότομης πληθωρισμού.

Την Παρασκευή 29 Ιουλίου, τα στοιχεία έδειξαν ότι η Γερμανία — η κορυφαία οικονομία της Ευρώπης — παρέμεινε στάσιμη ενώ ο πληθωρισμός στο μπλοκ των 19 μελών εκτινάχθηκε σε νέο ρεκόρ 8,9%, ξεπερνώντας τις προβλέψεις.

Η νομισματική πολιτική – Η τακτική της Fed

Επίσης στο αρνητικό περιβάλλον εμπλέκεται και η απόκλιση της νομισματικής πολιτικής.

Η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης την περασμένη εβδομάδα, αλλά η Federal Reserve έχει προχωρήσει σε αύξηση περισσότερο από τέσσερις φορές περισσότερο φέτος, αφού πρόσθεσε άλλες 75 μονάδες βάσης στο επιτόκιο αναφοράς της την Τετάρτη 27 Ιουλίου 2022.
Οι προβλέψεις διάλυσης της ευρωζώνης δεν έχουν εξαφανιστεί.

Ο ιδρυτής του μακροοικονομικού αμοιβαίου κεφαλαίου αντιστάθμισης κινδύνου EDL, Εντουάρντ ντε Λανγλάντ υποστηρίζει ότι είναι εφικτό to σενάριο  και βλέπει μια ισοτιμία ευρώ-δολαρίου στα 80 σεντς.

Αλλά η ΕΚΤ μαζί με την αύξηση των επιτοκίων του αυτόν τον μήνα, παρουσίασε ένα νέο εργαλείο που αποσκοπεί στην πρόληψη του κατακερματισμού όσον αφορά τις συνθήκες δανεισμού όπου υπάρχει μια αδικαιολόγητη απόκλιση στα spreads των μελών του ευρώ.

Προς κρίση χρέους;

«Σήμερα, ο κύριος κίνδυνος είναι ο πληθωρισμός», δήλωσε ο Νίκολας Φόρεστ, επικεφαλής των επενδύσεων σταθερού εισοδήματος της Candriam.
«Το πιο σημαντικό μήνυμα ήταν πώς η ΕΚΤ μπορεί να εξομαλύνει την κατάσταση, χωρίς να δημιουργήσει κρίση χρέους

Η ιδέα τώρα είναι να αποφύγουμε κάτι, όχι να διορθώσουμε κάτι».
Η δουλειά της ΕΚΤ περιπλέκεται — και όχι για πρώτη φορά — από την ιταλική πολιτική.
Η χώρα θα διεξαγάγει εκλογές τον Σεπτέμβριο και μια δεξιά συμμαχία προηγείται επί του παρόντος στις δημοσκοπήσεις.
Το ιταλικό πολιτικό ρίσκο

Οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονται λόγω ανησυχίας για τις πολιτικές μιας τέτοιας κυβέρνηση, καθιστώντας δύσκολο για την ΕΚΤ να παρέμβει και να αποφανθεί ότι οι κινήσεις της αγοράς για την αποτίμηση του πολτικού ρίσκου είναι αδικαιολόγητες.
Ωστόσο, η ηγέτης της ακροδεξιάς Τζιόρτια Μελόνι σχεδιάζει να τηρήσει τους κανόνες του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης εάν ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης, σύμφωνα με Ιταλούς αξιωματούχους.

Οι επενδυτές λένε ότι είναι απίθανο η Ιταλία να υπαναχωρήσει από δεσμεύσεις και να θέσει σε κίνδυνο την πρόσβαση της σε περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το Ταμείο ανάκαμψης.

Οι ανισορροπίες στις συνθήκες δανεισμού

Σε δημοπρασία δεκαετών ομολόγων του ιταλικού δημοσίου το κόστος του δανεισμού της Ιταλίας ήταν την Πέμπτη 28 Ιουλίου ανάλογο εκείνου του 2014, καθώς άντλησε κεφάλαια ύψους 2 δισ. ευρώ με την απόδοση να ανέρχεται στο 3,46%.

Παράλληλα, εξέδωσε πενταετή ομόλογα αξίας 2,75 δισ. ευρώ με απόδοση 2,82%, την υψηλότερη που έχει καταβάλει γι’ αυτή την κατηγορία ομολόγων από το 2013 και την κρίση χρέους της Ευρωζώνης.

Όπως υπογραμμίζει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, το κόστος του δανεισμού για την Ιταλία έρχεται για μια ακόμη φορά σε οξεία αντίθεση με το κόστος δανεισμού της Γερμανίας που υποχώρησε εκ νέου τις τελευταίες εβδομάδες.

Μία ημέρα πριν από τη δημοπρασία της Ιταλίας, το Βερολίνο εξέδωσε δεκαετή ομόλογα με απόδοση 0,94%, δηλαδή σαφώς μικρότερη από εκείνη του 1,22% αντίστοιχης δημοπρασίας στις αρχές .

Ακόμη και πριν από την παραίτηση Ντράγκι, η Ιταλία αγωνιζόταν να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κόστος των τροφίμων και των καυσίμων και να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση στην οποία έχει εκλείψει η άκρως αναπτυξιακή νομισματική πολιτική της ΕΚΤ και προπαντός το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων.

H Goldman Sachs προέβλεψε μέσα στην εβδομάδα ότι το spread των ιταλικών ομολόγων θα διευρυνθεί στις 2,5 εκατοστιαίες μονάδες προς τα τέλη του έτους, εξαιτίας «του συνδυασμού αυξανόμενης πολιτικής αβεβαιότητας και πιθανού ρήγματος στη συνέχεια της πολιτικής σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη συγκυρία».

Οι ρωγμές θα βαθύνουν;

Αυτή η στήριξη πρόκειται να καταβληθεί ως μέρος του προγράμματος NextGenerationEU — μια σημαντική ανακάλυψη στον δημοσιονομικό μερισμό που προκλήθηκε από την πανδημία και που χωρίζει την ΕΕ τώρα από την ΕΕ των προηγούμενων κρίσεων.

«Αυτή ήταν η Ευρώπη που διέσχιζε τον Ρουβίκωνα που κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να περάσει», δήλωσε ο Ρόχαν Χάνα, υπεύθυνος στρατηγικής στην UBS Group AG.

«Ήταν ένα σημείο χωρίς επιστροφή στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Υπάρχουν ακόμα ρωγμές, αλλά είναι ένας πολύ διαφορετικός κόσμος από αυτό που ήταν το 2010»